Vísbending - 06.10.2014, Blaðsíða 3

V Í S B E N D I N G • 3 8 . T B L . 2 0 1 4 3
fjögur ár í röð og makalaust að hann
nái öðru sæti eftir að hafa sameinast
skuldugu sveitarfélagi, Álftanesi.
Næst er Bláskógabyggð með 7,4 í
einkunn, en Grindavík með 7,1. Nokkur
sveitarfélög fá milli 6,0 og 7,0. Þau eru
Fjallabyggð, Vestmannaeyjar, Húnaþing
vestra, Akureyri, Snæfellsbær, Rangár-
þing ytra, Ölfus, Akranes, Dalvíkur-
byggð, Eyjafjarðarsveit, Árborg og
Fjarðabyggð. Sjö sveitarfélög til viðbótar
ná einkunninni 5,0, meðal annars
höfuðborgin.
Í töflu má sjá einkunnagjöfina
undanfarin þrjú ár. Einstaka óvenjuleg
útgjöld eða tímabundin staða geta ruglað
einkunnagjöfina, en ólíklegt er að það
standi lengi. Því er að þessu sinni litið á
einkunnir undanfarin þrjú ár. Eðlilegt er
að spyrja hvað það sé sem gerir Garðabæ
og Seltjarnarnes góð sveitarfélög?
Útsvarsprósentan er lægri þar en
annars staðar. Afkoma er hófleg og
skuldir sem hlutfall af tekjum eru
litlar auk þess sem veltufjárhlutfall er
viðunandi. Því má segja að öll hlutföll
séu mjög hagstæð í sveitarfélögunum.
Á botninum eru Reykjanesbær (3,9),
Stykkishólmur (3,5) og Fljótsdalshérað
(2,9) en staða allra þessara sveitarfélaga
er mjög þröng.

Horfur
Skuldir flestra sveitarfélag hafa lækkað.
Eftirlitsnefnd með fjárhag sveitar-
félaga hefur sett sér það viðmið nú
að heildarskuldir og skuldbindingar
sveitar félags þurfi að vera undir 150%
af heildartekjum og stefnt verði að enn
lægra hlutfalli. Að sjálfsögðu er litið til
ýmissa annarra þátta svo sem framlegðar
frá rekstri, peningalegra eigna á móti
skuldum o.fl.
Síðastliðið vor var kosið til sveitar-
stjórna og því hætt við að fjárhagurinn
fari einhvers staðar úr böndum í ár. Í
heild eru fjármál sveitarfélaganna á réttri
leið þó að líklegt sé að fjármál margra
þeirra verði áfram erfið. Ríkið hefur fært
ýmis verkefni til sveitarfélaga, verkefni
sem lítil sveitarfélög ráða ekki við. Því
mun sameining sveitarfélaga halda
áfram. Hagur sveitarfélaganna helst í
hendur við afkomu almennings. Þess
vegna hefur staðan batnað í mörgum
sveitar félögum þar sem sjómenn eru
margir, en laun þeirra hafa hækkað
við gengisfall krónunnar. Sveitarfélög
þurfa að halda áfram að sameinast,
því að þannig ráða þau betur við stór
verkefni og spara í stjórnsýslukostnaði.
Batnandi samgöngur þýða að nú er
Tafla 2: Íbúafjöldi í stærstu bæjarfélögunum
og breyting frá 2012 til 2013
Sveitarfélag 2010 2011 2012 2013 Fjölgun
Reykjavík 118.898 118.814 119.764 121.230 1,2%
Kópavogur 30.779 31.205 31.726 32.308 1,8%
Hafnarfjörður 26.099 26.486 26.808 27.357 2,0%
Akureyri 17.754 17.875 17.966 18.103 0,8%
Reykjanesbær 13.971 14.137 14.231 14.527 2,1%
Garðabær 10.909 11.283 13.872 14.180 2,2%
Mosfellsbær 8.642 8.854 8.978 9.075 1,1%
Sveitarfélagið Árborg 7.827 7.783 7.826 7.889 0,8%
Akranes 6.623 6.592 6.625 6.699 1,1%
Fjarðabyggð 4.583 4.600 4.629 4.675 1,0%
Seltjarnarnes 4.320 4.313 4.322 4.381 1,4%
Vestmannaeyjar 4.142 4.194 4.221 4.264 1,0%
Sveitarfélagið Skagafjörður 4.110 4.024 4.010 3.978 -0,8%
Ísafjarðarbær 3.824 3.755 3.748 3.639 -2,9%
Borgarbyggð 3.476 3.470 3.469 3.535 1,9%
Fljótsdalshérað 3.401 3.408 3.434 3.463 0,8%
Grindavíkurbær 2.821 2.830 2.860 2.888 1,0%
Norðurþing 2.905 2.884 2.864 2.822 -1,5%
Hveragerði 2.316 2.283 2.291 2.333 1,8%
Sveitarfélagið Hornafjörður 2.119 2.143 2.166 2.167 0,0%
Fjallabyggð 2.030 2.035 2.012 2.010 -0,1%
Sveitarfélagið Ölfus 1.915 1.930 1.900 1.906 0,3%
Dalvíkurbyggð 1.960 1.900 1.864 1.867 0,2%
Rangárþing eystra 1.741 1.741 1.735 1.708 -1,6%
Snæfellsbær 1.723 1.737 1.722 1.691 -1,8%
Sandgerði 1.683 1.672 1.581 1.609 1,8%
Rangárþing ytra 1.523 1.504 1.518 1.553 2,3%
Sveitarfélagið Garður 1.452 1.477 1.429 1.409 -1,4%
Húnaþing vestra 1.122 1.187 1.177 1.173 -0,3%
Sveitarfélagið Vogar 1.161 1.126 1.105 1.127 2,0%
Stykkishólmur 1.100 1.108 1.112 1.095 -1,5%
Eyjafjarðarsveit 1.025 1.031 1.012 1.026 1,4%
Bolungarvík 888 889 918 950 3,5%
Vesturbyggð 890 910 941 949 0,9%
Bláskógabyggð 935 906 897 931 3,8%
Þingeyjarsveit 944 915 914 917 0,3%
Blönduóssbær 904 871 878 881 0,3%
Grundarfjarðarbær 903 899 905 872 -3,6%
mun auðveldara en áður að komast milli
byggðakjarna og því eðlilegt að tekið
sé tillit til þess. Göng og vegabætur
gerbreyta aðstæðum og sjálfsagt að nýta
tækifærið til hagræðingar.
Ekki er langt síðan nokkur sveitarfélög
ömuðust við því að gerð væri úttekt sem
þessi. Þau töldu að ekki væri hægt að
miða við fjárhagslega mælikvarða því að
íbúunum liði svo vel. Í sjálfu sér var það
rétt og ekki bornar brigður á, en þannig
er það yfirleitt í parýinu miðju. Allir eru
kátir og timburmenn morgundagsins
víðs fjarri.
Mörg þessara sveitarfélaga eru
einmitt þau sem verið hafa í gjörgæslu
eftirlitsnefndarinnar undanfarin ár.
Forsendur drauma­
sveitarfélagsins
1) Skattheimtan þarf að vera sem lægst.
Sveitarfélög með útsvarshlutfallið 13,66%
fá 10 og sveitarfélög með hlutfallið
14,48% fá núll. Skalinn er í réttu hlutfalli
þar á milli.
2) Breytingar á fjölda íbúa þurfa að vera
hóflegar. Fjölgun á bilinu 1,6 til 3,6%
gefur 10 og frávik um 1% frá þessum
mörkum lækka einkunnina um einn
heilan.
3) Afkoma sem hlutfall af tekjum á að
vera sem næst 10%, sem gefur einkunn ina
10. Dreginn er frá 1 fyrir hvert prósentu-
stig sem sveitarfélag er fyrir neðan 10%
Heimild: Hagstofa Íslands
framhald á bls. 4