Listin að lifa - 01.06.2010, Qupperneq 42

Dvalarheimilið á Blesastöðum
og Jóhannssjóður
Ein besta hreppslýsing sem til er á íslandi er samin af Jóni
Eiríkssyni frá Vorsabæ, Jarðabók Skeiðahrepps, og var
gefin út af Ungmennafélagi Skeiðamanna árið 2008.
Bókin er saga Skeiðahrepps hins foma sem í daglegu tali er
nefndur Skeiðin.
Skeiðin eru lítil sveit í Ámessýslu eða 96 ferkílómetrar.
Þar em miklir vellir og gróin hraun. Mest þetta land er slétt
og heldur hart og sendið valllendi með smámýrarblettum
í dældunum. Það er mjög greitt yfirferðar og stafar þaðan
nafnið. Efst á Skeiðum stendur hátt fjall er Vörðufell
nefnist og er Úlfsvatn uppi á kollinum. Þjórsá og Hvítá eru
landamerki sveitarinnar að austan og vestan.
Jörðin Blesastaðir er á Suður-Skeiðum um 269 ha og liggur
að Þjórsá. Þjórsárhraun, sem rann íyrir um 8700 ámm, er
undir allri jörðinni en kemur hvergi upp. Það er eitt mesta
hraun sem runnið hefur á jörðinni frá því að ísöld lauk og
kom upp í ógnarmiklu eldgosi á svæðinu milli Þórisvatns
og Veiðivatna.
Einbýli var á jörðinni frá 1703 - 1941. Þá höfðu hjónin á
Blesastöðum, Guðmundur Magnússon og Kristín Jónsdóttir,
búið á jörðinni frá 1908. Þau skiptu nú jörðinni milli sín og
sona sinna, Hermanns og Magnúsar, og hafði hver þriðjung
jarðarinnar. Guðmundur var með fjárbúskap til ársins 1972
en þá fengu bræðumir hlut hans í jörðinni og áttu helming
hvor.
Nú er því margbýli á jörðinni, ábúandi vesturbæjar með
hrossabú en ábúendur austurbæjar vinna utan heimilis og
em með nokkur hross. Eigendur em margir að Blesastöðum
2 en árið 2003 keypti eigandi Skeiðháholts 1 mestan hluta
jarðarinnar og nytjar fénaðarhús og tún að heiman frá sér.
Ingibjörg Sæunn Jóhannsdóttir (1918 - 2007) stofnaði
Dvalarheimili aldraðra á Blesastöðum 3 árið 1985. Hún var
áður ljósmóðir í sveitinni. Þegar Hermann Guðmundsson,
maður Ingibjargar, dó árið 1980 hélt hún áfram að búa
á Blesastöðum 2 til ársins 1984. Hún seldi þá jörðina en
tók undan land og stofnaði dvalarheimili fyrir aldraða.
Myndarlega var staðið að öllu og vakti framtak hennar
mikla athygli og lof. Ingibjörg rak heimilið til ársins
1994 að Hildur Hermannsdóttir (f. 1951), dóttirin tók við
rekstrinum. Þar em nú 13 vistmenn.
Einn vistmanna, Katrín Ámadóttir (1910 - 2008), orti um
heimilið:
A Blesastöðum, bœ einum á Skeiðum, er býli gott.
Og þar á fornum löngu þekktum leiðum er lífið fiott.
Þar við finnum fiölda af góðum konum en fáar kýr
og sjáum brátt eða eftir öllum vonum hvað í þeim býr.
Jóhann Jóhannesson (1870-1914), kaupmaður í Reykjavík,
gaf risastóran sjóð til minningar um eiginkonu sína,
Sigurbjörgu Guðnadóttur (1873-1914), árið 1914.
Tilgangur sjóðsins var að veita fátækum og ellihrumum á
íslandi, sem ekki nutu sveitarstyrks og náð höfðu 65 ára
aldri, lífsuppeldi á góðu elliheimili, sjá þeim fyrir öllum
nauðsynjum og að lokum kosta sæmilega útfór þeirra.
Jóhann vildi að elliheimilið bæri heitið Ævikvöld.
Til þess að ná þessu markmiði gaf hann mestan hluta
eigna sinni, um 100.000 krónur, 14. október 1914 og
ritaði nákvæma skipulagsskrá fyrir Minningarsjóðinn.
Sjóðurinn átti að varðveitast og ávaxtast í stjómarráðinu
þar til tímabært væri að reisa elliheimilið Ævikvöld sem
vígjast átti á hundrað ára afmæli konu hans, Sigurbjargar
Guðnadóttur, 13. apríl 1973.
Erfitt er með samanburð á verðgildi af ýmsum ástæðum
Sendum myndalista
um allt land
Kársnesbraut 98 | 200 Kópavogur | Sími: 564 4566 | Fax: 534 5533 | E-maii: sol@solsteinar.is | www.solsteinar.is
Leasteinar í miklu
úrvali