Franskir dagar - 01.07.2008, Blaðsíða 7

Franskir dagar - Les jours fran^ais
Fransmannaleiði á Vattarncsi. Skömtnu fyrir
aldamótin 1900 komfrönsk skúta upp ad landi á
Vattarnesi. Vildu skipuerjarfá að jarða þar látinn
félaga sinn. Þeim var bent á að á Kolfreyjustað
vteri vígður kirkjugarður. En Frakkarnir vildu
ekkifara þangað, sögðu að guð fyndi hann. Með
þeirn orðum var hann jarðaður innan við Nýjatún.
Ekki er vitað hvort slegin var um liann kista eða
ekki. A leiðinu man Siggi eftir jjórum tveggja
feta staurum, einn i hverju hortii og slá milli. Á
milli stauranna vestanmegin voru negldar tvœr
spýtur sem mynduðu kross. Með tímanum fúnaði
viðurinn. Sigurður setti upp kross á
leiðið fyrir nokkrum árum.
skemmtilegar sögur. Aður en við fórum
sagði hann: „Pósturinn er andaður austan
til andskotans með töskuna skaust hann“.
Okkur var alltaf boðið inn á Kolfreyju-
stað. Pósturinn á bæina fyrir innan kom
frá Reyðarfirði, en við sáum ekki um hann.
Það var þakklátt starf að koma með póst-
inn, en ósköp var ég feginn þegar þessu
lauk.“
Utgerð á Vattarnesi
I stórstraumi myndast allmiklar rastir við
Skrúðinn. Siggi segir að vanir sjómenn
hafi verið þarna kunnugir og farið varlega.
Aðspuröur segir hann eina af sínum fyrstu
minningum þegar hann fór ásamt Jóni
bróöursínum og fööurþeirra að draga línu
rétt fyrir utan Tangann. Úlfar faöir þeirra
var með útgerð, gerði út trillu bæði á línu
og færi. „Ég fór að róa eftir fermingu en
var rnjög sjóveikur. Oft dró ég nokkra fiska
og lagðist svo fárveikur. Ég fann alla tíð
fyrir sjóveikinni. Eitt sinn vorum við þrir
í róðri í svartaþoku. Allt í einu sá ég ægi-
lega ófreskju framundan og varð skelk-
aður. Þetta var þá uppblásinn kálfsbelgur,
en pabbi notaði alltaf kálfsbelg sem bauju.
Til að flá kálfsbelginn var notuð sérstök
spýta, svo var hann saumaður saman og
blásinn upp. Færeyingar notuðu upp-
blásna grindarmaga fyrir baujur.
Oft var veitt í Álunum milli Tangans,
Skrúðsins og Seleyjarinnar. Þegar ég man
fyrst eftir mér var kominn bátur með vél,
sem hét Valur. En 1933 kom nýr Valur
meö skútu frá Færeyjum, vélin var tekin
úr þeim eldri og notuð í nýja Val, sem var
um 1,4 tonn og 22 fet. Báturinn var opinn
að öðru leyti en því að lítið hús var yfir
vélinni. Siggi á Reykholti hækkaði hann í
sjóhúsinu á Vattarnesi um tvö borð. Valur
var seinna seldur í Breiðuvík í Helgustað-
arhreppi þegar pabbi keypti bát af Alla í
Dvergasteini. Sá bátur var nefndur Venus,
en hét Skarphéðinn hjá Alla. Hann var 24
fet, með Wickman-vél. Fiskurinn var salt-
aður og seldur til Marteins Þorsteinssonar
í Kompaníinu á Búðum sem sendi bát eftir
honum.
Til fjölda ára gerðu Færeyingar út frá
Vattarnesi, Hafranesi og Hafnarnesi, en
hættu því í byrjun seinni heimsstyrjaldar.
„Það hleypti miklu lífi í allt á Vattarnesi
þegar Færeyingamir komu á vorin, ég
heyrði að sá sem lengst var hér hafl komið
í þrjátíu sumur." Færeyingarnir komu í
maí og fóm um mánaðamótin ágúst/sept-
ember. Þeir komu með skútum og höföu
bátana á dekkinu á leiðinni til landsins.
Fyrstu árin rém þeir á árabátum og seinna
á trillum með vél. Þeir vom í fjórum sjó-
húsum á Bakkanum, bjuggu uppi og verk-
uðu fiskinn niðri. Þar vom nokkrar íbúðir.
Siggi segir að þeir hafi aðallega eldað á
prímusum en þeir höfðu líka kamínur.
Þegar í land kom fór oft einn þeirra að
elda á meðan hinir gerðu að aflanum og
söltuðu. Eitthvað var um að húsmæður
bökuðu fyrir þá. Eins og heimamenn seldu
þeir fiskinn til Marteins og fengu þar salt.
Færeyingar vom yfirleitt fjórir á og veiddu
á færi en líka á línu. Þeir notuðu laup fyrir
línuna: „Hann er ferkantaður, rétthymdur
og stokkaö var upp á hann. Þeir vom með
langar línur og langt á milli króka töluvert
á annan faðm. Þegar þeir beittu, settust
þrír við laupinn og tók hver nokkra króka
í einu og þannig beittu þeir með krókana
hangandi út fyrir. Venjulega fóm þeir með
tvo eða þrjá laupa í hvern túr“. Islend-
ingum þótti ekki mikið til um þessa aðferð,
fannst tímafrekt að koma út línunni. Sum
árin vom gerðir út fimm til sex færeyskir
bátar og þegar fjölmennast var töldu Fær-
eyingarnir hátt í fimmtiu manns. „Þeir
áttu frí á sunnudögum og einu sinni man
ég eftir að þeir sýndu færeyskan dans á
túninu. Ekki veit ég til þess að þeir fæm til
messu, en þeir lásu alltaf uppúr bíblíunni
á sunnudögum“.
Haustið 1950 varð breyting á högum
Qölskyldunnar þegar hún flutti til Vest-
mannaeyja. Þá vom elstu bömin flutt að
heiman en Siggi, Kjartan og Hreinn fluttu
með föður sínum til Eyja, þar sem Halldóra
og Björg vom búsettar. María fór til Gerðu
systur sinnar til Keflavíkur en Aðalbjörn
til bróður síns á Eyri. í Eyjum vann Úlfar
sem netamaður, en synirnir fóm á sjóinn.
„Þetta var ágætur tími en ég held aö ég
hafi verið upphafsmaður að þvi að fara
aftur austur. Við pabbi og Hreinn fluttum
aftur í Dagsbrún ári seinna og fómm að
róa frá Vattarnesi".
Hákarlaútgerð
Siggi fékk Einar i Odda til að smíða fyrir
sig bátinn Tý árið 1952, sá var 2,8 tonn,
26 fet, og kostaði 14 þúsund krónur. „Við
remm á honum með línu og færi og not-
uðum hann til hákarlaveiða. Við sóttum
stundum með tvísóknaðan, en mest með
ijórsóknaðan hákarlavað. Tóg gekk í
gegnum heljarmikið tré, rúmlega hálfan
annan faðm. Krakinn varum 80-100 pund
(trékross með steini innan í til að þyngja),
Vattamesshjónin Sigurður og Gróa með börn sín þrjú, Sigberg, Úlfar og Ingibjörgu.