Ský - 01.12.2009, Blaðsíða 25

a
Sigurður, sem er fæddur árið 1942, lagði stund á listnám í
Reykjavík á árunum upp úr 1960, en hélt síðan til Hollands og
starfaði þar við myndlist um árabil. Þar gerðist hann meðlimur í
Fluxus-hreyfingunni, sem var stofnuð til höfuðs viðteknum venjum
og reglum um hvað flokkaðist undir list. Á þessu tímabili einbeitti
Sigurður sér að gjörninga- og hugmyndalist. Við heimkomuna
gekk hann beint inn í SÚM hópinn svokallaða og hélt sína fyrstu
myndlistarsýningu árið 1969.
Tveimur árum síðar sneri Sigurður sér að ljósmyndun. Í frægri
seríu sinni Situations gerði hann einungis eitt eða tvö eintök af
hverrri mynd. Eina þeirra keypti Listasafn Íslands nýverið fyrir
metupphæð sem hljóðaði upp á milljónir króna. „Ég heyrði að
það hefði valdið töluverðu fjaðrafoki,“ segir Sigurður kíminn,
sem kveðst hafa nálgast verkefnið á ljóðrænan og heimspekilegan
hátt; byggt upp sjónrænt ástand sem hann því næst ljósmyndaði.
„Það tók mig tíu ár að gera þessar fjörutíu ljósmyndir, sem
gerir að meðaltali fjórar á ári. Samt fannst mér ég vera í fullri
vinnu. Ljósmynd er fönguð á broti úr sekúndu en öll vinnan er
fólgin í undirbúningnum. Líf listamannsins eru sjálf hvert; hann
veltir því stöðugt fyrir sér hvað hreyfir við honum og hverjar
séu hans langanir og þrár. Á undan hverri ljósmynd var langt
íhugunartímabil. Þá leyfði ég hugmyndinni að skríða rólega inn
í kollinn og framkallast smátt og smátt. Reyndar var á þessu ein
undantekning. Eitt sinn, eftir gleðskap, hrökk ég upp um miðja
nótt og rissaði eitthvað á blað á náttborðinu. Daginn eftir vissi ég
varla hvað sneri upp og hvað niður. En það rifjaðist upp fyrir mér
og daginn eftir það tók ég myndina.“ Umrædd ljósmynd er nú í
eigu Pompidou-safnsins í París.
Á ferli sínum hefur Sigurður notast við ýmsa miðla við listsköpun
sína. „Sem listamaður sé ég engan mun á því að skrifa skáldsögu
eða mála mynd. Ég nálgast allt með sama viðhorfinu: að líkamna
hugmynd með það að markmiði að skilja hana – að upplifa á
áþreifanlegan hátt hvernig hún lætur mér líða. Um leið og ég flyt
líkama og sál inn í miðilinn sem ég hef valið flyst hugmyndin
út úr mér og inn í listaverkið. Tómleiki og vonleysi fylgir ávallt
í kjölfarið en ég hræðist ekki slíkar tilfinningar. Þannig ástand
gerir mér kleift að hlaða mig á nýjan leik; að taka á móti nýjum
hugmyndum og nýjum tilfinningum. Ef maður er ávallt uppfullur
af einhverju verður aldrei pláss fyrir eitthvað nýtt.“
Að lokum berst talið að listsköpun og leggur Sigurður ríka
áherslu á að verk sín séu opin fyrir túlkun hvers og eins. „Í hvert
skipti sem ég skil listaverk verð ég fyrir vonbrigðum. Ég vil upplifa
list, ég vil trúa henni en ég vil alls ekki skilja hana. Mér þykja
útskýringar vera leiðinlegar og hamlandi. Ef sá sem virðir fyrir
sér listaverkið fær ekkert út úr því nema hugmyndina sem knúði
listamanninn til að gera það, þá er verkið harla fátæklegt; ekkert
nema útfærsla á hugmynd sem hefði alveg eins getað verið útlistuð
með fáeinum orðum. Skilgreiningar og orðlegur skilningur eru að
mínu mati ofmetin fyrirbæri. Ég hef ávallt litið á list sem sköpun
nýrrar orku sem aðrir geta síðan meðtekið og nýtt til að móta
sína persónulegu túlkun. Fyrir mér er það einmitt þetta sem listin
snýst um. Verkin mín eru tilfinningaleg rými – andleg svæði sem
ég get heimsótt aftur og aftur og upplifað á nýjan leik þá ákveðnu
tilfinningu sem ég var haldinn þegar ég vann verkið. Þetta er eins
og að hafa landvistarleyfi á hinni álfunni. Þeirri andlegu.“
„Ég vil upplifa list,
ég vil vera trúr henni
en ég vil alls ekki skilja hana.“