Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2011, Blaðsíða 16

16 | Umræða 26. október 2011 Miðvikudagur
tryggvagötu 11, 101 reykjavík
Útgáfufélag: Dv ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
Ritstjórar:
jón trausti reynisson, jontrausti@dv.is
og reynir traustason, rt@dv.is
Fréttastjóri:
Ingi Freyr vilhjálmsson, ingi@dv.is
Umsjón helgarblaðs:
Ingibjörg Dögg kjartansdóttir, ingibjorg@dv.is
Umsjón innblaðs:
kristjana guðbrandsdóttir, kristjana@dv.is
DV á netinu: dv.is
Aðalnúmer: 512 7000, Ritstjórn: 512 7010,
Áskriftarsími: 512 7080, Auglýsingar: 512 7050.
Smáauglýsingar: 512 7004.
Umbrot: Dv. Prentvinnsla: Landsprent. Dreifing: Árvakur.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
Leiðari Ingi F. Vilhjálmsson fréttastjóri skrifar
Þingmönnum smalað
n Friðrik Þór Guðmundsson, nýkjör-
inn formaður Borgarahreyfingar-
innar, virðist ætla að lyfta því grett-
istaki að sameina
stríðandi fjendur
í Hreyfingunni
og Borgarahreyf-
ingunni. Gangi
það eftir munu
þingmennirn-
ir Birgitta Jóns­
dóttir, Margrét
Tryggvadóttir og
Þór Saari skila sér aftur á sína bása.
Þetta hefði einhver talið óvinnandi
sameiningu. En Friðriki er að tak-
ast að blása samhug og baráttuvilja
í hópa sem áður bárust á bana-
spjótum.
Snúbúar
n Eitt erfiðasta skref Íslendings í
útlöndum er að snúa aftur heim,
ef marka má Jón Ármann Steinsson.
Hann sagði frá því í Bítinu á Bylgj-
unni að við heimkomuna til Íslands
eftir áralanga fjarvist í Bandaríkj-
unum hefði kerfið hikstað. Erfitt
reyndist að fá heilbrigðisþjónustu
og skólavist barna hans var með
miklum annmörkum. Lýsti Jón því
að ein kerfiskonan hefði andvarpað
þegar fjölskyldan leitaði ásjár: ,,Það
eru komnir snúbúar, hvað eigum
við að gera,“ sagði hún mædd við
samstarfskonu sem einnig gat lítið
hjálpað. Fyrirbærið mun vera sjald-
gæft í samanburði við nýbúa og þá
sem yfirgefa landið.
Vantar morð
n Leikstjórinn, læknirinn og
stjórnlagaþingsmaðurinn, Lýður
Árnason, frumsýndi mynd sína,
Vaxandi tungl, í
Bæjarbíói í Hafn-
arfirði um síð-
ustu helgi. Fullt
var út úr dyrum
og fékk myndin
gríðarlega góð-
ar undirtektir.
Myndin flagg-
ar Pálma Gests­
syni og Elvu Ólafsdóttur í aðalhlut-
verkum. Fram kom í ávarpi Lýðs að
kvikmyndahúsin hefðu ekki haft
áhuga á að sýna myndina þar sem
hvorki væri morð né eldgos í sögu-
þræðinum. Aftur á móti hefur RÚV
keypt myndina sem verður á jóla-
dagskrá Sjónvarpsins.
Engin afstaða
n Sigurjón Magnús Egilsson, ritstjóri
og eigandi Útvegsblaðsins, fer mik-
inn í leiðara fríblaðsins þar sem
hann segir eftir-
spurn vera eftir
blaðinu og boð-
skap þess. Aftur
á móti skammar
Sigurjón þá sem
haldið hafa því
fram að blað-
ið taki afstöðu
í kvótamálinu.
Þetta sé alrangt enda gerð sú krafa
til Alþingis að það samþykki ekki
lög sem eru verri en þau sem fyrir
eru. „Blessunarlega hefur verið
horfið frá þeirri ógæfu sem til stóð
að samþykkja,“ segir Sigurjón í leið-
ara hins afstöðulausa blaðs.
Sandkorn
Í
sland er bankaland. Í heimi hinna
frjálsu viðskipta skiptir mestu að
vera innan skjaldborgar bank-
anna. Þetta er ágætis fyrirkomu-
lag. Ritfangarisinn Penninn er í
öruggu skjóli Arion-banka og getur
þannig haldið uppi nær endalausu
vöruúrvali án þess að þurfa að hafa
áhyggjur af taprekstri. Bankinn góði
kemur einfaldlega til skjalanna með
meiri peninga þegar tómahljóð heyr-
ist í peningakössum búðarinnar.
Minni spámenn á markaði hús-
gagna og ritfanga eru með uppsteyt
vegna þess að Penninn er bein-
tengdur við fjárhirslur útrásarbank-
ans. Það er auðvitað bara öfundsýki
manna sem aldrei kunnu að skuld-
setja sig og koma fyrirtækjum sín-
um í úrvalsdeild. Forsvarsmönn-
um þeirra fyrirtækja væri hollara að
gleðjast með bankanum og Pennan-
um fyrir að halda uppi vöruúrvali og
þjónustu í landi hruns og ísa.
Og það eru fleiri með múður. Ein-
hver Fiskikóngur á Sogavegi hefur
verið að auglýsa megaviku í slorinu.
Þarna gengur hann sömu slóð og
það öfluga fyrirtæki Domino’s sem
framleiðir og selur flatbökur. Um
árabil börðust eigendur fyrirtækis-
ins í bönkum til að fjármagna rekstur
sinn. Og þeir voru einhverjir öflug-
ustu auglýsendur landsins og lögðu
þannig hópi fólks á auglýsingastof-
um og í fjölmiðlum til vinnu og lifi-
brauð. Á endanum urðu skuldir fyr-
irtækinu svo ofviða að bankinn tók
yfir reksturinn og auglýsingasamn-
ingana. Þá var megavika hjá Dom-
ino’s. Þessi fiskikóngur, sem ekki er
beintengdur við banka, vogar sér að
nota orðið mega við að auglýsa. Auð-
vitað er risinn brjálaður út af þessu.
En það eru ekki allir sem ná sér
í rekstrarfé úr bönkum. Olíurisinn
N1 sem stjórnað er af kraftaverka-
manni gerði út á lífeyrissjóði lands-
ins um árabil. Milljörðum króna var
dælt inn í fyrirtækið svo það gæti
dælt út bensíni og jólabókum í þágu
almennings í landinu. Síðan fór ris-
inn á hliðina og lífeyrissjóðirnir
töpuðu þúsundum milljóna króna.
Úps, sögðu forsvarsmenn þeirra og
lögðu síðan meiri pening í olíurisann
sem nú auglýsir eins og enginn sé
morgundagurinn. Eitthvert fyrirtæki
sem selur ekkert annað en bensín
og olíu er að klípa risann í rassinn
með því að auglýsa af veikum mætti
að þar á bæ borgi menn í lífeyris-
sjóði en ekki öfugt. Atlantsolíumenn
ættu að skammast sín. Þeir eru ekki
hluti af þeim skulduga aðli íslenskra
fyrirtækja sem byggir afkomu sína á
bönkum eða lífeyrissjóðum.
Ótal fleiri dæmi eru um fyrir-
tæki sem lifa á góðmennsku íslensku
bankanna. Innan þess íslenska aðals
er að finna fjölmiðla, byggingavöru-
verslanir auk þeirra sem selja hús-
gögn og penna. Við eigum að fagna
því að bankarnir hafa opinn náðar-
faðm sinn fyrir svo þjóðhagslega
mikilvæg fyrirtæki. Og við megum
ekki umbera það að hælbítar reyni
að stöðva bankana í góðverkunum.
Skjaldborg hinna skuldugu verður að
halda. Annars er illa komið fyrir kær-
leikanum í samfélaginu.
Skjaldborg
Skuldugra
Bókstaflega
,,Það var undarlegt og mjög
eftirminnilegt því ein
varðan hrundi niður þegar
við gengum hjá
meðan við vorum
að tala um
drauga og yfir­
skilvitlegar verur.“
n Ragnhildi Steinunni Jónsdóttur brá í
brún þegar steinvarða hrundi við tökur á
ísþjóðinni. – DV
,,Það er ljóst að nú erum
við á eftir áætlun en
þetta er langt frá því að
vera búið.“
n Ágúst Jóhannsson, þjálfari
kvennalandsliðsins í handbolta, heldur í
eM-drauminn þrátt fyrir tvö töp í fyrstu
tveimur leikjunum. – RÚV
,,Ég hef aldrei komið í
Kolaportið fyrr en í dag.“
n Jónína Benediktsdóttir seldi af sér
spjarirnar ásamt eiginmanni sínum,
gunnari Þorsteinssyni, í kolaportinu um
helgina. – DV
,,Mitt hlutverk var ósköp
lítið, fyrirtækið mitt setti
bara smá pening í myndina
á lokasprettinum þannig
að hægt væri að klára
hana og markaðssetja.“
n Arnar Gunnlaugsson knattspyrnu-
kappi hjálpaði til við að koma Borgríki í
kvikmyndahúsin. – Fréttablaðið
,,Mér líst alveg hrikalega
vel á þetta og hlakka
mikið til, þetta er miðill
sem ég hef aldrei unnið
við.“
n Sjónvarpsstjarnan Auðunn Blöndal er
á leið í útvarpið og verður með síðdegis-
þátt á FM957. – Fréttablaðið
Er þetta fullnaðar­
sigur Teitur?
„Nei. Fúsk verður
alltaf til en eftir
þessi málalok
er það vonandi
á undanhaldi,“
segir Teitur Atla­
son bloggari um
þá staðreynd að
Páll Magnússon
taki ekki við stöðu forstjóra hjá
Bankasýslu ríkisins.
Spurningin
Svarthöfði
Helgi í Austurvegi
H
elgi Magnússon, fjárfestir og
formaður Samtaka iðnaðar-
ins, vill að ríkisstjórn Íslands
horfi til Rússlands eftir leið-
um til að komast út úr efna-
hagskreppunni. Formaðurinn er ný-
kominn úr heimsókn til Moskvu og
skrifaði grein í Morgunblaðið á þriðju-
daginn þar sem hann mærir rússneskt
efnahagslíf.
Helgi telur að Rússland sé á betri
vegferð en Ísland þar sem hagvöxtur
þar í landi sé meiri þar en hér, 4,5
til 5 prósent á móti 1–2 prósentum.
Ástæðu þess að Rússar hafa náð þess-
um hagvexti segir Helgi vera þá að
ríkisstjórn landsins reyni að laða að
erlenda fjárfestingu með því að hafa
skatta- og rekstrarumhverfi fyrirtækja
og einstaklinga sem hagstæðast. Helgi
nefnir sérstaklega að í Rússlandi er
flatur 13 prósenta tekjuskattur á móti
allt að 47 prósenta tekjuskatti á Ís-
landi.
Munurinn á rússneskum stjórn-
völdum og þeim íslensku er sá, að
mati Helga, að Rússarnir gera sér
grein fyrir að fjárfesting er lykillinn „að
hagvexti og hraðri eflingu samfélags-
ins“ og „þrói það til betri vegar“, án
þess þó að útskýra í hverju þessi efling
á að vera falin. Í greininni fellur Helgi í
þá villu að líta á hagvöxt sem einhliða
mælikvarða á starf og árangur ríkis-
stjórna. Rökrétt afleiðing af þessari
speki Helga er því sú að stefna beri að
auknum hagvexti sama hverju þurfi
að fórna í staðinn. Helgi ætti reyndar
að vita, með því líta sér nær, að tengsl-
in á milli aukins hagvaxtar og „efling-
ar samfélags“ eru ekki eins nauðsyn-
leg og hann telur: Hagvöxtur á Íslandi
var til dæmis 4,9 prósent á Íslandi árið
2007 – efnahagskerfi landsins hrundi
nokkrum mánuðum síðar.
Helgi áttar sig heldur ekki á sögu-
legri ástæðu þess að Rússar komu á
flötum 13 prósenta tekjuskatti. Ástæð-
an er sú að eftir fall Sovétríkjanna gekk
yfirvöldum í Rússlandi erfiðlega að
innheimta skatta af borgurunum því
margir komu sér hjá skattgreiðslum.
Því var ákveðið, árið 2001, að lækka
skattbyrði einstaklinga til að auka
skattheimtu ríkisins.
Hagvöxturinn sem Helgi mærir
skilar sér heldur ekki nema að litlu
leyti í bættum innviðum og „eflingu“
rússnesks samfélags. Þannig eru ýmis
samfélagsmein landlæg í Rússlandi.
Fátækt, atvinnuleysi, hungur, spilling,
rasismi, skortur á heilbrigðisþjónustu,
alkóhólismi, afleitt vegakerfi, mis-
skipting auðs og ýmiss konar mann-
réttindabrot, eru einungis nokkur af
þeim atriðum sem hægt er að nefna.
Stór hluti 142 milljóna íbúa Rússlands
býr við skort og takmörkuð lífsgæði –
um 14 prósent landsmanna eru undir
fátæktarmörkum.
Þar að auki er erfitt að halda því
fram að Rússland sé lýðræðisríki í
raun, þó að stjórnarfar landsins sé
lýðræði að nafninu til. Líkt og rakið er
í nýlegri bók, The New Nobility, sem
er eftir tvo rússneska blaðamenn, hef-
ur Rússland í reynd orðið að alræðis-
ríki undir stjórn Vladimírs Pútín þar
sem valdamesta stofnun samfélags-
ins er leyniþjónustan FSB, sem stofn-
uð var á grunni KGB. Meðal dæma
sem tekin eru í bókinni um alræðistil-
burði stjórnar Pútíns er sú ritskoðun á
fjölmiðlum sem viðgengst í landinu.
Blaðamenn geta átt á hættu að vera
beittir ofbeldi ef þeir gagnrýna stjórn-
arhættina – hvergi í löndum sem ekki
eru stríðshrjáð eru eins margir blaða-
menn drepnir vegna skrifa sinna og í
Rússlandi. Landið stefnir í að verða
eins konar auðræðisríki þar sem fá-
menn stjórnmála- og auðmannaklíka
stýrir samfélaginu eftir sínu höfði með
tilheyrandi neikvæðum afleiðingum
fyrir meirihluta landsmanna.
Helgi hljómar því eins og Halldór
Laxness í bókinni Í Austurvegi, þar
sem hann mærði kommúnistaríki
Stalíns – sem í dag er vitað að var al-
ræðisríki – eftir heimsókn til Sovétríkj-
anna árið 1933. Líkt og Laxness virð-
ist Helgi annaðhvort ekki vita um eða
velta þessum samfélagslegu þáttum
fyrir sér.
Helgi getur þó ekki skýlt sér á bak
við skort á upplýsingum um ástandið í
Rússlandi til að afsaka fávisku sína. Ís-
land á alls ekki að horfa til Rússlands
eftir viðmiðum. Rússland á þvert á
móti að vera vestrænum lýðræðisríkj-
um víti til varnaðar.
„Helgi getur þó ekki
skýlt sér á bak við
skort á upplýsingum um
ástandið í Rússlandi til að
afsaka fávisku sína.