Hagskýrslur um utanríkisverslun - 1960, Side 30

28*
Verzlunarskýrslur 1959
flokks var annars vegar frekari sundurgreining eftir notkun vara og hins vegar
eftir vinnslustigi. Tafla þessi, sem var gerð eftir fyrirmynd hagstofu Þjóðabanda-
lagsins gamla, var felld niður úr verzlunarskýrslum frá og með árinu 1951, þar
eð liún taldist gagnslítil og jafnvel villandi. Síðan hefur ekki verið birt í verzl-
unarskýrslum nein slík sundurgreining innflutningsins eftir notkun vara fyrr en
nú í þessu hefti. 1 5. yfirliti er sýnd skipting innflutnings 1959 eftir notkun
vara og auk þess eftir innkaupasvæðum og gjaldflokkum. Skipt-
ingin eftir gjaldflokkum er sú, sem ákveðin var með útflutningssjóðslögum frá
maí 1958. Samkvæmt þeim voru eftirtaldar vörur með 30% yfirfærslugjaldi („vísi-
töluflokkur“): Kornvörur til manneldis, kaffi, te, sykur, kartöflur, síkoríurætur,
smjörlíkisolíur, borðsalt, tvinni úr baðmull, baðmullargarn, baðmullardúkar, sokkar
og nærföt úr baðmull, gúmmískófatnaður, dagblaðapappír. Allar aðrar vörur fengu
55% yfirfærslugjald, þar á meðal allar rekstrarvörur og hrávörur. Yörur í há-
gjaldaflokki eru þær sömu og á var lagt sérstakt innflutningsgjald með lögum
um útflutningssjóð o. fl., nr. 86/1956, en það voru hinar gömlu „bátalistavörur“
ásamt nokkurri viðbót (þ. á. m. pappír og pappírsvörur). Vörur, sem bera inn-
flutningsgjald, auk 55% yfirfærslugjalds, tolla og söluskatts, eru ýmsar neyzlu-
vörur, sem ekki eru taldar brýnar nauðsynjar. — Flokkun innflutningsins eftir
notkun er miklum vandkvæðum bundin, fyrst og fremst vegna þess að sumar
vörutegundir falla á fleiri en einn hinna þriggja aðalflokka, auk þess sem þær geta
talizt til tveggja eða fleiri undirflokka hvers aðalflokks. í stað þess að skipta inn-
flutningi hverrar sbkrar vörutegundar eftir notkun hennar — en það er ófram-
kvæmanlegt — hefur hér verið farin sú leið að skipa slíkum vörum þar í flokk,
sem notkun þeirra er talin vera mest. Eldsneytisvörur (olíur, bensín og kol) hafa
hér sérstöðu, bæði vegna þýðingar þeirra og margbreytni í notkun, og var sú leið
farin að setja þær í sérstakan lið í rekstrarvöruflokknum. í því sambandi verður
að hafa í huga, að heildarverðmæti neyzluvöruflokksins er í yfirlitinu talið of lágt
svarandi til þess hluta eldsneytisinnflutningsins, sem fer til neyzlu (t. d. bensín
á fólksbíla, olía til húsakyndingar). Sömuleiðis má balda því fram, að t. d. fólks-
bílar, sem taldir eru með fjárfestingarvörum, ættu frekar að vera í neyzluvöru-
flokknum, ekki síður en aðrar varanlegar neyzluvörur þar, s. s. rafmagnsheimilis-
tæki. Þessi dæmi eru tekin hér aðeins til þess að skýra yfirlitið um flokkun inn-
flutningsins og stuðla að því, að menn noti niðurstöður þess með varfærni. —
Rétt er að geta þess sérstaklega, að allar hrávörur og efnivörur til innlendrar neyzlu-
vöruframleiðslu eru í 5. yfirliti taldar neyzluvörur, en ekki rekstrarvörur.
Innflutningur varnarliðseigna. Við lok heimstyrjaldarinnar var sett á fót nefnd,
er keypti fyrir hönd ríkissjóðs ýmsar eignir setuliðanna tveggja, sem þau tóku
ekki með sér, þegar þau fóru af landi burt. Nefndin sá og um sölu slíkra eigna til
innlendra aðila. Árið 1951 hófust sams konar kaup af bandaríska liðinu, sem kom
til landsins samkvæmt varnarsamningi íslands og Bandaríkjanna í maí 1951.
— Vörur þær, sem Sölunefnd varnarliðseigna kaupir af varnarliðinu, fá ekki toll-
meðferð eins og allar aðrar innfluttar vörur, og er þar af leiðandi ógerlegt að telja
þær með innflutningi í verzlunarskýrslum. Rétt þykir að gera hér nokkra grein
fyrir þessum innflutningi og fer hér á eftir yfirlit um heildarupphæð þessara kaupa
hvert áranna 1951—59 (í þús. kr.):
1951 204 1954 1 731 1957 2 401
1952 77 1955 2 045 1958 5 113
1953 664 1956 2 439 1959 9 797