Hagskýrslur um atvinnuveg - 01.02.1991, Qupperneq 14

úrtaksins. Við val á úrtaki nú, er fyrst og fremst stuðst við þau fyrirtæki sem voru í
úrtaki 1987 en þá voru aðallega valin fyrirtæki sem störfuðu sem mest í einni
atvinnugrein. Mikiir erfiðleikar eru á að skipta efnahagsreikningum blandaðra fyrir-
tækja milli atvinnugreina en þeir birtast yfirleitt óskiptir í ársreikningum fyrirtækja.
Einnig er athugað hvort ný fyrirtæki sem ástæða þykir að taka með í úrtak hafi byrjað
rekstur í atvinnugreininni. Jafnframt þarf að bæta við nýjum fyrirtækjum vegna þeirra
sem voru með í úrtaki 1987 en ekki 1988 vegna þess að ársreikningar lágu ekki fyrir af
einhverjum ástæðum. Við val á fyrirtækjum hefur fyrst og fremst verið stuðst við stærð
fyrirtækjanna miðað við greidd laun þ.e.a.s að þau stærstu voru alla jafnan valin.
3. Rekstraryfirlit og afkomuþróun (töflur 1.1-1.33).
3.1 Umfang rekstraryfirlitanna.
Rekstraryfirlitin sem birt eru í þessari skýrslu ná til svo að segja allsfyrirtækjarekstr-
ar í landinu.
Eins og getið hefur verið um í fyrri atvinnuvegaskýrslum Þjóðhagsstofnunar, voru
verulegar breytingar gerðar á rekstraryfirlitunum frá og með árinu 1979. Breytingarnar
tengdust aðallega endurskipulagningu á þjóðhagsreikningagerð stofnunarinnar og
nýjum skattalögum frá árinu 1978, sem m.a. höfðu í för með sér miklar breytingar á
uppgjöri fjármagnskostnaðar. Ein afleiðing þessara breyttu uppgjörsaðferða er sú, að
sambærileiki talnanna fyrir og eftir 1979 raskast.
Tafla 1.1 sýnir uppfærð rekstraryfirlit atvinnugreina samkvæmt tveggja stafa ISIC-
staðli. Töflur 1.2-1.26 sýna rekstraryfirlit samkvæmt þriggja stafa atvinnugreinaflokk-
un Hagstofunnar ásamt ýmsum útreiknuðum hlutföllum úr rekstraryfirlitunum.
Alls ná þessi yfirlit til 120 atvinnugreina í landbúnaði, sjávarútvegi, iðnaði,
orkubúskap, byggingariðnaði, verslun, samgöngum og ýmsum þjónustugreinum.
Atvinnugreinar 81 og 82 peningastofnanir og tryggingar ná aðeins til viðskiptabanka,
sparisjóða, fjármálafyrirtækja og trygginga en fjárfestingarlánasjóðir og lífeyrissjóðir
eru ekki með. Að formi til svipar yfirlitunum um margt til tillagna reikningsskilanefnd-
ar Félags löggiltra endurskoðenda enda hefur hér verið stuðst við þær tillögur í
veigamiklum atriðum.
í töflu 1.27 er að finna nánari sundurliðun á vöxtum verðbreytingarfærslum og
öðrum tekjum og kostnaði í flestum þeim greinum sem birtast í töflum 1.1-1.26 eða
þeim greinum þar sem slíkar samræmdar sundurliðanir á kostnaðarliðum liggja fyrir.
Sundurliðun óbeinna skatta er ekki sýnd sérstaklega í töflunni eins og gert var í
sambærilegri töflu árið áður. Ástæðan er sú að óbeinir skattar eru sundurliðaðir undir
liðnum önnur rekstrargjöld í töflunni. Þetta á þó ekki við um launaskatt sem talinn er
með launum og söluskatt sem dreginn er frá tekjum og sýndur sérstaklega í rekstraryf-
irlitum.
3.2 Heimildir og úrvinnsla þeirra.
Úrvinnsla Þjóðhagsstofnunar úr rekstrar- og efnahagsreikningum byggir fyrst og
fremst á skattframtölum fyrirtækja. í sumum tilvikum hafa ársreikningarnir verið
gerðir upp eftir svokallaðri fráviksaðferð löggiltra endurskoðenda. Mismunandi
uppgjörsaðferðum getur því verið blandað saman innan sömu atvinnugreinar. Einnig
eru í úrtaki fyrirtæki sem ekki eru skattskyld samkvæmt lögum um tekju- og eignarskatt
og geta þau verið með mismunandi uppgjörsaðferðir. Allt slíkt ósamræmi í uppgjörsað-
ferðum veikir niðurstöður um afkomu og efnahag í skýrslunni.