Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.01.1980, Side 17

15
skrifstofunni og hjá Orkustofnun. — Þegar vitaS er, að um fyrirtaeki meS sjálfstætt reikningshald
er aj5 raeða, en ekki^hefur reynst unnt að afla reikninga þess, er þetta gefið til kynna með
3 púnktum ( = upplýsingar ekki fyrir hendi) f viðkomandi talnalfnu. f öllum öðrum
tilvikurn, þegar tölur vantar, eru strik (-) í talnalfnunni, og er þá um að ræða eitt af þrennu: 1)
Sveitarfelag starfrækir ekki höfn/vatnsveitu/rafveitu. 2) Tekjur og gjöld "fyrirtækis" eru innifalin
í rekstrarreikningi viðkomandi sveitarfélags og ekki unnt að greina rekstur þess frá almennum
rekstri sveitarfélagsins (svo er tiltölulega oft um vatnsvwtu). 3) Ekki er vitað.hvort um er að ræða
starfrækslu hafnar/vatnsveitu/rafveitu af hálfu viðkomandi sveitarfélags. — Væntanlega vantar fáa
hafnarsjóði og rafveitur f töfluna, en eitthvað mun vera um það, að vatnsveitur með sjálfstætt
reikningshald — aðeins þær eiga að koma f töfluna — vanti fhana. — Hitaveitur erutaldarmeð
vatnsveitum, þar sem þær koma fyrir. — Þegar vatnsveita og hitaveita eru f sama sveitarfélagi
(t.d. fReykjavík), eru reikningar þeirra felldir saman.
Af framan greindu má vera ljóst, að niðurstöðutölur 37. eignaliðs hafa lítið gildi. Sést það
best, þegar tölur þessa liðs (f II töflu) eru bomarsaman við niðurstöður fyrirtækjareikninganna f
töfluhlutum G, H og I.
C. NOKKRAR NIÐURSTÖÐUR.
Summary of main results.
Eins og áður getur, er þetta hagskýrsluhefti framhald af áður birtum hliðstæðum skýrslum fyrir
árin 1952-74. f i. yfirliti hér með em árin 1952 og 1962-74 tekin með til samanburðar við arin
1975-77.
fl. yfirliti eru niðurstöðutölur rekstrarreiknings, eignabreytingareiknings ogefnahagsreikn-
ings sveitarfélaganna f heild 1952 og 1962-77. Niðurstöðutölur áranna 1963-77 eru ekki fyllilega
sambærilegar við tölur áranna á undan, aðallega vegna þeirrar breytingar, er varð á reiknings-
forminu 1963. f niðurstöðutölum rekstrarreiknings er ósamrænrið nær einvörðungu fólgið f þvf, að
endurgreiðslur útgjalda koma ítekjuhlið framað 1963,en tilfrádr. ígjaldahl. 1963-77. Niðurstöð-
ur eignabreytinga- og efnahagsreikninga á þessum tveimur tímabilum eru hins vegar betur sam-
bærilegar. Ef rekstrartekjur 1952 eru lækkaðar um endurgreiðsluupphæð útgjalda það ár, verða þær
175 millj. kr. , f stað 185 millj., sbr. yfirlitið. Þessar rekstrartekjur, þ.e. 175 millj. kr., eru nokk-
urn veginn sambærilegar við rekstrartekjurnar 1977, sem eru 264 38millj,kr;Hækku/iiná þessu tfma-
bili er rúmlega 151-földun.
f 2. yfirliti er sýnd fyrir árin 1975-77 hlutfallsleg skipting hinna ýmsutekju-og útgjalda-
flokka samkvæmt töflu I, og er þar um að ræða alveg sömu uppsetningu og er f yfirliti á bls. 10-
11 f Sveitarsjóðareikningum fyrir árin 1972-74, og á bls. 18-19 fyrir 1969-71; Samanburður milli
þeirra tveggja yfirlita gaf allgóða mynd af þeim breytingum, sem urðu 1972 á tekjustofnum og út-
gjöldum sveitarfélaga, sbr. bls. 6-7 hér að framan.
f 3. yfirliti eru sýndar rekstrartekjur, rekstrarútgjöld og skuldirsveitarfélagal977að með-
altali á íbua.^og er J?á miðað við mannfjölda 1. desember 1977 samkvæmt þjóðskra. Tölur ^þessar
ber að skoða f ljósi olíkra aðstæðna f jjéttbýli og sttjálbýli. Hér er fyrst að nefna, að sú þjónusta,
sem sveitarfélögin láta íbúum sfnum f té, er mjög mismikil, og telduþörf þeirra af þeim sökum
ekki sambærileg. Ýmsir strjálbýlishreppar nota __ ekki hámarksheimild til ^álagningar útsvars, og
tekjur af aðstöðugjaldi eru þar að jafnaði minni á íbúa en f stærri sveitarfélögum vegna minni um-
fangs atvinnurekstrar. Ýmis önnur atriði, sem máliíkipta f þessu sambandi, verðaekki rakin hér,—
Fjárhæð skulda f árslok á íbúa hefur einnig takmarkað gildi m. a. vegna þess, að skuldir á við-
skiptareikningi eru hér ekki meðtaldar (sbr. skýringar við 21. lið hér að framan),og einnig og ekki
sfður vegna mismunandi færslu á skuldum fyrirtækja.
D. TEKJUR OG ÚTGJÖLD SÝSLUFÉLAGA.
Income and expenditure of counties (local government).
f IV. kafla sveitarstjórnarlaga, nr. 58/1961, eru ákvæði um hlutverk, skipulag, starfsemi og
fjárreiður sýslufélaga. Þar sem sýslufélög eru samtök hreppa og starfsemi þeirra_ hliðstæð á ýmsan
hátt, þykir rétt aðbirta hér yfirlit um afkomu sýslusjóða 1977 (sjá 4.yfirlit), j)ótt rit þettafjalli að
öðru leyti aðeins um fjármáí sveitarfélaga. Yfirlitið tekur ekki til sýsluvegasjóða.aðeins til sýslu-
sjóðanna sjálfra.
Eins og 4. yfirlit ber með sér, ern tekjur og útgjöld sýslusjóðanna smávægileg í samanburði við
veltu sveitarfélaganna. Aðaltekjustofn sýslusjoðanna eru sýslusjóðsgjöld, sem hrepparnir greiða.
Sýslunefnd jafnar þéim niður á hreppana, að þriðjungi eftir samanlögðu skattmati fasteigna, að
þriðjungi eftir tölu verkfærra karlamanna og að þriðjungi eftir samanlagðri fjárhæð skuldlausrar
eignar og nettótekna samkvæmt skattskrá, allt f hverjum hreppi fyrir sijg. í ''öðrum tekjum" á yfir—
litinu eru t. d. vaxtatekjur og hlutdeild ríkissjóðs í ýmsum útgjöldum syslusjóðanna, einnig tekin
lán, en þar er um smáar fjárhæðir að ræða. Stærstu útgjaldaliðirnir eru til mervntamála og heil-