Vestfirska fréttablaðið - 16.12.1992, Blaðsíða 8

Fimmtudagur 17. desember 1992
VESTFIRSKA
J FRÉTTABLAÐIÐ
Smásaga í gamansamari kantinum eftir Finn Söeborg í þýðingu Herdísar Hubner
Óli hitti Alfreð fyrst þegar
hnn hafði hjólað á þrfhjólinu
sínu eftir sveitaveginum lengra
en hann hafði nokkurn tíma
komist áður. Skyndilega stóð
Alfreð fyrir framan hann. Al-
freð var í gamalli skítugri
skyrtu og svo var hann ber-
fættur í skónum, sem voru svo
götóttir að tærnar stóðu út úr
þeim. Og hann var skeggjaður
um allt andlitið. Óli stöðvaði
hjólið og glápti af óttablandinni
forvitni á þennan undarlega
mann.
- Borðaðirðu blómkálssúpu
í hádegismat? spurði Alfreð.
- Ne-ei. Eg er bara búinn að
borða morgunmat. Óli skildi
ekki hversvegna maðurinn
vildi vita hvað hann hefði
borðað í hádegismat.
- Nú, ertu bara búinn að fá
morgunmat. Alfreð glotti, svo
að Óli gat séð að hann hafði
aðeins tvær tennur. Eina í efri
góm og aðra í neðri góm. Hann
varð mjög hrifinn.
- Ertu á langferð? spurði Al-
freð.
- Ég er að fara niður að mýri.
Óli vissi ekki hvað langferð
var.
- Þá getum við verið sam-
ferða, sagði Alfreð vingjarn-
lega, ég á heima þar.
- Niðri í mýri?
- Nokkurn veginn.
Þeir urðu samferða niður
sveitaveginn. Óli hjólaði á þrí-
hjólinu og Alfreð rölti við hlið
hans. Rétt neðan við sveigju á
veginum stóð agnarlítið hús.
- Jæja, þá er ég kominn heim,
sagði Alfreð. - Blessaður.
- Attu heima hér? Óli glápti
á litla húsið.
- Já, svei mér þá, ég bý hér,
þú vilt kannski koma inn í
heimsókn?
Óli vissi að hann mátti ekki
fara neitt með ókunnugum, en
Alfreð var svo spennandi að
hann sagði já takk.
Það var bara eitt herbergi í
húsinu hans Alfreðs. Upp við
vegg stóð rúm, ekki uppábúið
eins og rúmið hans Óla heldur
bara með gamalli druslulegri
sæng. Annað var þar ekki nema
gamalt borð og tveir stólar.
- Já, svona lítur höllin mín
semsagt út. Alfreð settist við
borðið. Þú mátt alveg fá þér
sæti, ef þú vilt.
Óli settist á hinn stólinn. Að
hugsa sér, að þetta skyldi meira
að segja vera höll. Hann varð
stöðugt hugfangnari.
A borðinu var flaska. Alfreð
tók tappann úr henni og drakk
nokkra sopa.
- Hvað ertu að drekka?
spurði Óli.
- Ávaxtasafa. Alfreð strauk
sér um skeggið.
Óli sagði, að hann fengi líka
ávaxtasafa heirna hjá sér.
- Ertu ekkert hræddur að eiga
heima hér niðurfrá þegar það er
komið myrkur? spurði Óli þeg-
ar hann hafði starað með aðdá-
un á Alfreð svolitla stund.
- Hræddur? Alfreð ieit á
hann og brosti. Nei, veistu það,
að ef einhver kemur, þá fær
hann að kynnast þessurn hér.
Hann kreppti hnefann og
beygði handlegginn, svo að Óli
sá hvernig vöðvarnir hnykluð-
ust undir skyrtunni.
- Geturðu alveg lamið alla?
spurði hann.
- Hvern sem er, fullyrti Al-
freð.
- Ekki Guð og Tarsan, sagði
Óli.
- Ne-ei, Alfreð varð að við-
urkenna að það væru kannski
tvær undantekningar.
Alfreð opnaði skúffu í borð-
inu og tók upp spýtukubb og
hníf. Hann byrjaði að tálga
kubbinn, og fékk sér öðru
hverju gúlsopa af ávaxtasafa.
- Hvað ertu að búa til? spurði
Óli
- Já, það myndirðu vilja vita.
Alfreð fékk sér sopa. Óli sat og
horfði athugull á Alfreð tálga
kubbinn. Meðan hann vann
sagði hann sögur um villt dýr
og kónga og keisara sem hann
hafði heimsótt. Hann vissi
margt og gat margt. Hann gat
hreyft á sér eyrun og þurfti að
sýna Óla það aftur og aftur, en
hann skellihló stöðugt.
- Hvar átt þú eiginlega
heima? spurði Alfreð.
Óli sagði honurn hvar hann
ætti heima.
- Hvað gerir pabbi þinn?
Spurningin kom flatt upp á
Óla og hann vissi ekki hverju
hann átti að svara. Hann
skammaðist sín fyrir að viður-
kenna fyrir manni eins og Al-
freð, að pabbi hans væri bara
svona maður sem sæti í banka
og skrifaði tölur.
- Pabbi rninn keyrir járn-
brautarlest, sagði hann.
- Svo hann er lestarstjóri,
sagði Alfreð. Það er aldeilis al-
mennilegt að eiga svoleiðis
pabba.
Óli hugsaði um pabba sinn,
sem vann í banka, og gat ekki
búið til skip og hafði allar sínar
tennur og ekkert skegg. I sam-
anburði við Alfreð var hann
heldur lítilfjörlegur.
- Ég þarf að fara heim núna,
sagði hann. En ég kem aftur á
morgun.
- Já, já, gerðu það. Alfreð
brosti svo að skein í báðar
tennurnar. Óli horfði hugfang-
inn á hann og velti því fyrir sér
hvernig væri hægt að losna við
hinar tennurnar, svo að maður
hefði bara tvær. Einhvern tíma
ætlaði hann að spyrja Alfreð
um það.
Þegar hann kom heim spurði
mamma hans hvar hann hefði
verið allan daginn.
- Ég var að leika við Alfreð,
sagði Óli.
- Það er nú gott að þú hefur
fundið þér leikfélaga, sagði
mamma hans. Er það vænn
drengur?
Óli hafði aldrei skilið al-
mennilega hvernig maður gat
séð á drengjum hvort þeir væru
vænir eða ekki, en hann hafði
á tilfinningunni að mamma
hans myndi ekki setja Alfreð í
flokk með vænum drengjum.
- Já, hann er það, sagði hann.
Hann vissi að annars fengi hann
ekki að heimsækja hann aftur.
Frá þeim degi hófst inniieg
vinátta þeirra Óla og Alfreðs.
Óli heimsótti Alfreð næstum
daglega og þeir fóru niður í
mýrina þar sem Alfreð sýndi
honum fuglshreiður og tálgaði
flautur handa honum, eða þeir
sátu í húsinu og Alfreð vann við
skipið og hreyfði eyrun eða
gerði töfrabrögð. Alfreð gat
látið krónupening hverfa í loft-
inu og síðan dregið hann út úr
nefinu á Óla. Óli óskaði þess að
Alfreð hefði verið pabbi hans.
Mamma Óla var ánægð með
að hann skyldi hafa eignast
leikfélaga, bara að það væri
vænn drengur.
- Hvað gerir pabbi hans Al-
freðs? spurði hún einn daginn.
- Alfreð á engan pabba, sagði
Óli.
Litla skinnið, sagði
niamma hans.
Móður Óla skildist smám
saman að Alfreð hlyti að vera
fátækur. Það olli henni svolitl-
um vonbrigðum, því að hún á-
leit að fátækir drengir væru
ekki eins vænir og aðrir. En
þeim virtist koma svo vel sam-
an. Hún fór að gefa Óla kökur
og ýmislegt annað til að færa
Alfreð.
- Þetta var svei mér fallegt af
mömmu þinni. Alfreð japlaði á
kökunni og skolaði henni niður
með ávaxtasafa. Hann var al-
veg vitlaus í ávaxtasafa, hugs-
aði Óli.
Einn daginn tók mamma Óla
saman gömul leikföng sent
hann var hættur að nota, og
sagði honum að færa Alfreð
þau.
- Hann á sjálfsagt ekki mikið
af leikföngum, anginn litli,
sagði hún.
Alfreð var alveg gáttaður,
þegar Óli afhenti honum leik-
föngin.
- Hver fjandinn, sagði hann.
Sendi mamma þtn þig með
þetta til mín?
- Já. Óli kinkaði kolli. Hún
hélt að það myndi gleðja þig.
- Mamma þín er aldeilis
gamansöm, sagði Alfreð.
Óli svaraði ekki. Hann hafði
aldrei tekið eftir því að mamma
hans væri neitt sérlega garnan-
söm.
Það leið að afmælisdegi Óla
og mamma hans spurði hvað
hann vildi gera á þeim degi.
- Ég er búin að bjóða Idu
frænku hingað, sagði hún. En
langar þig ekki að bjóða Alfreð
að koma og drekka súkkulaði
með þér?
- Ó, jú. Augu Óla ljómuðu.
Mátti Alfreð í alvöru korna í
heimsókn?
- Auðvitað má hann koma,
sagði mamma hans. Hann
verður sjálfsagt glaður, hann
fer trúlega ekki oft svona
nokkuð.
Það áleit Óli ekki heldur.
Nokkrum dögurn seinna af-
henti Óli Alfreð prentað
boðskort nteð litmynd af
bangsa og dúkku, og jtar stóð
að það myndi gleðja Óla rnjög
að fá Alfreð í heimsókn til að
drekka súkkulaði á miðviku-
daginn klukkan 14 til 17. Al-
freð stafaði sig í gegnum text-
ann.
- Hvað þýðir s.ó.? spurði
hann.
Það vissi Óli ekki, en hann
ætlaði að spyrjast fyrir um það.
Daginn eftirgat hann upplýst
að s.ó. þýddi, að Alfreð ætti að
svara hvort mamma hans leyfði
honum að fara.
- Jamm, sagði Alfreð. Hann
tók kortið og skrifaði með
stórum klunnalegum stöfum á
bakhliðina:
Má alfeg komma firir
mömmu. Alfreð.
Mamma Óla brosti, þegar
hún sá það.
- Gengur Alfreð í skóla?
spurði hún.
- Nei, Óli hélt að Alfreð væri
ekki í neinum skóla.
Óli vaknaði snemma á af-
mælisdaginn sinn, fullur eftir-
væntingar. Það var ekki vegna
gjafanna, miklu fremur vegna
Alfreðs. Óli hafði aldrei hlakk-
að eins mikið til afmælisins
síns.
Hann fékk margar gjafir.
Verkfærakassa með alvöru
verkfærum og myndabækur og
heilt pósthús. Óli geislaði af
hamingju, hann ætlaði að sýna
Alfreð það allt þegar hann
kæmi.
Ida frænka kom í morgun-
matinn. Hún færði honum fínan
bfl, sent var hægt að trekkja upp
og gat keyrt sjálfur.
- Við Alfreð leikum okkur
sko með þennan, sagði Óli
hrifinn.
- Hver er Alfreð? spurði Ida
frænka.
- Það er lítill, fátækur dreng-
ur, sem Óli leikur sér við, út-
skýrði mamma Óla. Hann
kemur síðdegis og drekkur með
okkur súkkulaði.
Óli skildi ekki, hversvegna
mamma hans kallaði Alfreð
alltaf dreng. Honum fannst
hann næstum vera rnaður.
Eftir morgunmatinn lagði
mamma á borð handa Óla og
Alfreð. Það var rnjög fínt
veisluborð, með fánum og
skrauti og blöðru handa hvor-
um þeirra, gulri blöðru handa
Óla og rauðri handa Alfreð.
Getum við fengið ávaxtasafa
á eftir? spurði Óli. Alfreð er
alveg vitlaus í ávaxtasafa.
- Auðvitað megið þið það.
Mamma hans lagaði fulla stóra
könnu af ávaxtasafa og setti
hana á borðið.
Nákvæntlega klukkan 14var
dyrabjöllunni hringt. Óli fór og
opnaði.
Alfreð stóð úti. Hann var í
sömu fötunum og hann var
vanur að vera í, en ef maður
hafði séð hann áður, mátti
greina að hann hafði þvegið sér.
Þeir sem ekki höfðu séð hann
fyrr, hefðu ekki með nokkru
móti getað komið auga á það.
- Hér er svolítið handa þér,
strákur. Alfreð rétti honurn
stórt skip með mastri og segl-
um og öllu saman.
- Vá. Óli ljómaði. Er það til-
búið?
- Ég sat með það í alla nótt,
sagði Alfreð. Þú áttir að fá það
á afmælisdaginn þinn.
- Komdu, sagði Óli, nú
verðurþú að koma inn og heilsa
mömmu og Idu frænku. Hann
opnaði dyrnar inn í stofuna.
Það heyrðust tvö andköf,
þegar Óli og Alfreð komu inn
um dyrnar. Konurnar tvær
störðu skelfingu lostnar á Al-
freð.
- Þetta er Alfreð, mamma,
sagði Óli stoltur.
Það liðu nokkrar sekúndur
áður en mamma Óla áttaði sig.
Hún þurfti að kyngja nokkrum
sinnum áður en hún gat komið
upp orði.
- Ert - ert þú Alfreð? stamaði
hún.
- Einmitt, sagði Alfreð. Það
var ógeðslega almennilegt af
þér að bjóða mér, frú. Hann
rétti fram krumluna og móðir
Óla tók í hana með hryllingi.
- Guð minn almáttugur,
sagði Ida frænka.
- Komdu Alfreð. Óli vísaði
honum inn í hina stofuna. Við
fáum súkkulaði.
- Þetta er hræðilegt, hvíslaði
mamma Óla að Idu frænku. Ég
hélt að hann væri lítill drengur.
Hvað í ósköpunum á ég að gera
við hann, ég get ekki boðið
svona manni upp á súkkulaði.
- Þú verður nú líklega að gera
það, sagði Ida frænka. Hún var
sannfærð um að ef þær móðg-
uðu Alfreð rnyndi hann nauðga
þeim báðurn og rnyrða þær
síðan.
- Þú verður að hjálpa mér,
sagði móðir Óla skjálfandi
röddu. Þær fóru saman fram í
eldhúsið og helltu súkkulaði í
könnuna. Þegar þær komu inn
voru Óli og Alfreð þegar sestir
við borðið.
- Þetta er svei mér flott, sagði
Alfreð og virti fyrir sér fánana
og skrautið á borðinu.
- Og þú mátt taka blöðruna
með þér þegar þú ferð, sagði
Óli, er það ekki marnrna?
- Jú, að sjálfsögðu ef herra
Alfreð kærir sig um hana.
Móðir Óla hellti súkkulaðinu
skjálfhent í bollana.
- Ef þú vilt frekar eiga gulu
blöðruna, sagði Óli ákafur, þá
getum við alveg býttað.
Alfreð sagði að hann héldi
mest upp á rauðar blöðrur.
- Jæja, og maðurinn þinn er
líklega í járnbrautarlestinni
núna, get ég ímyndað mér,
sagði hann kurteislega við
móður Óla.
- Hvað segirðu? Hún starði
steinhissa á hann.
- Guð ntinn góður, sagði Ida
frænka.
- Hérna er þeyttur rjómi. Óli
var orðinn kafrjóður í framan.
Móðir Óla bauð kökurnar,
henni fannst sem hana væri að
dreyma. Þetta var versta að-
staða sem hún hafði nokkurn
tíma komist í, og hún vissi
ekkert hvernig hún ætti að snúa
sér.
Alfreð borðaði kökur af
feykilegri áfergju og drakk ó-
teljandi bolla af súkkulaði.
Þegar hann drakk, heyrðist
undarlegt hljóð, svipað og
andakvak, bara miklu hærra.
- Guð minn góður, sagði Ida
frænka og móðir Óla varð að
styðja sig við stól.
Loks var Alfreð saddur,
hann gat ekki borðað einn bita
í viðbót, sagði hann.
- Það er komið alveg hingað,
sagði hann og opnaði munninn
með tönnunum tveimur og
benti með fingrunum niður í
hálsinn til að sýna hve langt
maturinn næði.
Ida frænka hreyfði varimar,
en hún kom ekki upp einu orði.
- Nú skulum við fá okkur á-
vaxtasafa, sagði Óli glaður. Þú
mátt drekka eins mikið og þú
vilt.
- Já, Óli segir að þér þyki svo
góður ávaxtasafi, sagði móðir
Óla alveg rugluð.
- Það er nokkuð til í því,
sagði Alfreð og hellti sér fullt
glas.
Móðir Óla velti því örvilnuð
fyrir sér, hvað í ósköpunum
hún ætti að láta þá gera þegar
þeir væru búnir að drekka. Hún
hafði upphaflega ætlað sér að
senda þá út að leika sér, en
henni fannst núna að það gæti
hún ekki gert. Hún komst hjá
því að leysa það vandamál, því
að Óli tók af skarið. Hann bað
Alfreð um að sýna hvað hann
gæti.
- Hreyfðu eyrun, sagði hann.
Sýndu mömmu.
Alfreð hreyfði eyrun kröft-
uglega. Honum fannst aðstæð-
urnar krefjast þess að hann
gerði sitt allra besta.
- Guð minn góður, sagði Ida
frænka.
- Sýndu þeim þetta með
krónupeninginn, sagði Óli
hvetjandi.
- Áttu eina krónu, frú?
spurði Alfreð.
Mamma Óla fór sem í
leiðslu að finna budduna sína.
Ida frænka fór á eftir henni.
- Láttu nægja að fá honum
fimmeyring, hvíslaði hún. Al-
freð fékk fimmeyring. Hann
tók hann í stóran hnefann og
gerði nokkrar undarlegar
hreyfingar út í loftið. Svo opn-
aði hann lófann, fimmeyring-
urinn var horfinn. Ida frænka
var mjög fegin að hún skyldi
hafa komið í veg fyrir að þau
töpuðu heilli krónu.
- Nú þurfum við að athuga
hvort við geturn fundið hann
aftur, sagði Alfreð og gekk í
áttina til Óla.
- Nei, sagði Óli hreykinn,
reyndu mömmu.
Alfreð stóð andartak og hik-
aði, svo gekk hann að móður
Óla.
- Hvað er þetta, mér sýnist
eitthvað fast í nefinu á þér,
sagði hann. Hann greip um
nefið á henni með tveimur
svörtum fingrum og þóttist
toga í. Augnabliki síðar stóð
hann með fimmeyringinn í
hendinni.
Móðir Óla bað um vatns-
glas.
Óli var stoltur og hreykinn
fyrir Alfreðs hönd.
- Reyndu líka Idu frænku,