Alþýðublaðið - 21.10.1924, Blaðsíða 2

J
HáskóliimopftýðU'
menton,
v
Alþýðnskólftr.
Eoginn efi er á þvi, að skóla-
lærdómur án sjálfsmentunar er
Ktils virði. Hins vegar ©r sjálfs-
mentun án skólalærdóms flestum
erfið eða ómöguleg. Við íslend-
ingar stærum okkur af alþýðu-
mentuo. Við ættum þá að gera
eitthvað meira fyrir hana en gert
hefir verið. Það er hægt að
styrkja sjálfsmentunlna með því
að útvega mönnum bókakost og
önnur menningartæki. En aðal-
lega þarf að relsa hér alþýðu-
skóla. Þeir ættu að vera i hverri
sýsiu, eg það verða þeir áður
en Iangt um liður. Ef íhaldið
situr lengi að völdum, — en
það óttast alla mentun, — þá
taka landsmenn sjálfir málið i
sinar hendur, eins og Þineyingar
hafa gert.
Þessa alþýðuskóla verður að
reisa á grundvelli íslenzkrármenn-
ingar. íslenzk tunga, saga og
bókmentlr varða að skipa þar
öudvegi. Það á áð vera keppi-
kefli hvers einasta íslendlngs að
þekkja og skilja fiest það, sem
gerist og gerst hefir á hólman-
um, sem við byggjum og okkur
þykir vænt um. Þess vegna
verður líka að kenna i alþýðu-
skólanum islenzka náttúrufræði
og þjóðíélagafræði.
En hverjir eiga að verða
skólastjórar og kennarar? Hvar
er þeirra að leita?
í þessu sambandi hiýtur mönn-
um að detta i hug það, sem nú
er mjög um talað:
StúdentafjöldÍDn.
Stúdentarnlr ern svo margir
áriega, að þelr geta ekki ailir
fengið eltthvað að gera sem lög-
íræðingar, læknar, prestár ®ða
málfræðingar. Hvað á að verða
um þá? Eiga þeir áð fara að
keppa við verzlunarskólamenn
um búðar- og skrifstoíu stöður,
eða eiga þelr að flýja landið? Á
þjóðin ekki að fá áð njóta ment-
unar þeirra, sem hún þó hefir
kostað? Þetta liggur belnt við.
Það á að gera þá að kennurum
og skólastjórum alþýðuskóianna.
Ofnkol og
Steamkol
af beztu tegund ávalt fyrirliggjandi hjá
H. P. D u u s.
En venjuiegur stúdent hefir
ekki næga mentun til þess að
gegna þvi starfi svo, að vel
fari. Hann verður að afia sér
mentunar, sem samsvarar starfinu.
Þá er það
Fræðfcdeildln.
Menn eru i vaudræðnm með
hana. Þingbændur skiija það
ekki, að hún er vísindastofnun.
En Fræðadeildin fjallar um þau
visindl, sem frámar öðrum vís-
indum eru þjóðareign hér á iandi,
íslenzk fræði. Tii þess, að deildin
nái tilgangi sinum, þarf hún að
vera i nánara sambandi vlð þjóð-
ina en nú er.
Þetta liggur líka beint við.
Alþýðumentunina á að reisa á
gtundveJH íslenzkrar menningar,
Fræðadeiidin á að vera forvörður
hennar. Þar eiga stúdentar að
íá kennaramentun eína, 2 ár f
Fræðadeild. Þoir læra dáiitið
meira i ísienzkam fræðum en
þeir kunna nú. Þeir taka prót i
þeim greinum. Einhver laga-
prófessorinn kí nnir þeim þjóð-
iélagafræði. Einhver læknapró-
fessorinn kennir þeim heilsufræði,
því að hana verður að kenna í
alþýðuskólanum. Eiohver kenn-
ari kennaraskóians kennir þeim
uppeidisfræði. Þetta kostar ©kki
neitt. í raun og v«ru ætti ég
að fá þakkarávarp frá öllum
eparnaðarmönnucn.
En náttúrufræði? Við kostum
nokkra náttúrnfræðinga með
styrk tll vfsindastarfsemi. Þeir
eru allir frægir menn i sinni
grein. Hvers vegna gerum við
þá e'ki að prófes’iorum ? Há«
skóla ísiands er það varla skamm-
laust, að íslenzk náttúruvísindi
eigi þar ekki athvarf. Þan og
þeir íslendinga., sem þau haía
* stundað, hafa á siðari árum
I
3
I
3
3
S
I.
Alþýðuhlaðið
kemur út á hverjum virkum degi.
Afg reið sla
við Ingólfestræti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd.
Skrifstofa
á Bjargarstíg 2 (niðri) öpin kl.
91/*—10Vj árd. og 8—9 síðd.
S í m a r:
633: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
Verðlag:
Askriftarverð kr. 1,0C á mánuði.
Auglýsingaverð kr. 0,16 mm.eind.
iiotssctaoeKsacsaiaisqcxNsaci
borið nafn íslands víðar en
flast annað. Þau verða ekki
stunduð néma á íslandi. Hingað
tii hafa þau verlð bezt stunduð
af íslendingum. Það væri eftir
íslenzkri lhaldsrauan og bænda-
menningu að fela þau erlendum
mönnum og afnema allar fjár-
veitlngar tii þeirra á tveggja
aida atmæii Eggerts Óíaísson&r.
Þó vona ég, að fleiri verði til
að krefjast þess, að þá verði
s*tt á stofn í&ioDzk náttúruíræða-
dslid við Háskólann.
Mér þætti væut um, ef þeir,
sem hafa veruiogan áhuga á
þessura efnum, viídu skýra frá
skoðunum sinura um þær til-
lögur, ssm hér er haldið fram.
Það er ekkl rúm til þess eð
rökræða þær nákvæmlega hér.
Ég geri það betur siðar.
Jón lhoroddsen.