Feykir - 29.01.1992, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 4/1992
„Því miður treystum við þér ekki"
Bændur sendu Jóni Baldvini tóninn á GATT-fundinum í Miðgarði
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisviðskiptaráðherra
ræddi milliliðalaust við
bændur um GATT í
Miðgarði sl. fimmtudags-
kvöld. Bændur og aðrir
ræðumenn á fundinum voru
greinilega ekki sammála
túlkunum Jóns á tilboði
Dunkels hins svissneska.
Mæting á fundinn var ekki
sérstök miðað við fundar-
svæðið, frá Holtavörðu-
heiði að Tröllaskaga. Fundar-
menn voru um 150 og er
það lítið miðað við þá miklu
aðsókn sem fundir bænda-
samtakanna um GATT
fengu. Frést hafði af því að
Húnvetningar mundu hunsa
fundinn og greinilegt var að
margir skagfirskir bændur,
sem venjulega láta sig ekki
vanta á bændafundi, voru
eins þenkjandi. Þá fóru
umræðurnar á stundum
nokkuð út fyrir efnið og
einstakir ræðumenn gang-
rýndu hart ráherrann og
stefnu flokks hans í
landbúnaðarmálum. Fundur-
inn bar ótvírætt með sér
hversu mikið lífsins mál
framtið landbúnaðarins er
bændafólki.
Jón Baldvin bar í ræðu sinni
saman tilboð Dunkels og tilboð
ríkisstjómarinnar frá 1990 um
búvörusamning Þar sem ríkis-
stjórnin bauð 25% lækkun á
innanlandsstuðningi en Dunkei
ekki nema 20%. Fyrrverandi
ríkisstjórn ætlaði að lækka
útflutningsbætur um 65% en
Dunkel um 36%. Tollaígildis-
lækkun stjórnarinnar nam
30%, en Dunkels 36% að
meðaltali en allt niður í 15%.
Dunkel bauð 3-5% í lágmarks-
innflutning en ríkisstjórnin
boðaði aukið frelsl Aðlögunar-
tími stjórnar var 3 ár en
Dunkels 6.
Rögnvaldur Ólafsson Flugu-
mýrarhvammi sagði að Dunkel
væri greinilega ekki fylgjandi
því að landbúnaðarvörur
væru framleiddar alls staðar í
heiminum, þar sem hann
talaði um að víkja beri
landbúnaðinum á suðlægari
slóðir þar sem ræktunar-
skilyrði væru betri. Eins og
fleiri ræðumenn fór Rögn-
valdur yfir samanburð á
tilboðum Dunkels og fyrr-
verandi stjórnar og var ekki
sammála Jóni Baldvin. Rögn-
valdur sagði bændur ekki
treysta ráðherranum.
Anna Margrét Stefánsdóttir talaði ágætlega á fundinum.
Hann hefði sýnilega verið í
sveit á einhverju góðu býli í
Ölpunum. Gunnar skýrði
verðmyndun á íslenskum
landbúnaðarvörum og sagði
að þar hefðu mikil áhrif auk
niðurgreiðslna og útflutings-
bóta, skattar. Gaman væri að
vita hvernig skattlagningu á
landbúnaðarvörur í öðrum
löndum væri háttað, hvort
aðstöðugjald væri lagt á
framleiðslu eins og hér, og
tryggingargjöld og virðis-
aukaskattur.
,JEnn er líf eftir landbúnaðar-
gjaldþrot”. Þorsteinn Gunnars-
son í ræðustóli.
Þorsteinn Gunnarsson á
Reykjum fór um víðan völl í
erfiðleikum landbúnaðarins.
í Bandaríkjunum hefðu
stórir búgarðaeigendur orðið
gjaldþrota. I fyrrum Sovét-
ríkjum væri allt í rúst. Danir
hefðu líka farið illa út úr því
þegar þeir gengu í EFTA og
opnuðu fyrir innflutning á
landbúnaðarvörum. Líklega
stæðum við Islendingar einna
best eftir alltsaman, og það
væri vegna þess að land-
búnaðurinn hér hefði notið
verndar.
Einar Gíslason á Skörðu-
gili sagði „hagræðingu”
mikið tískuorð. Bændur
hefðu svo sannarlega verið að
hagræða hjá sér, og reynt
fyrir sér í öðrum framleiðslu-
greinum. Til að mynda í
útflutningi á hrossum, sem
stjórnvöld hefðu því miður
sett fótinn fyrir, með því að
aðstoða í engu að halda
gangandi litlu flugfélagi sem
stofnað var til í sambandi við
útflutninginn. Hins vegar
hafi Flugleiðum verið sköpuð
einokunaraðstaða í flutningum.
Magnús Ólafsson á Sveins-
stöðum óttaðist að þessi sex
ára aðlögunatími sem tillögur
Dunkels gerðu ráð fyrir væri
aðeins litli fingurinn, næsti
áfangi yrði enn stórtækari.
Anna Margrét Stefánsdóttir
Hátúni véfengdi þá full-
yrðing að GATT væri
nauðvörn smárikja í alþjóða-
viðskiptum. Sér sýndist þver-
öfugt, að stórþjóðirnar stæðu
betur gagnvart tilboðinu. Þá
bæri að gefa heilbrigðis-
þættinum verulegan gaum,
og hún efaðist um að þeim
málum væri nægjanlega sinnt
gagnvart innflutningi í dag.
Egill Bjarnason sagði vert
fyrir menn að íhuga hvar þeir
stæðu í dag og meta stöðuna
vel ogvandlega. Egillfagnaði
því að Jón Baldvin hefði
boðist til viðræðna við
bændur um fyrirvara GATT-
samningsins.
Jón Baldvin svaraði að
lokum þeim fyrirspurnum
sem til hans var beint. Meðal
annars að ekki lægi fyrir
óyggjandi hvort ákvæði
búvörusamnings um beinar
greiðslur til bænda stæðust.
Það færi allt eftir því hvort
við fengjum að bæta okkur
upp afnám útflutningsbótanna.
Ráðherra sagðist ekki þekkja
svo til stuðnings annarra
þjóða við landbúnað að hann
gæti sagt fyrir um hvernig
skattlagningu væri háttað
þar.
Fundurinn í Miðgarði gat varla talist fjölmennur. Og þótt
sumum veitti sjálfsagt ekkert af að sitja framarlega til að sjá á
skyggnur, voru þrjár fremstu stólaraðirnar auðar. Kannski
táknrænt fyrir það bil sem virðist vera milli ráðherrans og
bændastéttarinnar.
Gunnar Sæmundsson Hrúta-
tungu tók fram mönnum til
glöggvunar, að 36% tolla-
talan væri meðaltal. Ef
tollarnir færu niður í 15% á
einni vörutegund eins og
heimilt væri, þyrfti að hækka
aðrar á móti. Þetta hefði
ráðherrann ekki minnst á.
Gunnar vitnaði í greinargerð
Ketils Hannessonar og vék í
lokin að áróðri gegn íslenskum
landbúnaði, m.a. í Pressunni
nýlega eftir Birgi nokkurn
Amason fyrrverandi aðstoðar-
mann Jóns Baldvins. Þar
talar Birgir um áróður
„landbúnaðarmafiunnar”, sem
hafi í gegnum árin sýnt
meirhluta þjóðarinnar efna-
hagslegt ofFeldi.
Sveinbjöm Eyjólfsson skóla-
stjóri Hólum sagði ekki
ótrúlegt að bændur óttuðust
Gatt-samkomulagið, því at-
vinnugreinar íslenskar hefðu
tapað á samningsgerðum um
millirikjaviðskipti. Nægði þar
að nefna hvernig farið hefði
fyrir fataiðnaðinum þegar
opnað var fyrir óheftan
innflutning.
Stefán Jónsson Kagaðar-
hóli spurði hvort eðlilegt væri
að landbúnaðurinn einn
greiddi fyrir GATT-samninga,
hvort greininni bæri ekki að
fá eitthvað til baka. Einnig
velti Stefán þvífyrirsérhvort
hugmyndir Dunkels, yrðu
þær að veruleika, mundu
ekki kollvarpa búvörusam-
ningnum. Hvort beinar greiðslur
til bænda yrðu inntar af
hendi meðan þessi mál væru í
biðstöðu?
Gunnar Oddsson Flatar-
tungu sagði að á máli Jóns
Baldvins mætti skilja að
Dunkel væri sínu meiri
bændavinur en ráðherrann.
Sveinbjörn Eyjólfsson skólastjóri á Hólum í ræðustóli.