Feykir - 17.09.1997, Side 4

4 FEYKIR 51/1997
Sameiningarmálin, stórmálið sem fáir ræða
um og enginn veit hvernig reiðir af
Stórmál er á dagskrá um þessar mundir hér í kjördæm-
inu. En það er svo undarlegt með það að ákaflega lítið er
um þessi mál rætt. Það er hreinlega eins og fólk hafí eng-
an áhuga á sameiningarmálunum. Og þessi þögn sem
um þau ríkir gerir það að verkum að ógjömingur er að
gera sér grein fyrir því hvemig landið liggur. Verður sam-
einingin samþykkt?, spyija ýmsir, en enginn veit svarið
fyrir en talið verður upp úr kössunum í vetur. Skagfírð-
ingar ætla að kjósa um sameininguna 15. nóvember en
Vestur-Húnvetningar ákveða upp úr næstu mánaðamót-
um hvort þeir ganga til kosningar fyrir eða eítir áramót-
in. Sameiningarmálin virðast hins vegar vera skemmra á
veg komin í Austur-Húnavatnssýslu, enda vitað til þess
að almenn andstaða er gegn sameiningu í einstökum
hreppum. Skagahreppur og Vindhælishreppur hafa þó
verið að ræða saman og munu væntanlega kjósa um
sameiningu bráðlega. Má telja miklar líkur á því að sú
sameining verði samþykkt, enda Vindhælingar komnir
niður fyrir 50 manna lágmarks íbúatölu hrepps. Þá hafa
Blönduósingar og Skagstrendingar rætt saman á síðustu
missemm um aukna samvinnu, m.a. sameiginlega hita-
veitu, og að ýmsra áliti er það fyrsta sporið tíl sameining-
ar þessara staða.
Mjög skammt er á milli
hreppamarka víða hér í kjör-
dæminu. Við þekkjum það að
víða tekur ekki örfáar mínútur að
aka á milli hreppamarka. Miklar
samgöngubætur og tæknibylting
á síðustu áratugum hefur gert
það að verkum framar öðru að
gömlu hreppamörkin, sem
ákveðin vom fyrir margt löngu,
eru bam síns tíma. Þær sveitir
sem hér áður fyrir höfðu sárah'til
samskipti sín á milli, hafa nú
nálgast svo mjög með bættum
samgöngum, að trúlega veit fólk
í þessum sömu sveitum núorðið
allnáin deili hvort á öðru. Þannig
hafa hlutimir breyst gífurlega á
tiltölulega stuttum tíma.
En samt er það svo að fólki
fínnst sameiningamar ekkert
spennandi. Það vilja allir vera
sjálfstæðir sem lengst og ef ekki
hefði komið til skipulagður flutn-
ingur verkefna ffá ríki úl sveitar-
félaga, hefðu eflaust mun færri
sveitarstjómarmenn ljáð máls á
sameiningu en það hafa gert.
Sameiningarviðleitnin er þannig
að stærstum hluta úlkomin vegna
óbeinnar íhlutunar stjómvalda.
Það er nefnilega borðleggjandi
að fámennari hreppar ráða engan
veginn við þessi verkefni einir
síns liðs.
Hér áður fyrr var mikil tog-
streita á milli þéttbýlis og dreif-
býlis. Við hnignun sveitanna á
sfðustu ámm hefur þessi tog-
streita minnkað, en samt eimir
eftir af henni ennþá. Það var t.d.
nú í sumar sem Jakop á Árbakka
við Skagaströnd, sagði það í
Feyki að það hefði ekki komið úl
greina að bjóða Skagstrending-
um að verða með í viðræðum
Vindhælinga og Skagamanna
um sameiningu. Jakop sagði að
það passaði ekki að hafa þéttbýl-
ið þar með.
Og þeir í þéttbýlinu sumir em
líka ekkert hrifnir af því að sam-
einast sveitahreppunum. Á
Króknum heyrast þær raddir t.d.
að Krókurinn hafi lítið á því að
græða að sameinast samfélagi fá-
tækra bænda sem skili litlu sem
engu í sameiginlegan sjóð. Á
hinn bóginn segja þeir í sveiúnni
að það sé lítið spennandi að veita
fjármunum í hina botnlausu
skuldahít á Króknum. Hins veg-
ar virðist efúr nokkm að slægjast
í efnahagslegu úlliú fyrir héraðið
í heild, þar sem að sameining í
Skagafirði þýðir 12 milljóna
króna aukið ffamlag inn á svæð-
ið úr jöfnunarsjóði, auk skulda-
jöfhunarffamlags ffá félagsmála-
ráðuneyú við sameininguna, sem
ekki liggur enn ljóst fyrir hvað
yrði hátt.
En hvaða mál em það sem
fólk leiðir fyrst hugann að varð-
andi sameiningu. Án efa em það
skólamálin og vitað er að þau em
mjög viðkvæm til sveita. Að
margra áliti em skólamir sem
hjarta sveitarinnar. Svo em þar
lfka nokkur störf sem ekki veiúr
af að halda í. Greinilegt er að
þetta sjónarmið hefur orðið ofan
á þegar t.d. Fljótamenn ákváðu
að halda skóla sinn að Sólgörð-
um í vetur, þrátt fyrir að börnin
séu þar aðeins fjögur eða jafn-
Stefán Guðmundsson.
mörg starfsliðinu. Raddir hafa
heyrst að með þessu telji þeir sig
styrkja stöðu sína gagnvart sam-
einingu, hvort sem sú verður
reyndin.
Sameinaðir stöndum vér
,,Á sama tíma og við stönd-
um ffammi fyrir því að heimur-
inn allur er að verða eitt við-
skiptasvæði, fjöllum við hér um
að taka niður girðingar milli
sveitarfélaga og sameina Skaga-
íjörð í eitt sveitarfélag til að
styrkja búsetuna og bæta aðstöðu
héraðsins alls. Eg vona að ég
bregðist ekki því trausti sem mér
er sýnt, þótt ég segi það hér að sú
sameining sveitarfélaga sem nú
er úl umræðu, er að mínu áliú eitt
allra mikilvægasta málið, sem
hér er nú úl úrlausnar. Þar reynir
á dómgreind og framsýni íbúa
þessa héraðs alls, að átta sig á því
að enn á það við sem máltækið
segir: sameinaðir stöndum við en
sundraðir föllum við”, sagði
Stefán Guðmundsson alþingis-
maður í ávarpi sem hann hélt við
móttöku forsetahjónanna á Faxa-
torgi á liðnu sumri, í lok afmæl-
isársins.
Erlendur Hansen.
Skref 50 ár aftur á bak
Erlendur Hansen fyrrv. bæjar-
stjómarmaður á Sauðárkróki og
sá eini sem efúrlifandi er úr
fyrstu bæjarstjóm bæjarins, er
síður en svo jafh hlynntur sam-
einingu og Stefán. Erlendur telur
ekkert að gera með það að sam-
eina allt héraðið í eitt sveitarfé-
lag, a.m.k. ekki fyrst um sinn þó
þróunin verði kannski sú síðar.
Réttara sé að sameina í minni
einingar til að byija með, t.d.
Krókinn og Skarðshreppinn.
,,Mér finnst það fúrðulegt eins og
það kostaði nú mikið stríð fyrir
Krókinn á sínum tíma að losa sig
undan þeirri kvöð að þurfa að
sækja allar ábyrgðir úl sýslu-
neffidar, að nú er eins og menn
vilji ólmir stíga þessi skref 50 ár
aftur í tímann og halda upp á af-
mæli kaupstaðarins með þvf’,
segir Erlendur Hansen.
Feinuiin að fara af fólki
Steindór Haraldsson hrepps-
nefhdarmaður á Skagaströnd
segir að verði stórar sameining-
ar bæði í Skagafirði og Vestur-
Húnavatnssýslu komi það að
sjálfú sér að Austur-Húnvetning-
arþurfiaðgefa sameiningarmál-
unum meiri gaum en þeir hafi
gert hingað úl.
Steindór Haraldsson.
„Við höfum átt ágætar við-
ræður við Blönduósinga um
samvinnu þessara staða og ég á
von á því að þær muni leiða úl
þess að þessir staðir muni sam-
einast á næstu tveimur kjörúma-
bilum. Fólk ræðir alltaf meir og
meir um sameiningu finnst mér.
Feimnin er að fara af fólki og
augun að opnast, enda h'úð vit í
þessu eins og það er. Slagkraftur-
inn er enginn þegar menn em
hver í sínu homi og hver höndin
upp á móú annarri í héraðsnefhd-
inni. Ef menn bregðast ekki við
í tíma þá er hættan sú að sveiúm-
ar leggist í eyði”, segir Steindór.
Mundi ýta við öðrum
Gestur Þórarinsson bæjar-
stjómarmaður á Blönduósi er
sama sinnis og Steindór. Gestur
segir að Blönduósingar og Skag-
strendingar eigi svo margt sam-
eiginlegt skammt sé á milli stað-
anna og menn hljóú að ræða
Heimir Ágústsson.
mjög alvarlega sameiningu þess-
ara staða áður en langt hður. Það
mundi síðan ýta við öðmm í
sýslunni og vitaskuld væri það
eina viúð að sýslan öll yrði eitt
sveitarfélag.
Eigum ekki annan kost
„Menn eiga ekki nokkum
annan kost. Staða sveitarfélag-
anna hér á þessu svæði er svo
rosalega misjöfn. Sumir þeirra
komu mjög illa út gagnvart yfir-
færslu gmnnskólans og ljóst að
það verður að skapa stærri ein-
ingar úl að standa undir frekari
verkefnaflutningi ffá ríki úl sveit-
arfélaga. Að mínu mati kemur
sameining augljóslega til að
styrkja byggðina í héraðinu, þó
svo að hún ein og sér verði ekki
úl þess að snúa þeirri þróun við
sem verið hefur undanfarið; að
fólki fækki, þá er hún a.m.k. úl-
raun úl að spoma við henni. Ég
hef trú á því að við náum saman
um skynsamlega úrlausn mála-
flokka. Svæðið er landffæðilega
hagkvæmt úl að verða eitt sveit-
arfélag, með Hvammstanga mið-
svæðis. Síðan skilst mér að ffam-
lag úr jöfnunarsjóði hækki um
15 milljónir og það er spuming-
in hvort að við höfúm nokkuð
efni á því að sleppa þvf’, segir
Heimir Ágústsson bóndi á
Sauðadalsá, oddviti Kirkju-
hvammshrepp í Vestur-Húna-
vatnssýslu.
Aðspurður um hvers vegna
svona húð væri rætt um sam-
einingarmálin manna á meðal og
lítill áhugi virúst á þeim, sagðist
Heimir álíta að þar væri trúlega
mikið við oddvitana og sveitar-
stjómarmenn að sakast. Þeir
veigmðu sér um of að segja fólki
hvemig staðan raunvemlega
væri.
Guðjón Ólafsson bóndi á
Valdasteinsstöðum oddviti Bæj-
arhrepps vildi ekki tjá sig um
sameiningarmálin við Feyki, þar
sem að enn liggur ekki fyrir end-
anleg ákvörðun hreppsnefhdar-
innar hvort kosið verður um
sameininguna þar í sveit.