Feykir - 17.09.1997, Qupperneq 7

31/1997 FEYKIR 7
Rúna Einarsdóttir frá Móbergi hefur eflaust gott lag á að laða fram töltið.
reiðmönnum í sýslunni, en
áherslan mest lögð á yfirferð á
stökki og skeiði. Flestir hesta-
menn aðhylltust og urðu hrifnir
af nýja ganginum, töltinu. Aðrir,
einkum þeir eldri, kváðu þetta
apalspor eitt”.
Á næstu áratugum breiddist
töltið út og urðu vinsældir þess
til þess að margir hættu að
leggja rækt við skeið, að
minnsta kosti í Húnavatns-
sýslum og Skagafirði, og hélst
það þangað til Landssamband
hestamannafélaga tók upp gæð-
ingakeppni á mótum sínum.
í ritinu Úr byggðum Borg-
arfjarðar segir Kristleifur Þor-
steinsson um þetta: „Á þeim
árum (um miðja 19. öld) var sá
hestur ekki talinn gæðingur,
sem ekki var flugvakur eða
fjörugur. Tölt þekktist þá ekki,
en hraður klyfjagangur var
kallaður hóftölt. Það hefst að
sumu leyti nýtt tímabil í sögu
hestamanna þegar farið er að
telja hestinum töltið til gildis,
litlu fyrir síðustu aldamót’’.
Einn af frumheijum tölt-
reiðar í Borgarfirði er enn á h'fi,
Höskuldur Eyjólfsson á Hofs-
stöðum. Hann segist hafa farið
að fikta við þetta sem unglingur,
án þess að hafa séð það, en
eitthvað heyrt af því. Eldri menn
gerðu grín að honum og kölluðu
þetta dölt og öðrum uppnefnum.
Eins og Kristleiftir segir,
voru þetta tímamót í hesta-
mennsku hérlendis, sem hafði
verið óbreytt í aldaraðir.
Þegar búnaðarfræðsla hófst
hér á landi, á seinni hluta 19.
aldar, tóku menn að rita
fræðslugreinar um hinar ýmsu
greinar landbúnarins. M.a. ritaði
Gunnar Ólafsson bóndi á Lóni í
Skagafirði, greinar „um tamn-
ingu hesta” sem birtust í
Búnaðarritinu árið 1894 og
1897, og voru þær brautryðj-
endaskrif í þessum efnum.
Þessar greinar eru í fullu gildi
enn í dag, í röð þess besta sem
ritað hefur verið um tamningar
hérlendis. í seinni greininni er
kafli um gangtegundir og þar
lýsir hann tölú, fyrstur manna,
með svofelldum orðum: „Tölúð
er millispor milli seinagangs og
brokks. Það er drjúgur gangur,
svo menn komast langt yfir á
því, án þess að ofþreyta hesúnn.
Fyrir reiðmanninn er það
þýðingarmikið. Það æfir hann í
að vera stöðugan á hesúnum og
sitja hann rétt, er auk þess mikið
fjörgandi og þægilegur gangur
fyrir manninn og talið veita
honum holla hreyfingu. Ekki
má æfa hest á tölti fyrr en hann
er farinn að bera sig vel. Annars
töltir hann ekki hreint og
djarflega og verður ekki gijúgur
yfir því. Einnig verður að varast
að ætlast til of mikils af hesti á
tölti. Vilji hann fara að lulla á
töltinu, verður strax að fara að
hægara, smá herða á honum
aftur og reyna að fá hann til að
fara brokk. Það er erfitt að
kenna hesti tölt, sé það honum
óeiginlegt og illmögulegt, sé
hann ekki fótlipur. Þegar menn
vilja kenna hesú tölt, verður að
gera það á góðum vegi og við
marga hesta gengur það betur ef
lítið eitt hallar undan fæú”.
Daníel Daníelsson gerði
úlraun til að lýsa tölti í bókinni
Hestar, sem út kom árið 1925.
Þar segir hann:, Af því sem mér
er kunnugt, að fæstir af þeim
sem tölthestum ríða, gera sér
grein fyrir hvemig töltarinn
hreyfir fætuma, þykir mér hlýða
að skýra það nokkrum orðum.
Á tölti hreyfir hesturinn aðra
hliðina í senn, eins og á skeiði,
en þó er gangurinn öðm vísi.
Hesturinn brokkar með fram-
fótunum en virðist skeiða með
afturfótunum. Tölt er því
sambland af skeiði og brokki”
í sömu bók ræðir Theódór
Ambjömsson um þjálfun tölts
og segir m.a.: „Seint verður
töltið nóg lofað fyrir fegurð og
mýkt, eins og það sést best, en
því miður er það tiltölulega
sjaldgæft, eins og margir menn
krefja hesta sína nú um tölt og
margir hestar vera við að tölta.
Orsakimar em, að fleiri hestum
er haldið á tölti en er það eðli-
legt og hestum er riðið allt of
mikið á þessum erfiða gangi og
of snemma teygðir á því. Sem
stendur er töltið tískugangur
íslendinga og töltkröfumar til
hestanna keyrðar langt úr hófi.
Sannast oft áþreifanlega á
hestunum að tískan er harð-
stjóri, því að íjöldi hesta er svo
skemmdur á þessum erfiða
gangi að með öllu hverfur það
harðasta og fínasta af fjörinu og
heturinn slitnar svo fyrir örlög
fram, eða engin gangur hans
nær því ágæti, sem honum er
mögulegt. Með mikilli hrygð
verður það að viðurkennst að
þessi veglega íþrótt íslensku
hestamanna, töltið, er mjög oft
hefiidargjöf’.
Á fyrsta landsmóú LH 1950
var dómnefndin skipuð þremur
viðurkenndum reiðmönnum af
eldri kynslóðinni. í greinargerð
fyrir dómnum var eftirfarandi
um töltið: „Töltið leggjum við
áherslu á að ekki sé misnotað
sem hraðgangur. Við teljum
ástæðu til við þetta tækifæri að
átelja harðlega, að hestamanna-
félög skuli láta keppa á hrað-
tölti. Er þar freklega ýtt undir
misnotkun þessarar sérkenni-
legu og súlfögru gangtegundar,
sem aðeins nýtur sín til fulls
sem hæg eða frekar hæg milli-
ferð. Að vísu skal viðurkennt að
einstaka hestur heldur fögrum
stíl og fjaðrandi hreyfingum á
allhörðu tölti, en ofiast er um
ómerkilega gangblöndu að ræða
annað hvort af skeiði og tölú
eða brokki og tölú.”
Góðir áskrifendur!
Þeir sem enn eiga ógreidda innheimtuseðla vegna
áskriftargjalda eru vinsamlegast beðnir að greiða
hið allra fyrsta. Feykir.
✓
Okeypis smáar
Til sölu!
Til sölu VW Golf GL ‘96
hlaðinn aukahlutum, ekinn 28
þús. km. Verð. 1.200.000. Upp-
lýsingar í síma 453 6353.
Til sölu notaðar jámsmíða-
vélar, fræsari, stór súluborvél,
plötuklippur, stór rafsuðutransi
án kapla og fleira. Upplýsingar í
síma 453 803 leða 854 7495.
Til sölu sófasett, 3+1+1.
Lítur vel út. Upplýsingar í síma
453 5529.
Húsnæði óskast!
Þriggja herbergja íbúð óskast
strax. Upplýsingar í síma 453
6015.
Hross í óskilum!
Rauðstjömóttur hestur í
óskilum. Upplýsingar í síma
453 8158.
Flóamarkaður
Kvenfélags Sauðárkróks
Þá emm við famar að und-
irbúa okkar óviðjafnanlega
Flóamarkað, sem verður um
næstu mánaðamót. (Nánar
auglýst síðar). Að venju þykir
okkur afar vænt um ef þið
sem em að rýma til fyrir vet-
urinn, leyfið okkur að njóta
þess sem annars væri hent.
Hafa má, hvar og hvenær
sem til næst (og gjaman sem
fyrst) samband við okkur
undirritaðar og við tökum við
vamingi eða sækjum heim, sé
þess óskað.
Jóna, Víðihlíð 13 s: 453 5555
Guðrún, Hólavegi 32 sími
453 5250
Engilráð, Víðihlíð 35 sími
453 5591. (fréttaúlkynning)
Atvinna!
Vaktmann vantar til að gæta skipa
Fiskiðjunnar Skagfirðings hf.
Upplýsingar í síma 455 4416 (Stefán)
«ISK
Fundarboð
Aðalfundur Fiskiðjunnar Skagfirðings
vegna reikningsársins 1996 verður
haldinn fimmtudaginn 18. september
1997 kl. 20,00 á Kaffi Krók.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf skv. samþykktum
félagsins.
2. Önnur mál.
Arsreikningur Fiskiðjunnar Skagfirðings
1996 liggur frammi á skrifstofu félagsins,
hluthöfum til sýnis.
Stjórn Fiskiðjunnar Skagfirðings hf.