Feykir - 02.09.1998, Side 4

4FEYKIR 29/1998
Það þekkja allar konur í Skagafirði hana Fjólu
Fjóla Þorleifsdóttir ljósmóðir hélt upp á 70 ára afmælið í Skagaseli
Fjóla Þorleifsdóttir fyrrverandi ljósmóðir á Sauðárkróki varð
sjötug þann 20. ágúst sl. Fjóla hélt upp á þessi tímamót
ásamt vinum og kunningjum föstudagskvöldið 21. ágúst í
félagsheimilinu Skagaseli í Skefilsstaðahreppi. Það var fullt
hús í afmælinu hjá Fjólu og margar ræður haldnar afmælis-
baminu til heiðurs. Um ástæðu þess að hún kaus að halda
upp á afmælið sitt á Skaganum, sagði Fjóla í samtali við
Feyki: „Skaginn var mitt lyrsta umdæmi eftir að ég gerðist
ljósmóðir og þess vegna fannst mér vel við hæfi að halda
upp á afmælið héma”.
Fjóla hóf ljósmóðurstöri' árið
1955 og að sjálfsögðu var stödd í
afmælinu konan sem átti fyrsta
bamið sem hún tók á móti sem
nýútskrifuð ljósmóðir, en það er
vinkona hennar Sigrún Clausen.
„Það var reyndar mun fyrr en
ég byijaði á Skaganum, eða
1949. Þannig var að þá bjuggum
við saman vinkonurnar ásamt
kærustunum, báðar nýtrúlofaðar
og bambóléttar, upp við Vatns-
enda í Reykjavík, í sumarbúa-
stað sem okkur var lánaður með-
an við biðum eftir húsnæði í
bænum. Fæðingin fór fram við
lampaljós og það voru notuð
bellabönd til binda fyrir nafla-
streninginn, eins og við reyndar
gerðum mjög lengi þangað til
klemmumar komu”, sagði Fjóla.
Aðspurð segist hún ekki hafa
hugmynd um hvað hún væri bú-
inn að taka á móti mörgum böm-
um. Ftún hafi ekki komið því í
verk að taka það saman, en þau
séu mörg.
Það var Hilmir Jóhannesson
sem var veislustjórinn í Skagaseli
og fór að sjálfsögðu með gaman-
mál, en það var’Guðmundur Öm
Ingólfsson sonur Fjólu sem kom
með aðalræðu kvöldsins og fékk
Feykir heimild til að birta góða
kafla úr þessari skemmtilegu
hugleiðiningu hans.
Á stundum sem þessum verð-
ur mér alltaf hugsað til tímans.
Þegar við segjum „tími” þá
meinum við tvennt. Við eigum
við eitthvað óbreytanlegt.
Ragnhildur dóttir séra Helga
Konráðssonar flutti nokkur
orð til gömlu nágrannako-
nunnar.
(heimavist Landsspítalans) árið
1949. Þá fór af stað mikið ferli
sem hefur ekki látið neitt okkar
sem hér em ósnortið. I skjóli
NA-stórhríðar og vetrarmyrkurs
var honum smyglað inn á her-
bergi á deildinni. Þegar gæslu-
konan kom voru góð ráð dýr.
Ásta var notið, boðorð hafði ver-
ið brotið. Dómurinn var brott-
rekstur ef upp komst. Til að
bjarga sæmd unnustunnar stökk
01 li út um gluggann á annarri
hæð, ofan í þykkan mjúkan
skaflinn. Á eftir flugu buxur,
vesti, brók og skór og þeyttust
um eins og skæðadrífa í óveðr-
inu.
Hér var ekki aftur snúið. Þor-
leifur fæddist ári síðar (sennilega
ekki fyrirhyggjan þar). Ég kom
Mamma þú ert enn sú sama og ól
mig og okkur bræður af sér. Þú
ert ættmóðirin. Þú ert óbreytan-
leikinn.
heimum og á Þorbjargarstöðum
voru alltaf nálæg. Þá var flutt á
Hólaveginn og þar kom stóri litli
bróðir minn hann Jóhann í heim-
inn (sennilega fyrirhyggjan þar).
Hólavegurinn var aldrei
heimili hljóðlætisins og meðal-
mennskunnar. Bæði voru þau
mamma og pabbi manneskjur
mikilla skapsmuna og mikillar
ástar. Það var ást sem náði ekki
aðeins yfir okkur bræðuma, held-
ur einnig yfir allt það fólk sem
samferða var. Hólavegurinn var
líka heilt samfélag með 20-30
bömum, frá Möggu og Bubba og
suður úr. Gata nýbyggjanna.
Þar ólumst við bræður einnig
upp á vissu umferðartorgi þess
sem nú í dag nefnist félagsmála-
þjónusta. Þær eru margar minn-
Fjóla hlýðir á Guðmund son sinn. Það var greinilegt að strákur
kom henni að nokkru leyti á óvarL
tveimur árum síðar úr móður-
kviði í Húnavatnssýslunni
(sennilega ekki lyrirhyggjan þar).
Þá vom mamma og pabbi nýbú-
in að mennta sig og vom á leið-
inni norður á Krók til að stofna
heimili og Áka.
Við tóku átta ár á prestssetrinu
með ómetanlega vini á efri hæð-
inni, Jóhönnu, séra Helga og
Ragnhildi. Afar og ömmur í Sól-
Veislustjórinn Hilmir, kveður sér hljóðs.
Bekkurinn var þéttskipaður í Skagaseii í afmælinu hennar Fjólu.
ingamar um ungmeyjamar sem
sátu á hljóðlátu skrafi við
mömmu. Það var nú annað upp á
teningnum ef pabbi rakst inn í
kaffi. „Nú já, er það stropað?”.
Ungmeyjarvanginn varð kafrjóð-
ur. Þær vom komnar til að trúa
mömmu fyrir því sem leyndar-
máli að nýtt líf væri komið af
stað og þær stóðu berskjaldaðar
þegar slíkt fór ekki framhjá gegn-
umlýsandi augum pabba.
Þær vom margar sveitakon-
umar sem voru heima síðustu
dagana fyrir fæðingu og ófáar
þeirra fóm aldrei lengra en inn í
vesturherbergið til að fæða.
Stofnanir vom ekki í miklum
metum í þá daga.
Sérstakur kafli í ljósmæðra-
sögu mömmu em ferðir hennar
með Friðriki lækni og Munda á
tmkknum. Sögumar em margar.
Mér þekktust er sú þegar lengi
var búið að berjast um í ófærð og
komið var að brú. „Stopp stopp”,
sagði Friðrik. „Ut Fjóla út”.
„Hvað gengur á maður?” „Sérðu
ekki að það er fimm tonna há-
marksþungi”. Sem vissulega stóð
á skilti við brúna.
En það var ekki bara tilurð
lífsins sem var hennar starf, held-
ur einnig ævilok, því mamma
vann mörg ár á næturvakt á gjör-
gæslunni yfir dauðvona fólki.
Ég lýsti áðan Hólaveginum
sem umferðartorgi félagsmála-
þjónustunnai'. Það varð hlutskipti
mitt eftir að hafa verið að heiman
í 18 ár að koma aftur, alveg eins
og pabbi í gamla daga, með hana
Sísí, sem nú þjónustar Skagfirð-
inga sem sálfræðingur. Ég hef
upplifað í nútímanum einstakt
trúnaðasamband á milli þeirra,
þar sem Sfsi er að vinna að lausn
mála hjá samtíðarfólkinu og leit-
ar til mömmu sem kann glögg
skil á allri félagslegri líðan síð-
ustu þriggja ættliða.
Mér dettur í hug þar sem Sísí,
þá nýkomin, var í heimsókn út í
sveit, að hún var spurð hverra
manna hún væri. Greiningin
barst að Gúnda, Fjólu og Olla.
Sísí spurði hvort konan þekkti
Fjólu. Svarið var: Allar konur í
Skagafirði þekkja Fjólu, og það
tel ég vera sannleikanum sam-
kvæmt og í þeim sannleik tel ég
m.a. vera falið það stolt sem ég
ber til þess að vera sonur foreldra
minna.
Við eigum einnig við breyt-
ingar að etja þegar við tölum um
tímann. Þannig varð Sóley 10 ára
fyrir þrem dögum. Þannig verður
Dísa 20 ára eftir mánuð og nú ert
þú orðin sjötug mamma. Það er
aldurinn, hringrás lífsins, ferli
breytinganna.
Þegar mamma var 21, nýlega
komin til Reykjavíkur, frá æsku-
heimili sínu í Sólheimum, til að
leita sér mennta sem Ijósmóðir,
þá gerðist það. Bang. Á vegi
hennar verður undur frítt ofur-
menni, lærlingur í bifvélavirkjun,
Drengurinn úr Dalnum.
Það gerðist á Deildinni