Feykir - 17.11.2004, Blaðsíða 4

4 Feykir 40/2004
Sagan bak við hugmyndina að Þjóðarblóminu
Hugmyndin
kviknaði í
Skotiandi
Ásdís með Sigurði Geirdal bæjarstjóra Kópavogs í Salnum.
„Ég var auðvitað ánægð að sjá hugmynd-
ina orðna að veruieika, en ég hafði mestar
áhyggur af því að holtasóleyjan yrði ekki
valin þjóðarblóm. Hún hefur marga góða
kosti, er formfögur og til dæmis gott að
teikna hana og sauma út," segir Asdís
Sigurjónsdóttir, kennari og húsfreyja á
Skörðugli, aðspurð um hvernig henni hafi
liðið við útnefningu þjóðarblómsins í
Salnum í Kópavogi á
„Ég fékk hugmyndina að
þjóðarblóminu á ferðalagi í
Skotlandi. Við hjónin vorum
þar á ferðalagi og heimsóttum
rneðal annars handverkshús,
þar sem voru til sölu alls konar
minjagripir. hað var áberandi
hvað Skotarnir gerðu mikið úr
þistlinum, sem er þeirra
þjóðarblóm. Ég hugsaði með
mér að þarna væri alveg
óplægður akur. Okkur Islend-
inga vantaði þjóðarblóm, sem
síðan gæti nýst okkur til dæmis
sem efniviður í fjölbreytt
handverk.
Ég var svo uppnumin að
strax og ég kom heim ritaði ég
Guðna Ágústssyni, landbún-
aðarráðherra bréf og stakk upp
á því að hann tæki málið að sér.
Guðni tók erindinu vel, skipaði
sérstaka þjóðarblómsnefnd
með þátttöku annarra ráðu-
neyta og Landverndar og gerði
dögunum.
Níels Árna Lund, skrifstofú-
stjóra í landbúnaðarráðuneyt-
inu að verkefnisstjóra.
Nefndin stóð vel að
undirbúningnum, efndi til for-
vals síðastliðið vor og gaf út
veggspjald með tuttugu blónr-
um er keppa skyldu um
heiðurstitilinn þjóðarblóm
Islands. Síðan var aftur efnt til
kosninga, þannig að eftir stóðu
sjö blóm sem kepptu á loka-
sprettinum.
Mogginn tók málið
upp á arma sína
Margt skennntilegt gerðist í
kringum þetta. Morgunblaðið
tók leitina að þjóðarblóminu
upp á arma sína og var í surnar
með vikulega umfjöllun um
þau blóm sem voru í vali. Þessu
hefur fýlgt mikil umræða og
vakið marga til umhugsunar
um blómin í náttúrunni. Fólk
fór að staldra við, horfa niður
fyrir fæturna á sér og veita
athygli gróðrinum í náttúr-
unni.
Þjóðarblómsnefhdin sendi
síðan erindi til allra grunnskóla
á landinu og skoraði á skólana
að taka málið upp á sína arma
og koma sér saman um
þjóðarblóm annars vegar og
hins vegar héraðsblóm fyrir
hvet og eitt hérað.”
Eftir að . valreglur
þjóðarblómsnefndarinnar lágu
fyrir var Ásdís ekki í vafa um
hvað hún vildi. „Holtasóleyjan
var mín draumaplanta,” segir
hún. “Ég tók þjóðarblómið
sem verkefni með 4. og 5. bekk
í vor. Nefndin gaf út viðmið-
unarreglur um hvaða kröfur
þjóðarblóm þyrfti að uppfylla.
Við tókum auðvitað mið af
þessum reglum þegar við
fórum gaumgæfilega yfir ísl-
ensku blómaflóruna. Holta-
sóley er mjög sýnileg í nátt-
úrunni, vex um allt land og ber
sígræn blöð. Eftir að ég var
búin að fara í gegnum þetta
með nemendum mínum í vor
Þrenningarfjóla
eða þrenningargras (Viola tricol-
or) er sums staðar algeng um
norðan- og vestanvert landið, en
annars staðar sjaldgæf eða
ófundin.
Hún vex einkum á melum eða i
þurrum brekkum, einnig I möl og
sandi. Hún er duglegur landnemi
og fljót að sá sér út þar sem san-
dar eru eða möl eins og oft er í
vegköntum sem stráðir eru muln-
ingi.
kom aldrei annað blóm til
greina í mínum huga.”
Þrenningarfjólan
héraðsblómið í
Skagafirði
Það kom á daginn að 4. og 5.
bekkur voru sammála kennara
sínum og krakkarnir völdu
holtasóleyju sem hérðasblóm.
Það hefur ekki verið jafn
áberandi í umræðunni en
skólunum var einnig uppálagt
að útnefna hérðasblóm. Þren-
ningarfjólan varð fýrir valinu
hjá krökkunum í Varma-
hlíðarskóla. En af hverju?
„Þrenningarfjólan er stað-
bundin jurt, sem vex nær
eingöngu á Norðurlandi og
Vesturlandi, hún er einnig
afskaplega falleg, bæði hvað
varðar liti og formfegurð,” segir
Ásdís. „I haust tók náttúru-
fræðikennari Varmahlíðar-
skóla málið síðan upp í öðrum
bekkjum og þau kornust að
sömu niðurstöðu. Frestur fýrir
skólanna til að skila inn
tillögum til nefndarinnar var til
20. september. Vegna þess að
Veggspjald Varmahlíðarskóla.
við höfðum ekki mikinn tíma
til stefnu völdum við kennarar
nokkra handlægna nemendur
er unnu undir verkstjórn
Sigrúnar Indriðadóttur að gerð
veggspjaldsins sem var ffamlag
Varmahlíðarskóla til sam-
keppninnar. Landvernd safn-
aði síðan saman innsendum
spjöldum frá skólunum og
setti upp til sýnis á annarri hæð
í Kringlunni í Reykjavík.
Eitt af því sem nefndin
óskaði eftir var að nemendur
gerðu Ijóð um blómið sem
skyldi fýlgja með veggspjald-
inu. Kári lét krakkana gera ljóð
og við kennararnir völdum
síðan úr besta ljóðið. Það
reyndist vera eftir Aldísi
Gísladóttur frá Glaumbæ.
Síðan kom í ljós þegar til-
kynnt var um val á þjóðar-
blómi í Salnum í Kópavogi, að
hennar ljóð hafði verið valið til
upplestrar. Kristbjörg Keld,
leikkona las upp tvö ljóð,
annað eftir nemanda úr
Borgarnesi, ljóð um gleym-
mérey og hitt eftir Aldísi um
holtasóleyjuna.”
Frá mínum bæjardyrum séð með Jóhanni Má
Pottþéttur diskur sem
lætur vel í eyrum
Það má með sanni segja að hljómdiskurinn Frá
mínum bæjardyrum fari vel í eyra og reyndar
undarelgt að Jóhann Már skuli ekki hafa látið líða
jafn lagt á milli útgáfa og raun ber vitni.
Tíðindamaður Feykis hafði fyrirfram búist við
hefðbundinni einsöngsplötu frá Jóhanni Má
Jóhannssyni, bónda og tenórsöngvara í Keflavík. Við
hlustun kom í Ijós að svo er ekki.
Diskurinn, sem er gefinn út
af Skífunni, inniheldur 16 lög,
tvö ný annað eftir Geirmund
Valtýsson við texta Kela,
Guðbrands Þorkells Guð-
brandssonar og hitt eftir
Magnús Kjartansson við texta
Kristjáns Hreinssonar, hin 14
eru mismikið þekkt. Öll eru
lögin framúrskarandi vel
heppnuð en segja má að gæti
ítalskra áhrifa í flutningi
Jóhanns Más. Jafnframt er
eftirtektarvert hvernig hann
fer sínar eigin leiðir í flutnigi
og útsetningu laganna eins og
titill disksins reyndar vísar til.
Fyrsta lag' disksins gefur
tóninn um það sem koma skal.
Hvar ertu hljómaði á sínum
tíma í flutningi Hauks
Morthens, róleg og ljúf ball-
aða. Næst kemur Hin eina
sanna ást, sem um var valið um
helgina besta nýja brúðkaup-
slagið í samkeppni
Dómkórsins og Þjóðkirkj-
unnar. Lagið er þrælgott og
flutningurinn pottþéttur. íslen-
ski bóndinn kom fýrst út í flut-
ningi Jóhanns á afinælisdiski
Geirmundar. Hér er það tekið
upp að nýju og ég er ekki ffá því
að þessi upptaka sé betri.
Liðinn er dagur er heitið á nýja
laginu eft ir Geirmund. Lag sem
sækir á mann ef svo má segja.
Jóhann Már hefúr fært það í
sinn búning, textinn kemst vel
til skila og útkoman er lag sem
án efa á eftir að heyrast oft.
Meðal þekktra laga á
diskinum má nefna Þú komst
í hlaðið, Vöggukvæði, Rósin
og Söknuður. Senuþjófur
disksins er að mati undirritaðs
hins vegar lagið Ég man hver-
ja stund sem er hreint út sagt
ffábært í flutningi Jóhanns
Más við undirleik Rögnvalds
Valbergssonar. Lagið var tekið
upp í Dalvíkurkirkju eins og
mörg önnur á diskinum.
Það er full ástæða til þess
að óska Jóhanni Má og
samverkamönnum hans, þó
sérstaklega upp-
tökustjóranum Magnúsi
Kjartanssyni, til hamingju
með diskinn Frá mínum
bæjardyrum. Mín spá er sú að
diskurinn eigi eftir að skipa sér
á bekk með sígildum útgáfúm
þegar ffam líða stundir.
Árni Gunnarsson