Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1967, Page 12

10
Alþingiskosningar 1967
Hve margir atkvæðaseðlar voru auðir eða ógildir í hverju kjördæmi sést í töflu
III A (bls. 28), en í 1. yfirliti (bls. 8) sést, hve miklum hluta þeir námu af öllum
greiddum atkvæðum í kjördæminu.
6. Frambjóðendur og þingmenn.
Candidates and elected members of Althing.
Við kosningarnar 1967 voru alls í kjöri 450 frambjóðendur frá 5 stjórnmálasam-
tökum, þ. e. frá Alþvðubandalaginu, Alþýðuflokknum, Framsóknarflokknum, Sjálf-
stæðisflokknum og Oháða lýðræðisflokknum. Buðu fjórir fyrst töldu flokkarnir fram
í öllum kjördæmum, en sá síðast taldi aðeins í Reykjavík og Reykjaneskjördæmi.
Á fundi yfirkjörstjórnar Reykjavíkur 11. maí 1967, þar sem mættir voru fyrir-
svarsmenn bstanna, kom fram ágreiningur um merkingu framboðsbsta. Voru lagðir
fram 2 listar í nafni Alþýðubandalagsins, annar af Magnúsi Kjartanssyni o. fl. og
hinn af Hannibal Valdimarssyni o. fl. Fyrirsvarsmenn síðar nefnds lista kröfðust
þess, að hann yrði merktur bókstöfunum GG. Fyrirsvarsmenn fyrr nefnds bsta töldu,
að hann væri eini framboðsbsti Alþýðubandalagsins í Reykjavík, þar eð liann hefði
verið samþykktur löglega á félagsfundi Alþýðubandalagsins. Kröfðust þeir þess, að
liann yrði auðkenndur með bstabókstafnum G, og að hinn bstinn yrði úrskurðaður
utan flokka.
Á fundi sínum, 12. maí 1967, úrskurðaði yfirkjörstjórn, að bsti Magnúsar
Kjartanssonar o. fl. skyldi merktur með bókstafnum G, og að bsti Hannibals
Valdimarssonar o. fl. skyldi teljast utan flokka og merktur bókstafnum I. Til rök-
stuðnings vísaði yfirkjörstjórn til 1. og 2. mgr. 31 gr. stjórnskipunarlaga, nr. 51/1959,
en í þeim er kveðið svo á, að á Alþingi skuli eiga sæti „12 þingmenn kosnir hlut-
bundinni kosningu í Reykjavík", og að „á bverjum framboðsbsta skub að jafnaði
vera tvöfalt fleiri menn en kjósa á í því kjördæmi.“ Einnig taldi yfirkjörstjórn,
að ef falbst yrði á kröfur fyrirsvarsmanna bsta Hannibals Valdimarssonar o. fl.,
yrðu frambjóðendur Alþýðubandalagsins I Reykjavík alls 48, og að það færi í bág
við ákvæði 30. gr. laga nr. 52/1959.
Fyrirsvarsmenn bsta Hannibals Valdimarssonar o. fl. skutu mábnu til lands-
kjörstjórnar, sem kvað upp þann úrskurð, að þessi bsti skyldi merktur bókstöfunum
GG, sem annar bsti Alþýðubandalagsins í Reykjavík. Til rökstuðnings úrskurði
sínum vísaði landskjörstjórn til 27. gr. kosningarlaga, þar sem svo er fyrir mælt, að
framboðshsta skub fylgja skrifleg yfirlýsing meðmælenda bstans um það, fyrir hvern
stjórnmálaflokk bstinn er borinn fram, — svo og til 41. gr. sömu laga, þar sem lands-
kjörstjórn taldi það lieimilað afdráttarlaust, að boðnir séu fram fleiri en einn bsti
fyrir sama stjórnmálaflokk í kjördæmi. Þá segir í úrskurðinum orðrétt: „Meðferð
kosningalaga á Alþingi 1933 og 1959 sýnir, að ætlan löggjafans var sú, að ekki þyrfti
samþykki stjórnmálaflokks til þess, að bsti yrði borinn fram fyrir flokkinn". Með
skírskotun til 40. gr. kosningalaga taldi landskjörstjórn, að það væri á hennar valdi,
hvernig listar væru merktir, en af því leiddi, að yfirkjörstjórn bæri að hbta ákvörðun
hennar í því efni.
í bréfi til dómsmálaráðherra, þar sem yfirkjörstjórn mótmælti túlkun lands-
kjörstjórnar á ákvæðum 40. gr. kosningalaga, taldi hún sig eiga, á þessu stigi mála,
endanlegt úrskurðarvald um ágreiningsefni það, sem úrskurður hennar fjallaði um.
í þessu bréfi sagði enn fremur: „Má í þessu sambandi til stuðnings sjónarmiðum
yfirkjörstjórnar benda á ákvæði 119. og 126. gr. kosningalaganna um það, bvenær