Þjóðmál - 01.03.2008, Page 43

Þjóðmál VoR 2008 4
nýjustu. sjúkdómsmeðhöndlanir,. og. getu-
leysi.stjórnmálamanna.til.að.sinna.flóknum.
rekstri.samhliða.því.að.halda.kjósendum.og.
skattgreiðendum.ánægðum,.eru.allt.þættir.
sem.gera.aukna.þátttöku.einkaaðila.í.rekstri.
heilbrigðiskerfisins.beinlínis.óumflýjanlega ..
Þetta.er.lexían.sem.Íslendingar.þurfa.nú.að.
læra,.og.það.hratt,.svo.endurbætur.geti.átt.
sér.stað.áður.en.illa.fer .
Í. þessu. stutta. yfirliti. verður. farið. yfir.
þær. endurbætur. sem. hafa. verið. gerðar.
í. nokkrum. ríkjum. heims. þar. sem. fyrir-
komulag. á. fjármögnun. og. umgjörð. heil-
brigðiskerfisins. er. með. svipuðum. hætti.
og. hér. á. landi .. Þær. endurbætur. hafa.
haft. það. að. markmiði. að. auka. þátttöku.
einkaaðila. í. rekstri. heilbrigðiskerfisins,.
og. hafa. yfirleitt. mælst. vel. fyrir. bæði. hjá.
starfsfólki. og. sjúklingum .. Hér. verður.
einnig. stuttlega. rætt. um. bandaríska. og.
svissneska. heilbrigðiskerfið,. en. í. þeim.
báðum.er.hlutverk. einkaaðila.mun. stærra.
en.Íslendingar.eiga.að.venjast ..Þótt.saman-
burður. á. heilbrigðiskerfum. milli. landa. sé.
annmörkum. háður. er. óhætt. að. fullyrða.
að. aukin. hlutdeild. einkareksturs. í. heil-
brigðiskerfum. víða. um. heim. hafi. leitt. til.
betri.þjónustu.við.sjúklinga .
Heilbrigðisbylting.Stokkhólms.—.
einkaaðilum.hleypt.að.sjúklingum
Í.Svíþjóð. er. rekstur. heilbrigðiskerfisins. á.vegum. sveitarfélaga. eða. sýslna .. Aukinn.
kostnaður. við. heilbrigðiskerfið,. óánægja.
starfsfólks. og. sjúklinga,. auk. vaxandi.
þrýstings. á. stjórnmálamenn. um. úrbætur.
leiddi. til. þess. að. í. byrjun. 9 .. áratugar. 20 ..
aldar. hófust. smátt. og. smátt. endurbætur.
sem. miðuðust. við. það. að. hleypa.
einkaframtakinu. að. heilbrigðiskerfinu,.
sérstaklega. í. höfuðborginni. Stokkhólmi ..
Breytingar. voru. hægar. og. yfirleitt.
bundnar. við. meirihlutastjórnir. hægri-. og.
miðjumanna,. en. aldrei. dregnar. til. baka.
við.stjórnarskipti.(sem.virðast.eiga.sér.stað.
við. hverjar. kosningar. til. sveitarstjórnar. í.
Stokkhólmi) .
Hugmyndin. var. aldrei. sú. að. einkavæða.
heilbrigðiskerfið. —. það. skyldi. áfram.
kostað. af. skatttekjum. og. vera. öllum. opið.
óháð.fjárhag.og.sjúkdómum ..Fyrsta.skrefið.
var. einfaldlega. að. reyna. að. verðleggja.
kostnað. vegna. meðhöndlunar. á. þekktum.
og.læknanlegum.sjúkdómum.og.í.því.skyni.
var.hið.svokallaða.DRG-kerfi.(e ..Diagnosis
Related Groups;. sjúkdómatengdir. hópar).
smíðað .. Með. hjálp. þessa. kerfis. gat. hið.
opinbera.nú.samið.við.hina.ýmsu.veitendur.
heilbrigðisþjónustu.um.meðhöndlun.sjúk-
dóma.samhliða.því.að.heildarfjárframlög.til.
einstakra.heilbrigðisstofnana.voru.lögð.af.í.
fyrri.mynd .
Næsta. skref. var. að. bjóða. út. samninga.
við. hið. opinbera. til. bæði. opinberra. og.
einkaaðila. og. þannig. koma. á. fót. innri.
markaði. í. heilbrigðiskerfi. Stokkhólms ..
Hugmyndin. var. sú. að. skapa. samkeppni.
sem.mundi.leiða.til.bættrar.frammistöðu.án.
þess.að.það.kæmi.endilega. fram. í.vaxandi.
kostnaði .
Þriðja. skrefið. var. umbreyting. á.
rekstrarformi.sjúkrahúsa.og.að.gera.þau.að.
sjálfstæðum.fyrirtækjum.í.eigu.sveitarfélaga ..
Þessi. veigamikla. breyting. opnaði. á.
rekstrarlegt. sjálfstæði. sjúkrahúsanna .. Einn.
neyðarspítalanna,.St ..Göran.í.Stokkhólmi,.
var. meira. að. segja. einkavæddur. að. fullu.
í. nokkrum. áföngum .. Enginn. hefur. séð.
eftir. því,. hvorki. á. hægri-. né. vinstrivæng.
stokkhólmskra.stjórnmála .
Hinar.hægfara.en.markvissu.breytingar.á.
heilbrigðiskerfi. Stokkhólms. undanfarin. ár.
hafa.haft.mjög. jákvæð.áhrif. í. för.með.sér ..
Starfsfólk. hefur. orðið. ánægðara. og. ekki.
síður. sjúklingar .. Marktækar. breytingar.
mælast. nú. á. gæðum. heilbrigðisþjónust-
unnar.í.Stokkhólmi.miðað.við.önnur.sænsk.