Þjóðmál - 01.03.2008, Blaðsíða 44
42 Þjóðmál VoR 2008
sveitarfélög.sem.hafa.ekki.ráðist. í. svipaðar.
endurbætur .. Sjúklingar. í. Stokkhólmi. eru.
orðnir. kröfuharðari. og. sjúkrahús. þurfa.
að. geta. aðlagast .. Það. gera. þau. best. með.
rekstrarlegu. sjálfstæði. og. því. aðhaldi. sem.
felst. í. því. að. fá. eingöngu. greitt. þegar.
þjónusta.er.veitt ..
Í. stuttu. máli. má. segja. að. með. því. að.
aðskilja. hið. opinbera. sem. greiðanda.
heilbrigðisþjónustu. frá. sjálfu. kerfinu. sem.
veitanda. heilbrigðisþjónustu. hafi. tekist.
að. nýta. einkaframtakið. til. að. stórbæta.
heilbrigðiskerfið ..En.betur.má.ef.duga.skal ..
Skref.í.rétta.átt.hafa.verið.tekin.og.þau.hafa.
ekki.verið.tekin.til.baka.af.vinstrisinnuðum.
stjórnmálamönnum.þegar.þeir.hafa.komist.
til.valda.í.Stokkhólmi ..Slíkt.hlýtur.að.teljast.
athyglisvert.fyrir.íslenska.jafnaðarmenn .
Endurbætur.í.Kanada,
Þýskalandi,.Ástralíu.og.víðar
Stjórnlaus. vöxtur. heilbrigðiskerfisins. er.ekki.bundinn.við.Ísland ..Í.fleiri.ríkjum.
miðstýrðs,.opinbers.heilbrigðisbákns.hefur.
sambærileg.þróun.átt.sér.stað.sem.á.endan-
um.hefur.knúið.stjórnmálamenn.til.að.leita.
annarra.leiða.en.að.dæla.meira.fé.í.kerfið ..
Í. Ástralíu. hafa. endurbætur. á. seinustu.
árum. miðað. að. því. að. stórauka. hlutdeild.
einkaaðila. í. veitingu. heilbrigðisþjónustu.
og. auka. vægi. sjúkratrygginga. einstaklinga.
í.fjármögnun.hennar ..Þar.er.nú.svo.komið.
að. hlutdeild. einkaaðila. í. fjármögnun.
heilbrigðiskerfisins. er. hvergi. meiri. meðal.
iðnvæddra. ríkja,. ef. Bandaríkin. eru.
undanskilin ..Ólíklegt.má.teljast.að.rótttækar.
breytingar.af.þessu.tagi.séu.knúnar.áfram.af.
öðru.en.brýnni.nauðsyn.til.að.stemma.stigu.
við.hinu.sívaxandi.ríkisbákni .
Í.Kanada.hafa.stjórnvöld.í.auknum.mæli.
séð. sig. knúin. til. að. nýta. sér. bandaríska.
heilbrigðiskerfið. sem. eins. konar. öryggis-
ventil. þegar. flæðir. upp. úr. því. kanadíska ..
Þar.er.nú.meira.og.meira.fé.veitt. í.kaup.á.
heilbrigðisþjónustu.í.Bandaríkjunum.til.að.
slaka.á.spennunni.í.því.innlenda ..
Í. Hollandi. er. um. þriðjungur. allra. íbúa.
sjúkratryggður. á. eigin. reikning. og. þar. í.
landi. er. víðtækt. net. einkaaðila. sem. veita.
heilbrigðisþjónustu.í.samkeppnisumhverfi .
Í. Þýskalandi. hafa. stjórnvöld. frá. árinu.
1993. fitjað. upp. á. því. að. leyfa. íbúum. að.
velja. á. milli. einkarekinna. sjúkratrygginga.
með. samkeppnisumhverfi. Bandaríkjanna.
sem.fyrirmynd ..
Í. Danmörku. hafa. stjórnvöld. brugðið. á.
það.ráð.að. lofa.meðhöndlun.á.banvænum.
sjúkdómum.á.einkasjúkrahúsum.ef.biðlistar.
á. ríkisreknum. sjúkrahúsum. eru. lengri. en.
nokkrir. mánuðir .. Í. Bretlandi. hafa. svipuð.
áform.verið.lengi.til.umræðu ..
Í.Danmörku.eru.viðhorf.einnig.að.breyt-
ast. gagnvart. greiðslufyrirkomulagi. heil-
brigðisþjónustu,.en.þar.eins.og.víðar.hefur.
stjórnmálamönnum.mistekist.að.endurbæta.
hið. ríkisrekna. kerfi .. Framlög. til. kerfisins.
hafa. aukist. ár. frá. ári. án. þess. að. biðlistar.
styttist. eða. lífslíkur. krabbameinssjúklinga.
(og. sjúklinga. með. aðra. alvarlega. en. oft.
læknanlega.sjúkdóma).aukist ..
Jafnvel. í. höfuðríkjum. sósíaldemókrata.
eru. hörðustu. vígi. ríkisrekstursins. að. tapa.
almenningsálitinu!
Svissneska.módelið
Endurbætur. sem. felast. í. því. að.innleiða. samkeppni. einkaaðila. í. heil-
brigðiskerfinu. eiga. sér. nú. stað. víðast. hvar.
í. Vestur-Evrópu,. auk. Kanada,. Ástralíu.
og. víðar. þar. sem. ríkið. er. helsti. kaupandi.
heilbrigðisþjónustu. og. jafnframt. rekstrar-
aðili.kerfisins ..Í.einu.ríki.Vestur-Evrópu.er.
samt. annað. uppi. á. teningnum .. Í. Sviss. er.
löng. hefð. fyrir. því. að. heilbrigðiskerfið. sé.
bæði. fjármagnað. og. rekið. af. einkaaðilum,.
og.ríkisvaldið.og.sveitarfélög.sjá.nánast.ein-