Þjóðmál - 01.03.2008, Page 45

Þjóðmál VoR 2008 43
göngu.um.að.semja.lög.og.reglur.og.greiða.
fyrir. þá. fátæku. sem. hafa. ekki. fjárhagslega.
getu.til.að.greiða.fyrir.eigin.sjúkratrygging-
ar. (miðast. gjarnan. við. að. lágmarksiðgjöld.
vegi.meira.en.8–10%.af.tekjum) ..
Í.Sviss.eru.sjúkratryggingar.alltaf.bundn-
ar. við. einstaklinga. en. bandaríska. trygg-
ingakerfið. miðast,. af. skattalegum. ástæð-
um,.að.miklu.leyti.við.að.atvinnurekendur.
sjúkratryggi. starfsmenn. sína .. Meira. að.
segja. börn. þarf. að. tryggja. sérstaklega.
fyrir. heilbrigðisþjónustu .. Hlutfall. hins.
opinbera. í. fjármögnun. kerfisins. er. lítil,.
og. uppistaðan. greidd. af. einstaklingum. og.
tryggingafélögum .. Um. það. bil. 26. mis-
munandi.heilbrigðiskerfi.fyrirfinnast.í.Sviss.
með.sína.7.milljón.íbúa ..
Í.Sviss.er.enginn.heilbrigðismálaráðherra.
í. ríkisstjórn. og. miðstýring. verður. seint.
kölluð.einkenni.hins.svissneska.heilbrigðis-
kerfis ..Markaðslögmálin.eru.virk.og.kerfið.
talið. með. þeim. bestu. í. heiminum. hvað.
varðar.gæði.og.nýjungagirni.í.meðhöndlun.
sjúklinga.(eingöngu.Bandaríkin.og.Holland.
standa.þar.framar) ..
Íslendingar.gætu.lært.mikið.af.svissneska.
módelinu. sem. er. gjarnan. ofarlega. í. huga.
þeirra. sem. leita. innblásturs. til. endurbóta.
á. þungum,. ríkisreknum. heilbrigðiskerfum.
iðnvæddra.ríkja .
Bandaríska.módelið
Dýrasta,. tæknilega. fullkomnasta. en.jafnframt.umdeildasta.heilbrigðiskerfi.
heims.er.hið.bandaríska ..Bæði.jafnaðarmenn.
og. frjálshyggjumenn. hafa. sitt. um. það. að.
segja ..Jafnaðarmenn.benda.á.að.kerfið.þjóni.
bara. þeim. sem. hafa. næga. peninga. á. milli.
handanna.og.skilji.milljónir.manna.útund-
an ..Frjálshyggjumenn.þvertaka.ekki.fyrir.það.
en.benda.samt.á.að.kerfið.sé.hið.tæknilega.
fullkomnasta. í.heimi.og.að. lífslíkur.þeirra.
sem. greinast. með. lífshættulega. sjúkdóma.
séu.hvergi.betri.en.í.Bandaríkjunum ..Kerfið.
sé. dýrt. í. rekstri,. en. það. skili. sér. í. formi.
nýjunga.og.góðrar.þjónustu ..Einnig.er.með.
réttu. hægt. að. benda. á. að. kerfið. er. hvergi.
nærri.því.frjálst. frá.afskiptum.ríkisvaldsins.
—.víðtækt.net.reglugerða.skilyrðir.kaup.og.
sölu.á.heilbrigðistryggingum.þannig.að.þær.
verða. stundum. óyfirstíganlega. dýrar,. eða.
varla.þess.virði.að.eyða.fé.í .
Bandaríska. kerfið. hefur. þann. ókost. að.
nánast. allir. sem. tjá. sig. um. það. hafa. rétt.
fyrir. sér .. Þegar. gögn. eru. skoðuð. kemur.
samt. í. ljós. að. í. Bandaríkjunum. deyja.
færri.á.biðlistum.en.í.þeim.ríkjum.Vestur-
Evrópu.þar.sem.heilbrigðiskerfið.er.meira.
og. minna. ríkisrekið .. Í. Bandaríkjunum.
er. einnig. mun. líklegra. að. meðhöndlun.
sjúklinga. sé. byggð. á. nýjustu. tækni.
og. uppgötvunum. en. raunin. er. í. heil-
brigðiskerfum. þar. sem. ríkisvaldið. lokar.
á. markaðslögmálin. eða. takmarkar. virkni.
þeirra ..Lífslíkur.krabbameinssjúklinga.eru.
t .d .. að. jafnaði.hærri. í.Bandaríkjunum.en.
í.nokkru.öðru. ríki.heims ..Er.það.banda-
rískum. stjórnmálamönnum.að.þakka. eða.
því. að. stjórnvöld. hafa. staðist. kröfur. um.
aukin.afskipti.af.heilbrigðisþjónustunni.og.
ekki.lokað.algjörlega.á.markaðslögmálin.í.
samskiptum.lækna.og.sjúklinga?
Fleira. mætti. tína. til. sem. er. bandaríska.
kerfinu. til. framdráttar .. Læknar. eyða.
þar. lengri. tíma. með. sjúklingum. sínum.
en. í. miðstýrðum. ríkiskerfum. Evrópu ..
Sjúklingar.útskrifast.fyrr.af.spítölum.og.eru.
ólíklegri. til. að. þurfa. að. snúa. aftur. vegna.
sömu. veikinda .. Nýbreytni. kerfisins. er.
gríðarleg.þar.sem.ekkert.þak.er.á.því.hversu.
miklu. fé. einstaklingar. megi. verja. í. eigin.
meðhöndlun ..Biðlistar. eru. styttri,. lífslíkur.
sjúklinga.hærri.og.tæknin.komin.lengra.en.
við. Evrópubúar. eigum. að. venjast. í. okkar.
heilbrigðiskerfum .
Gallar.hins.bandaríska.kerfis.eru.vissulega.
margir,. en. þá. má. raunar. flesta. bendla. við.