Þjóðmál - 01.03.2008, Page 95

Þjóðmál VoR 2008 93
virðist.hafa.verið.nokkuð.hnökrótt ..Hann.vill.
ekki. gifta. sig. í. kirkju,. ekki. skíra. börnin. og.
gleymir. að.óska.þeim.gleðilegra. jóla.og.þau.
óttast.að.ekkert.jólahald.sé.á.heimilinu,.hann.
skeytir.ekki.um.afmæli.konunnar.á.þann.hátt.
sem. hún. var. vön. heima. hjá. sér .. Höfundur.
segir. réttilega. að. togstreitan. snúist. um. ólík.
lífsviðhorf,. en.vill. jafnframt. líta. á.hana. sem.
smækkaða. mynd. af. sjálfstæðisbaráttunni.
(336) .. Mér. finnst. aftur. á. móti. augljóst. af.
lestrinum. að. hann. er. einfaldlega. skapmikill.
og.ráðríkur.og.vill.drottna.yfir.eiginkonunni ..
Sem. er. í. ágætu. samræmi. við. tíðarandann,.
þegar. eiginmaðurinn. var. hálfgerður. faðir.
eiginkonunnar. og. réð. lögum. og. lofum. á.
heimilinu .. Eitt. það. allra. merkilegasta. finnst.
mér. tilraun. Ellenar. til. að. verða. sjálfstæð,.
þegar. hún. siglir. til. Danmerkur. 1914. með.
lítinn. son. sinn.með. sér. og. reynir. fyrir. sér. í.
kvikmyndunum,. að. vísu. án. árangurs .. Mér.
fannst. það. líka. merkilegt. að. eiginmaðurinn.
skyldi.samþykkja.það ..Stríð.var.í.uppsiglingu.
og.hann.var.afar.órólegur.yfir.því.hvað.hún.
var.lítið.að.flýta.sér.heim ..Var.Ellen.kannski.
að. hugsa. sinn. gang?. Höfundur. segir. að.
Ellen.hafi.34ra.ára.verið.búin.að.komast.yfir.
„óraunhæfa“. drauma,. þeir. hafi. þokað. fyrir.
raunveruleikanum,. „húsmóðurstarfinu. og.
barnauppeldinu,.leik.á.leiksviði.lífsins!“.(353) ..
Nú.vil.ég.ekki.gera.lítið.úr.þessum.hlutverkum,.
en.ég.varð.samt.svolítið.niðurdregin.þegar.ég.
las.þetta ..Og.var.fegin.að.hafa.ekki.fæðst.fyrir.
rúmum.100.árum.eða.svo .
Hildigunnur. hefur. sannarlega. unnið.
þrekvirki. með. ritun. bókarinnar,. því. það.
liggur. mikil. og. erfið. heimildavinna. að.
baki .. Þar. að. auki. er. þetta. fyrsta. útgefna.
ritverk. hennar. og. hún. er. sjálfmenntuð.
í. fræðagrúski ..Þótt. eitt. og. annað. sé. e .t .v ..
óútskýrt. og. eilítið. endasleppt. í. frásögn.
af. ævi. Ellenar. Kaaber,. þá. var. lestur. bók-
arinnar.til.ánægju.og.upplýsingar.og.per-
sónurnar. urðu. óneitanlega. lifandi. við.
lestur. bréfanna .. Því. hlýtur. megintilgangi.
höfundar.að.vera.náð .
Laukurinn.flysjaður
Günter.Grass:.Beim Häuten der Zwiebel,.
Steidl,.Þýskalandi.2006,.480.bls .
Eftir.Árna.Matthíasson
Sjálfsævisaga. Günters. Grass,. „Laukurinn.flysjaður“,. Beim Häuten der Zwiebel.
(Peeling the Onion. í. enskri. þýðingu),. vakti.
gríðarlegar.deilur.þegar.hún.kom.út.á.síðasta.
ári,. enda. skýrir. hann. frá. því. í. bókinni,. og.
lét.þess.reyndar.getið.skömmu.áður.en.hún.
kom. út,. að. hann. hefði. verið. liðsmaður. í.
Waffen-SS,. úrvalssveitum. þýska. hersins.
sem.höfðu.mikil.tengsl.við.nasistaflokkinn ..
Þetta. þótti. mörgum. mikið. hneyksli. enda.
Grass.þekktur.fyrir.gagnrýni.sína.á.auðvalds-.
og.hernaðarhyggju. alla. tíð.og. sumir. gengu.
svo.langt.fyrr.á.árum.að.kalla.hann.samvisku.
Þýskalands,. ekki. síst. íslenskir. vinstrimenn.
sem. höfðu. mætur. á. vestur-þýskum. sósíal-
demókratisma.og.fögnuðu.tilraunum.Willy.
Brants.til.að.bæta.samskiptin.við.ríkin.austan.
járntjalds .
Grass.ætlaði.að.verða.listamaður,.málari,.en.
varð.rithöfundur ..Fyrsta.bók.hans.var.Blikk-
tromman,. Die Blechtrommel,. kom. út. 1959.
og. sagði. frá. drengnum. Óskari. Matzerath.
sem. neitaði. að. verða. stór,. hafnaði. lygum.
og. málamiðlunum. heims. hinna. fullorðnu ..
Blikktromman.var.fyrsta.bókin.í.svonefndum.
Danzig-þríleik,. önnur. bókin. var. Köttur og
mús,.Katz und Maus,. sem.kom.út.1961.og.
sú.þriðja.Hundaár,.Hundejahre,.sem.kom.út.
1963 ..Bækurnar.tengjast.allar.innbyrðis,.deila.
persónum,. og. segja. sögu.Þýskalands. frá. því.
fyrir.seinna.stríð.og.til.eftirstríðsáranna ..2002.
kom.svo.út.Krabbagangur,.Im Krebsgang,.sem.
mætti.telja.fjórðu.Danzig-bókina,.enda.rekur.
hún. söguna. áfram,. rifjar. upp. þegar. skipinu.
Wilhelm.Gustloff.var.sökkt.30 ..janúar.1945.
með.um.10 .000.manns.innan.borðs,.en.talið.
er.að.um.9 .400.hafi.látið.lífið ..Í.Krabbagangi.
er.Tulla.Pokriefke.ein.af.þeim.sem.komast.af .