Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.07.2016, Blaðsíða 16

VIÐTAL
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.7. 2016
B
jarni Benediktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins og fjármála- og
efnahagsmálaráðherra, hefur
gegnt formennsku í flokknum frá
því snemma árs 2009. Margt hefur
breyst hér á landi í formannstíð Bjarna, og
segja má að helsta verkefni þjóðarinnar hafi
verið að vinna sig út úr því hruni sem varð hér
haustið 2008. Margt hefur vel gengið og annað
ekki. Bjarni ræðir í samtali við Morgunblaðið
tímann frá hruni og hvað beri að leggja áherslu
á í pólitíkinni til framtíðar.
- Bjarni, ég ætla að hefja viðtalið úr svolítið
óvæntri átt. Þú ert fjallmyndarlegur eins og
Hollywoodleikari, alinn upp í allsnægtum í
Garðabænum. Myndir þú lýsa sjálfum þér sem
silfurskeiðarbarni?
Bjarni hlær við, þegir um stund og segir svo:
„Ég hef aldrei litið á mig sem silfurskeiðarbarn,
en geri mér fulla grein fyrir þeirri umræðu sem
hefur verið um mig.
Vissulega bjó ég og hef búið við fjárhagslegt
öryggi. Ég hef ekki þurft að glíma við fjárhags-
lega erfiðleika á minni ævi. Fjöskylda mín hefur
borið til þess gæfu að geta stutt mig, hefði þess
reynst þörf. Það eru aðstæður sem ég skil vel að
menn líti á sem forréttindi og geri ekki lítið úr
því.
Mín lífssýn felst meðal annars í því að vera
þakklátur fyrir það sem lífið hefur fært mér og
taka engum hlut sem sjálfsögðum.
Það er einmitt á vettvangi stjórnmálanna sem
mig langar til þess að láta til mín taka, við að
láta gott af mér leiða, ekki síst fyrir þá sem eiga
á brattann að sækja, hafa orðið fyrir áföllum,
ekki fengið tækifæri í lífinu, eða hafa ekki getað
fundið kröftum sínum viðnám einhverra hluta
vegna. Um þetta meðal annars snúast þau
stjórnmál sem ég vil stunda.“
Bjarni bendir á að það sé ekki nýtt af nálinni,
að Sjálfstæðisflokkurinn og forysta hans séu
sökuð um að líta einkum til þeirra sem betur
megi sín í samfélaginu og vilji fyrst og fremst
bera hag þeirra fyrir brjósti.
Hann teygir sig í bók á skrifborði sínu, sem
ber heitið Stjórnmál og gefin var út af ungum
sjálfstæðismönnum fyrir um 70 árum, en þar er
meðal annars að finna ræðu eftir Bjarna Bene-
diktsson heitinn, afabróður hans og fyrrverandi
formann Sjálfstæðisflokksins og forsætisráð-
herra.
Bjarni heldur áfram: „Frændi minn sagði
þetta svona árið 1937: „Ágreiningurinn um það
hvernig því takmarki verði náð að auka sem
mest hagsæld sem flestra kemur m.a. fram í því
hvort leggja beri meiri áherslu á auðjöfnunina
eða auðsköpunina.“ Síðan rekur Bjarni það, að
jafnaðarmenn hafi ávallt lagt áherslu á auðjöfn-
unina, en sjálfstæðismenn hafi aldrei viljað fall-
ast á að þetta sé höfuðatriðið, heldur auðsköp-
unin, sem sé forsenda þess að hagsæld sem
flestra verði tryggð og aukin. Þetta var kjarninn
í stefnu Sjálfstæðisflokksins og er enn í dag.
,,Það ber einnig að hafa í huga að Sjálfstæðis-
flokkurinn er flokkur allra stétta og lítur svo á
að það sé hlutverk ríkisins að hlúa að þeim sem
minna mega sín. Hinir geta séð um sig sjálfir. Í
því sambandi má ekki gleyma, að velferðar-
kerfið eins og við þekkjum það í dag varð til á
vakt hans og þetta fyrrnefnda með auðsköp-
unina er hin hliðin á sama peningi. Stjórnmálin
snúast að verulegu leyti um það, hvernig við
sköpum næg verðmæti til þess einmitt að geta
haft sterkt velferðarkerfi. Án verðmætasköp-
unar verður engin velferð.“
- Náðst hefur gífurlegur árangur á sviði efna-
hagsmála í tíð sitjandi ríkisstjórnar. Viðvarandi
hagvöxtur, aukinn kaupmáttur, minnkandi at-
vinnuleysi og heimili landsins glíma við æ
minnkandi skuldasúpu. Hverju má þakka þenn-
an árangur?
Fólkið í landinu
„Það er fólkið í landinu sem náð hefur þessum
árangri og á heiðurinn af honum. Það á enginn
stjórnmálamaður eða flokkur heiðurinn, enginn
einstaklingur, enginn banki, ekkert fyrirtæki.
Þessi árangur hefur náðst vegna sameiginlegs
átaks þjóðarinnar allrar.
Með því að varða leiðina ákveðnum ákvörð-
unum, sem voru teknar víða, margar stórar
voru teknar á Alþingi, en margar og ekki síður
mikilvægar ákvarðanir voru teknar úti í sam-
félaginu, hefur okkur tekist að finna viðspyrn-
una sem þurfti. Mér finnst oft of mikið gert úr
áhrifum þess sem ákveðið er á Alþingi, þótt ég
sé alls ekki að gera lítið úr störfum þingsins með
þessum orðum, því Alþingi er vissulega valda-
mesta stofnun þessa samfélags. Það sem ég er
að fara með þessum orðum er að ef þingið fær
þjóðina ekki með sér þá gerist ekki neitt. Ef
þingið reynir að knýja í gegn breytingar sem
eru í andstöðu við vilja eða getu fyrirtækjanna,
eða heimilanna í landinu, þá keyra menn á vegg.
Hinar efnahagslegu forsendur fyrir þeirri
viðreisn sem orðin er voru lægra gengi krón-
unnar, neyðarlögin, höftin og það hvernig við
tókum á slitabúunum. Þetta voru lykilákvarð-
anir sem skiptu sköpum í endurreisnarstarfi
þjóðarinnar undanfarin ár og svo auðvitað það
að láta ekki vaða yfir okkur í Icesave-málinu.“
- Nú fer kosningaundirbúningur Sjálfstæðis-
flokksins sem og annarra flokka að hefjast.
Mega kjósendur ekki treysta því að þið munið
halda áfram þeim stefnumiðum ykkar að halda
sköttum og gjöldum í lágmarki?
„Jú, því má treysta.
Hins vegar deili ég þeirri tilfinningu með
stórum hluta fólksins í landinu að það sé víða
pottur brotinn í opinberri þjónustu. Við verðum
að gera mun betur í þessari þjónustu en við ger-
um í dag. Við þær aðstæður þarf það að vera
framar í forgangsröðuninni, en veruleg lækkun
skatta og opinberra gjalda. “
- Útskýrðu nánar hvað þú átt við að opinber
þjónusta sé færð til betri vegar, áður en farið
verður í verulegar skattalækkanir.
„Það sem ég á m.a. við er að 20% sjúklinga
treysta sér ekki til þess að leita heilbrigðisþjón-
ustu vegna bágrar fjárhagsstöðu; við erum með
langa biðlista eftir lífsnauðsynlegum aðgerðum
eins og hjartaþræðingum; við erum með stefnu
um að 80% kostnaðar við tannlækningar eldri
borgara eigi að greiðast af ríkinu, en búum hins
vegar við þann raunveruleika að sjúklingarnir
sjálfir bera um 80% kostnaðarins.
Við höfum of mörg dæmi þess að fók er að
falla á milli skips og bryggju og því finnst mér
ekki annað verjandi en að segja að þetta séu
málin sem við ætlum núna að setja í forgang.
Það má treysta því að við munum halda sköttum
og gjöldum í lágmarki, en það er okkar for-
gangsmál núna, að koma samfélagsþjónustunni
í betra lag.
Ég lít þannig á að á meðan við höfum dæmi
þess að fólk leiti sér ekki heilbrigðisþjónustu,
vegna þess að það treysti sér ekki til þess að
standa undir kostnaðinum sem því fylgir, þá er-
um við ekki með það stéttlausa samfélag sem
við viljum búa í. Ég kem aldrei til með að fallast
á að það sé í lagi vegna þess að það er ekki í lagi
og ég mun leggja allt í sölurnar til þess að allir
hafi jafnt aðgengi að heilbrigðisþjónustu á Ís-
landi án tillits til efnahags.
Ég vil sjá samfélag þar sem við bjóðum jöfn
tækifæri fyrir þegnana, þar sem aðgengi að
grunnþjónustu, svo sem heilbrigðisþjónustu og
menntun, sé óháð efnahag.
Eitt skref í þá átt er að sjá til þess að sjúk-
lingar finni ekki fyrir greiðsluþátttökunni sem
þröskuldi, þegar kemur að aðgengi að heilbrigð-
isþjónustu í landinu.
Bætt samfélagsþjón-
usta forgangsmál
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur látið semja lagafrumvarp sem veitir
fleiri hundruð manns sem nú heyra undir úrskurði kjararáðs samningsrétt á ný. Segir ítrekuð
inngrip Alþingis í störf ráðsins hafa eyðilagt kerfið.
Agnes Bragadóttir agnes@mbl.is
Bjarni og fjölskylda voru viðstödd fyrstu
tvo leiki karlalandsliðs okkar í fótbolta á
EM. Þriðja leikinn sá Bjarni svo með því að
skella sér með lest frá London til Parísar,
beint í kjölfar vinnuferðar til London, en
Bjarni missti af leiknum þar sem strákarnir
lögðu stórveldið England að velli en skellti
sér svo til Frakklands um næstsíðustu
helgi, til þess að sjá leikinn við Frakka.
- Nú varst þú viðstaddur fjóra af fimm
leikjum landsliðsins okkar á EM í Frakk-
landi. Hvernig upplifun var þetta?
„Það er erfitt að lýsa því. Þegar við kom-
um akandi til Annecy þá vissi maður ekki
alveg hverju maður ætti von á. Snemma
fórum við að sjá íslensk flögg og svo fólk á
gangi í íslenska landsliðsbúningnum og ég
bara viðurkenni að ég missti mig alveg og
kallaði út um gluggann: „Áfram Ísland!“
Þegar við gengum inn á leikvanginn fyllt-
umst við eftirvæntingu þegar við sáum
þetta íslenska mannhaf sem saman var
komið þar. Gleðin og stemningin af því að
syngja þjóðsönginn okkar fyrir leik og
stoltið að leik loknum er eitthvað sem
verður okkur öllum ógleymanlegt, sömu-
leiðis mótið og þátttaka okkar liðs í fram-
haldinu.“
- Hvaða veganesti telur þú að strákarnir
okkar gefi okkur til framtíðar með frammi-
stöðu sinni?
„Þeir hafa sett alveg stórkostlegt for-
dæmi, sem lýsir sér í því, að ef menn standa
saman og eru tilbúnir að leggja mikið á sig,
þá eru ótrúlegustu hlutir gerlegir og hægt
að ná mögnuðum árangri. Þetta höfum við
svo sem séð áður, kannski ekki alveg í
þessari stærð, en við megum ekki gleyma
því að við erum að komast í úrslit karla- og
kvennalandsliða í körfubolta, handbolta og
fótbolta, svo ég minnist nú ekki á árangur
frjálsíþróttafólks okkar á EM í síðustu viku.
Árangur landsliðs okkar í knattspyrnu á
EM í Frakklandi var enn eitt stóra skrefið
sem íþróttirnar hafa stigið og enn ein
sönnun þess hverju lítil þjóð getur áorkað
með samstöðunni. Hið óyfirstíganlega
verður gerlegt með vinnu og samstöðu.“
HEILLAÐUR AF FRAMMISTÖÐUNNI Á EM
Bjarni og Þóra Margrét með tveimur eldri börnum sínum, þeim Benedikt og Margréti í
Frakklandi. Yngri dæturnar, þær Guðríður Lína og Helga Þóra voru einnig með í för.
Missti mig alveg!