Tímarit Fjelags íslenskra hjúkrunarkvenna - 01.05.1928, Blaðsíða 6

-6=
IÆKNINGAR MEÐ LITUM.
Lesiö upp á fundi breska læknaf je'lags-
ins af J.Dodson Hessey, M. R. C. S. ,
L. R.C. P. -C Janúar 1922.
Petta efni Þarfnast nokkurs formála,og er
rjett að reyna að skilja, hvað litir eru og
hvað sjúkdómur er, og með hverjiim hætti lit-
ir fá verkað a sjúkdóma.
Það, sem hjer er um að ræða, er ekki ann-
að en sveiflur, með öðrum orðum ýmiskonar
cldukvik i ljósvakanum.
Litir eru sveiflur, hinn mannlegi likami
er sveifliir, og skilning á Þessu efni öðl-
umst við, ef við Þeklcjum Það lögmál,að sveif]
ur eða öldukvik eins likama geta haft áhrif
á öldúkvik annars likama.
Litir eru ljós, sem hefir mismunandi
sveiflxíhraða.
Ljós er straumar i 1 jósvakaöaD, og bylgju-
lengd Þessara strauæs, er birtast sem ljós,
er mjög mismunandi} sömuleiðis er bylgju-
hraðinn mjög mismunandi.
Bylgjulengd hinna hægfara rauðu geisla
litbandsins er l/30,000 úr ÞumlungijbJlgju-
lengd hinna fjólubláu l/50,000 úr Þuml. •,
Þessir geislar, og allir Þeir, sem eru á
milli Þeirra, hver með sína ákveðnu bylgju-
lengd, mynda hið sýnilega ljósband, en fyrir
utan Þessa geisla er öðrumegin hinn ultra-
rauði geisli og hinumegin hinn ultra-fjólu-
blái, og hafa Þeir meiri og minni bylgju-
lengd. Ennfremur má nefna X-geislana,sem eru
10,000 sinnum hraðari en venjulegt ljós, og
hafa að sama skapi litla bylgjulengd. Loks
má nefna loftskeytabylgjurnar, sem geta ver-
ið 5 mílna langar.
Jeg tek X-geislan til dæmis i Þessu sam-
bandi, af Þvi að nú er Það kunnugt orðiö,að
milli Þeirra og venjulegs ljóss er mjög mik-
i.ll skyldleiki.
Prófessor Richardsson sagði á fundi breeka
læknafjelagsins i Edinborg: "Eitt af mestu
n.frekum tilrauna-eðlisfræðinnar á siðustu
árum er Það, að hún hefir sýnt fram á hið
mikla eðlissamband milli X-geisla og venju-
legs ljóss. Sýnt hefir verið fram á,að Þeir
eru i raun rjettri ekki annað en ljós, sem
hefir afbrigða litla bylgjulengd, en af-
brigða mikinn hraða, og er munturinn Þvi frem-
ur stigmunur en eðlismunur!' Ennfremur kemst
hann svo að orði: "Jeg held, að ennÞá geri
menn sjer ekki til fulls grein fyrir Þvi,hve
eiginleikar X-geisla og ljóss hafa margt sam-
eiginlegt og i hve rikum mælii’
Kelvin lávarður sagði 1871, að Það væri
lögmál, að"sjerhver eiginleiki efnis stæði i
orkusambandi við alt efnif
Og Balfour Stewart segir, að ljós sje ekki
annað en ein tegund orku.
Það er alment viðurkent, að X-geislar
geti haft áhrif á efni; hinsvegar er Það ekki
alment viðurkent, að venjulegt ljós hafi
Þenna sama mátt. Það er ætlun min að ræða
hjer um afleiðingar öldukviks Þess,sem ljós-
bandið feiur i sjer, Það er að segja Þær
sveifluhreyfingar, sem sjóntaugar okkar geta
orðiö varar við,- sjóntaugar okkar, sem við
höfum veitt Þann Þroska, að Lær geta orðið
varar við ljósbylgjur, sem eru að iengd
l/30,000 úr Þumlungi, mest, og l/50,000 minst.
Flestir menn geta skynjað Þessar sveifluteg-
midir; Þó geta nokkrir skynjað sveiflur, sem
hafa annaðhvort minni eða meiri lengd en
Þessar "útjaðra''-sveiflur, er svo mætti nefna,
Vikjum Þá að jarðlikamanum, og athugum,
hvað Það er, sem við viljum hafa áhrif á.
Jarðlikaminn er myndaður úr efni Því, sem
nefnt er "lifrænty og i frumástandi sinu er
hið jarðneska efni ekki annað en rafeindir
eða einskonar sveipir i ljósvakanum. Rafeiná-
ir Þessar eru stundimi hlaðnar jákvæðu raf-
magni, en Þær eru aftur umkringdar kúlumynd-
uðum smáögnum, er sveiflast i kringum Þær
(rafeindirnar) i mismunandi fjarlægð, og eru
agnir Þessar hlaðnar neikvæðu rafmagni. Raf-
eind, ásamt Þessum litlu fylgihnöttum sinum,
myndar Það sem nefnt er "frumögn" (”atom'r) ,og
er Þvi framögnin einskonar sólkerfi.
pað var Rutherford, er sýndi fram á og
sannaði Þessar staðreyndir, og voru Þær sú
undirstaða, er rökfærsla Sir William Bragg's
hvildi á, er hann flutti Kalvin-fyrirlestur
sinn i fjelagi rafvjelafræðinga.
Þessvegna er hinn mannlegi likami háður
sömu sveiflulögmálum og aðrir likamir,Þar eð
hann samanstendur af efni, sem snýst án af-
láts, og hefir hann Þvi ákveðna allsherjar
hrjnj.andi, ef svo mætti segja, og er sú hrynj-
andi árangur eða afleiðing allra sveiflna hans.
Ef við förum feti lengra komumst við að
raun um, að hvert liffæri likamans hefir sinn
ákveðna sveifluhraða, að svo miklu leyti sem
Það er takmarkaður og sjálfstæður hluti lik-
amans, og alveg ’eins og hljóðfæri verður að
hafa allar nótur sinar eða strengi i fullu
innbyrðis samræmi og i samræmi við sinn eiginn
aðalhlj ómblæ, Þannig verða sveiflur hinna ýmsu
liffæra mannslikamans að vera i fullu samræmi,
til Þess að geta) framleitt fullkomna hrynjandi ,,
er felur i sjer. heilbrigði.
.c Heilbrigði "ér Þvi sama sem samræríÖ., - sjúk-
dómur sama sem ósamræmi eða ósamhijóðan.
. Framh.
Fjölritunarstofa Pjeturs G. Guðmundssonar.