Hjúkrunarkvennablaðið - 01.08.1936, Blaðsíða 3

Útgefandi: F. í. H.
Ritstjórn: Þorbjörg Árnadóttir, Valg.
Helgadóttir, Sigurlaug Árnadóttir.
Adr.: Röntgendeild Landspítalans,
Reykjavík. Sími 1771.
Form. F. 1. H.: Frú Sigríður Eiriksdóttir.
Adr.: Ásvallagötu 79, Rvík. Sími 1900.
Gjaldk.: Frk. Bjarney Samúelsdóttir.
Adr.: Vósthússtræti 17, Reykjavík.
Edward Wilhelm Welander
(F. 4. mars 1846. — D. 23. jan. 1917).
Fyrir daga Welandérs nntu börn nieð
meðfæddan syfilis (congenital syfilis)
engrar sérstakrar aðhlynningar, eða með-
ferðar sér til hjálpar. Þessir sjúklingar
þurfa þó á margan hátt að vera undir eftir-
liti sérfræðinga, ef þeim á að vegna vel.
Þau voru annaðhvort látin vera heima, þar
sem ekkert var skeytt um þarfir þeirra,
eða þau voru látin á sjúkrahús innan um
allskonar sjúkdóma. Þó er sú meðferð,
sem t. d. berklaveikt barn þarfnast, mjög
frábrugðin þeirri meðferð, sem barn með
congenital syfilis þarf. Welander var
fæddur í Svíþjóð. Faðir hans var skóla-
stjóri og doktor i guðfræði. Hann var höf-
undur margra guðfræðilegra kenslubóka.
Þótt bækur þessar væru mikið lesnar, varð
hann ekki ríkur maður. Sem drengur
hafði Welander mikinn álniga fyrir
kenslustörfum, en seinna hneigðist hugur
hans meira og meira að læknisfræðinni, og
þrált fyrir það, hvað í Sviþjóð er krafist
margra ára náms, varð liann læknir 25
ára gamall. Frá 1878 til 1888 gegndi hann
læknisembætti hjá heilhrigðiseftirlitinu í
Slokkhólmi, sem eftirhtsmaður með kyn-
ferðissjúkdómum. Þetta starf,og samvinna
hans með próf. Odmansson kom hinum
unga manni í svo náin kynni við hina vene-
realsku sjúkdóma, að liann fékk meiri og
meiri sérþekkingu á þeim, og gerði þá að
lifsslarfi sínu. Starf hans á hermanna-
spítölum sannfærði hann um hina gifur-
legu hættu, sem af þessum sjúkdómum
stafaði.
Slarfsþrek Welander var frámunalegt.
Hann gaf út meira en 100 rannsóknir á
syfilis einuin saman. Slrax á unga aldri
fann liann hvað þekkingu manna á kyn-
ferðissjúkdómuin var áhótavant, og að hún
var jafnvel röng. Það er að mestu að þakka
rannsóknum lians, að svo miklar framfarir
hafa orðið á þessu sviði.
Welander var samt sem áður ekki kald-
ur og einhliða vísindamaður; skarpskygni
hans, gáfur og þó sérstaklega lians skarpa
dómgreind á visindasviðinu, hældu ekki nið-
ur mannlegar tilfinningar hans. Sjúklingar
hans voru ekki aðeins sjúkdómstilfelli; þeir
voru einnig mannlegar verur, sem áttu
heimtingu á samúðarfullum skilningi
og þeirri hjálp, sem aðeins mannlegar lil-
finningar geta gefið. Það er líklegt, að
mannúðin og inanngæskan hafi snemma
þroskast af álirifum frá föður hans. Hon-
um var þvi sneinma ljóst, að við kynferðis-
sjúkdómana þurfti ekki einungis að herj-
as! á vísinda og læknisfræðislega sviðinu,