Hjúkrunarkvennablaðið - 01.08.1936, Blaðsíða 8

6
HJOKRUNARKVENNABLAÐIÐ
að iosa sig við börn, sem virtist vera of-
aukið, þegar matarforðinn var af skorn-
um skamti. Seinna, meðal þjóðflokka,
sem lengra voru komnir og þar sem bar-
dagabæfileikar mannsins voru álitnir
mætustu bæfileikar bans — fyrir ríkið
— voru binir veikbvgðu og vansköpuðu
og í sumum tilfellum, undir sérstökum
kringumstæðum, stúlkubörn líka borin
út, til þess að spara útgjöld. Hjá öðrum
þjóðum, eins og Spartverjum, voru hin
braustu og sterkbygðu börn, sem böfðu
verið úrskurðuð bæf til að lifa af sér-
stakri nefnd, sem til þess var skipuð, al-
in upp með mikilli nákvæmni og kost-
gæfni, og árangurinn varð sá, að Spart-
verjar sköruðu fram úr öðrum þjóðflokk-
um á sínum tíma. Hjá binum fornu Róm-
verjum hafði faðirinn en ekki ríkið vald
yfir lífi og dauða barnsins. Það var gam-
all siður, að ljósmóðirin setti barnið á
jörðina. Ef faðirinn óskaði eftir að barn-
ið lifði, tók bann það í fang sér og ákalt-
aði gyðjuna Levana — annars var það
strax borið út. Maður getur gert sér í
hugarlund, hvernig móðurinni muni hafa
iiðið á meðan á þessari athöfn stóð, og
nú á dögum mundi slik geðshræring ekki
álitin heppileg fyrir sængurkonur.
Sumstaðar voru börnin skilin eftir úti í
skógi, eða á vissum stöðum í borginni;
sumstaðar var þeim drekt og í einstökum
lilfellum var þeim fórnað lil guðanna. Til-
gangur barnamorða hefir samt sem áður
verið svipaður alls staðar, þ. e. hungur, fá-
tækt eða sá, að gera flokkinn sterkari, með
því að útiloka þá veikbvgðu.
Eftir að kristni komst á, var það kirkjan
fremur en ríkið, sem tók að sér málefni
ungbarnanna, og byrjaði smétt og smátt
að annast munaðarleysingja og börn, sem
útskúfuð voru af foreldrunum. Það var á
sjöttu öld, að fyrsta vaggan var sett fyrir
utan kirkjudyrnar i Tréves. Vagga þessi
var úr marmara og öll börn, sem í bana
voru látin, voru alin upp af kirkjunni.
Þessu dæmi var fylgt af mörgum kirkjum
og sumum spítulum, en það liefir auðsjá-
anlega gengið seinl að uppræta barna-
morðin, því að jafnvel á tólftu öld fund-
ust svo mörg barnslík í netjum fiskimanna
í Tiberfljótinu, að Innoeent III brærðist til
meðaumkunar og gerði ráðstafanir til að
tekið vrði á móti hvítvoðungum í Hopital
du Saint-Esprit. — Á fyrri hluta 14. aldar
var Hospital des Innocens stofnað í Flor-
ence. Eftir það opnuðu aðrir spítalar dyr
sínar fvrir ungbörn, en það var ekki fyr
en á 17. öld að sérstakar stofnanir fvrir
hvítvoðunga hvrjuðu að komast á fót i
ýmsum löndum. Þessar stofnanir voru
bér um bil undantekningarlast undir
verndarvæng kirkjunnar; ríkið skifti sér
cnn ekkert af ungbörnum sínum. Þó var
stofnun félagsins Sl. Vincent de Poul árið
1G38 nokkurskonar vakning til yfirvald-
anna, til þess að fá þau lil þess að viður-
kenna borgaralegan tilverurétt hvitvoð-
unganna.
Það eru engar skýrslur til frá þessum
tímum um dauðsfallatölu ungbarna, en
ef dæma skal eftir hvernig slík aðbúð
niundi gefast við börn nú á dögum. þá
hlýtur talan að bafa verið afar bá. Það
virðist hafa verið álitið sjálfsagt á 17. og
18. öld að meiri liluti af börnum, sem
fæddust, dæju sem hvílvoðungar eða í
barnæsku. Jafnvel konungborin börn
voru engin undantekning. Anna Eng-
landsdrottning eftirlét engan ríkiserfingja
og þó hafði hún ált 18 eða 19 hörn, og
aðeins eitt þeirra náði 11 ára aldri. Sagn-
fræðingurinn Gibbon misti sex hræður og
svstur á harnæsku. Ef slikt hefir átt sér
slað hjá þeim, sem að líkindum liöfðu
ráð á hestu þekkingu þess tíma, þá getur
maður ímvndað sér, hvernig það hefir
verið hjá fátæklingunum. Franskt lækn-
isfræðilegt timarit frá 1780 skýrir frá að
helmingur allra barna, sem fæðist i
Frakklandi deyji innan tveggja ára aldurs.
Mjög hægfara fór sú skoðun að gera