Framfari - 06.03.1878, Blaðsíða 2

tins gieti nab $ 20— 30. petta fje mundi alls
eigi hrOkkva, noma maskje, pcim famennusju, til
a5 kaupa fyrir allar peer nauBsynjar, sem menu
tigi geta veitt sjer sjalfir, og til utgjalda, pd
enn sjeu hvorki mikil nje mdrg. paB rekur pess-
vegna aB pvi, a5 menn purfa eigi a&eins aB
gjih-a sjer ishus til a& leggja 1 hvitfisk og lata
liann frjosa, hcldur einnig ii8 koina a niBursti&u
sem tlestra hinna utgengilegustu tiskitegunda, tins
og aBur er avikiB, ef menn vilja hafei nsegan
kaupeyri fyrir nauBsynjar sinar, og ohraktir vera.
pegar urn paB skal ree&a, livernig pessu
megi bezt til leiBar koma, virBist liggja bein
ast viB, aB byggBanefndirnar gangist fyrir sam-
tokum og Ijelagsskap til fiskiveiBa og ishusagjdrB
ar, liver i sinni byggB, og aB byggBastjdrar
kalli saman byggBafundi i pvi skyni, a5 stofna
fjelcig til fiskiveiBa og rai&a um fyrirkomulag
peirra og letlunarverk. Me& pvi aB veilla er
ra6 fyrir gjorandi, aB fiskifjelogin sieju sjer fsert
a& stofna hjer iiskini&ursuBu af eigin ramleik, eettu
ijelagsforstjorar a& skora a hina ferustu menn aB
rita um petta mal i Manitoba blcBin, og par
a& auki me5 Ollu nioti reyna til aB vinna ein-
bvern auBmann til aB setja sig hjcr niBur sem
fiskisuBumabur. I pvi tilliti vil jeg sjerilagi
ley fa injer a& benda a pa herra John Taylor
og Sigtr. Jdnasson, sem hina ferustu menn til a&
gangast fyrir pessu fyrirteki, lyrst og fremst sok-
uiii vi&kynningar peirra og kunningsskapar vi&
svo marga hjerlenda menn, og pess bins annars.
aB peir hafa pegar sjmt, aB peir geta miklu
til vegar komiB, pegar peir leggja sig fram.
par aB auki rie&ur aB likindum aB engum monn-
um muni jafn annt um viBgang nylendu- vorr-
ar og peim, stoinendum hennar, og jeg efast eigi
um, aB peir muni fuslega leggja fram alia krapta
sina i pessu sem oBrum velferBarmalum ny-
lendunnar.
Bjorn Pjetursson.
Sttljirglcr#.
Eins og menn .vita, er opt erfitt aB lata
mjolk setjast a veturna cinkanlega pegar kuld-
ar era miklir, og pa er lika seinlcgt verk aB
strokka; aBferB su viB sinjdrtilbuning sem
hjer skal greina, bietir ur pessum erfiBleika.
og er baeBi hseg og iljotleg. SmjoriB verBur
einnig agietlega gott, pegar prifnaBar er giett,
en liann er fyrsta skilyrBi vi& allan smjdrtilbuning.
Taka skal nymjolkina spenvolga og sia
liana, lata i vitt og ekki djupt tinfat, setja paB
a ofninn, ofan 1 annaB tiniat mcB nokkru vatnj
i, og lata standa par pangaBtil skan er komin
a mjdlkina og hun er rjett undir suBu. Vatn-
iB i noBri skalinni er bseBi til pess aB mjplkin
ekki sviBni, og tins til aB hindra aB suBa hlaupi
upp iljdtlega pvi paB gjorir aB verkum aB
rjominn ekki sezt ofana. AB pvi bunu skal taka
skalina gaetilega upp, svo ekki haggist skanin,
og lata liana standa hreiiingarlausa aB minnsta
kosti i solarhring. pa or rjominn veiddur af og
latinn i leirkrukku. pannig ma safna rjoma i 3
daga, an pess liann skemniist, cf hann stendur
a staB, par sem hann ekki drekkur i sig illt
lopt, cn fair lilutir eru lljotari en-mjolk, aB taka
upp i sig bragB af liverju pvf, sem naliegt
henni er og lykt geiur fra sjer. MeBan veriB
er aB safna rjdinanum, parf aB hriera luegt i
honum a hverjum degi og hann ma ekki frjosa.
VerkferiB sem strokkaB er meB, er. ekki annaB
en trjeskal, sem aBur skal vera biiiB aB yieta
innau i soltuBu lieitu vatni, og smjorspaBi, nokk-
uB brciBui. Rjdminn er peyttur rdsklega meB
spaBanum, og smjoriB kemur pa eptir faar
minutur. Nu skal kreysta airnar lir meB spa&-
anum, lata smjoriB 1 kalt vatu, pvo paB vel,
og salta siBan. Skal saltiB einnig jafnaB um
smjoriB meB spaBanum. 1 unsa af salti er
taliB matulegt i pund af smjori. Loksins er
smjoriB latiB i krukku, eBa inyndaBar (meB
spa&anum) kokur ur pvi, sem ma, ef vill,
gjora fallegri utlits meB rondum eBa koflum.
par sem smjorgjorB er i lagi hjer i
landinu, er Slitin dhtefa aB snerta smjoriB meB
hondunum, fra byrjun til enda i tilbiiningii
pess, en alit unniB , aB pvi meB verkfaerum, og
monnum pykir eins viBbjoBslegt aB sja smjcir
lmoBaB meB hondunum, eins og oss pietti aB
sja fariB meB hendurnar ofan i grautar eBa
siipudisk. Auk pessa verBur smjoriB miklu
betra a a& briika viB paB verkfaeri, paB verBur
fast l sjer ■ og" losrtar viB linif og ' disk, en ella
feitarlegt,- og tollir viB, hvar sem paB - kemur.
Eitt af hofuBatri&unum vi& smjorgjorB er aB
hafa go& hus fyrir. mjolkina, par sem ekkert; cr,
sem hun geti tekiB bragB af. I kjallara, par
sem geymdir eru rotaravextir, ma hun ekki vera
nje i liusum par sem so&inn cr fiskur, reykt
tobak, eBa fariB , meB annaB sem lykt geiur, og
ekki lieldur ma hun standa i ryki, pvi paB
syiiir sig iljott i graleitum lit og rondum i smjor-
inu. paB er illt aB hafa BvandaB smjot til heiuia-
brukunar, en po er verra, aB hafi menu nokk-
uB til scilu, er ekki :a& hugsa til aB ill goBa
borgun fyrir paB, ef brukaBur er liiim almenni
islenski mati viB smjorgjiirB. Yjer eigum a
hasttu aB oorB komi a smjiir Islendinga, svo
aB komi jupp naliiiB fslendingasmjdr, ,,eins og
Menndnitasmjpr“, sem er svo alrsemt i Manitoba,
aB peir ekki fa nema 10—15 cent fyrir pund-
iB, par sem gott smjor gengur fra 25 —40 cent.
Eitt af liinu marga, sem liylenduinenn
hafa aB hugsa um og koma i verk, er, pegar
peir eru biinir aB fa nokkur nijolkurriiB, aB
byggja kofa, sem einungis sje liafBur fyrir
nijolk og smjor; slik mjdlkurhus pykja hjer
bin brynasta nauBsj'n. og naesta nauBsynin verBur
pa is, til aB halda henni kaldri og gdBri.
Oskandi vieri, aB nokkrar efnilegar islenskar
sti'ilkur vildu a bugorBum i Manitoba sjerlega
leggja sig eptir aB fera smjiirgjorB, til pess
piEr siBar gseti kennt fra sjer aptur i Nyja
lslandi.
leysiB fyrir ollu truarlegu paB verulegasta.
petta sem jeg sagBi aBan er areiBanlega satt;
paB sprettur eigi af feimni eBa neinu dBru
en kunnattuleysi. Svo er annaB; Amerikumanna
sterka hliB er aB kunna aB organisera sig i
tjelag; til pessara liluta eru Islendingar lireint
dfierir; peir kunna eigi aB mynda sjer nokkra
frjalsa stjdrn i nokkru fjelagi: annaBhvort er
fjelagiB da&laust og a ringuliciB, eBa paB er
cinhver dictator (alraeBismaBur) sem rasBur. fs-
lcndingmii pykir , eigi, annaB frelsi, en aB hver
einstakur hafi ,,liberum veto“, p. e. megi fara
eptir sfnum ge&potta. petta cr of djupt groB-
ursett til pess, aB paB geti lagast a skemmri
;tima, en heilum mannsoldrum. Nu er Jon Sig-
urBsson protinn og nu syhir paB sig, live dmynd-
ugir Islendingar eru i politiskum efnum, Lands-
liofBingi og stjornin danska fara meB alpingi,
einsog pau aitla sjer. paB getur ekkert ,,Parti“
myndast meB neinu politisku programed (eink-
unn, stefnu) liver einstakur vill fara 1 ollu sinna
ferBa, cf haliii cr eigi kugaBur til aB ,,jurera in
(o: sverjast undir orB meistarans).
verba magistri
Um islenzkar
nylendur.
Ur brjel'i fra presti a.
N o r B u r 1 a n d i a lslandi.
,,paB parf aB aBskilja kirkjuna heima fra
rikisstjdrninni “. Rjett. ,,SdfnuBirnir eiga aB vera
frjalsir-1. Athugasemd. pu verBur aB gseta pess,
aB vorir kieru landar eru getnir 1 andlegum doBa
dvala, foeddir i eymd og uppaldir 1 hugsunar-
leysi og kugun. ■ V»ru allt 1 einu ■ gjcirBar
til peirra krofur einsog til fullkomlega frjalsra
manna, pa yrBu jieir aB viBundri. HvaB paB
kirkjulega snertir, pa liefir almenningur yfir hdf-
uB ekki hugmynd um livaB kirkja er: truarlifiB
er yfir liofuB mjgg dauft, og paB cr eigi
nema einstOku maBur, sem liefir tilfinningu 'fyr-
ir safna&alifinu. Yaeru nu spfnurnir gelhir frjals-
ir, pa mundi eigi einn af 10 finna liauBsyn
til aB hafa nokkurn prest, nema ef til vill,
svo sem einn vigBan maim 1 sjslu til aB skira
og grafa, og ef til vill gefa 1 hjonaband og
ferma. MessugjdrBir mundu verBa alitnar liinn
rnesti oparfi. Eg alit pvi aB vseru sofnuBirnir
gefnir frjalsir fpa pyrfti um leiB aB stofna
,,Missidn“ oliaBa sdfnuBunum og ohaBa land-
stjdrninni. Jeg lief eigi liugsaB nakv®mlega um
petta fyrirkomulag, en paB vseri pd aldrei verra
cn paB sem er. HiB kirkjulega lif ei ,, under
al Kritik‘‘, en hiB kristilega lif er eigi aB ollu
leyti bundiB viB paB. paB eru yinsir er lesa
daglega huslestur og sem aB minnsta kosti sam-
pykkja alia confessidnina, en sem pd fara niest-
um aldrei til kirkju, eru aldrei til altaris eie;i
af pyi aB peir hafi hiB minnsta a moti pessu,
lieldur af pvi aB pa vantar nyja sko eBa pvi
likt. Jeg hefi a hfisvitjunum spurt alia fyrir
innan tvitugt og pa hefi eg rekiB mig a ymsa,
sem varla liaia vitaB aB kalla matti neitt um Krist,
eigi kunnaB orB i truarjatningunni eBa boBorB-
unum og ekki eitt einasta vers, og pd hefi jeg
vitaB vel, a& faum arum fyrir hafa peir veriB
vel fermingarfierir; cn a heimilunum er aldrei
talaB um neitt sem a& truarbrogBunuin litur;
iiuslestrarnir eru einsog pulur a talnabandi o.
s. frv. pd er ekki fafrseBin lieldur interesse-
I sambandi viB athugasemdir pair, er vjer
Ijetum fylgja skyrslu herra Snorra Hdgnasonar
um hina islenzku nylc.ndu i Minnesota, er birt-
ist i siBasta blaBi voru, viljum vjer taka fram
nokkur atriBi um sama efni.
pegar pess er gsett, aB jarnbrautarfjelag-
iB a helming alls pess lands, sem liggur innan
10 milna bcggja vegna viB brautina, og a& fje-
jagiB selur sitt land svo dyrt sem paB getur,
en geiur ekkert, pit er auBsaitt, aB fsestir Is-
lendingar, sem aB heiman fiytja, munu hafa
efni a aB kaupa paB. pannig mundu aBrai
pjoBir pviiuer eingongu setjast ,-aB a jarnbrautar-
landinu, • sem er blandaB innanum stjornarlandiB,
(stjornin a aBrahvora fcrhyrningsmilu a vixl).
Pa nllir hve samstaiB byggB Islendinga yrBi
pott peir gsetu fengiB alit stjornarlandiB. En
mi er ekki pessu aB lieilsa. ABrar pjoBir taka
fyrst stjdrna.rlandiB og sneiBa sig mcBan paB fest hja
fjelagslandinu, enda mun nu pegar litiB um stjorn-
arland innan 10 milna takmarkanna, og einsog
herra S. Hognason bendir a, mun pa& er ept-
ir kann aB vera, og bin onuindu lond i nser-
liggjandi sveitum, verBa numiB af oBrum meB
vorinu. Svo faer hver einstakur maBur a&eins
80 ekrur af stjdrnarlandi innan 10 milna tak-
marksins. pd kemur til alita, hvort ekki vieri
gjorlegt aB fara enn lengra fra brautinni til aB
nema land, t. d. 20—30 milur. pd flokkur
af Islendingum taiki petta til bragBs, pa mundu
fyrst og fremst erfiBleikarnir vaxa mjog, og svo
mundi skjott bera aB sama brunninum, ef land
pa& er peir settust aB a vairi gott, a& aBrar
pjoBir mundu nema landiB i kring svo rnesti
flokkur yrBi aB setjast aB fjierri peim, pvi d-
mogulegt er aB fa neitt landsplaz geymt i Banda-
rikjunum handa sjerstdkum pjdBflokkum, pami-
ig er auBsjeB, aB islenzk nylenda, paB er aB
skilja: sa ms tie 8 islenzk byggB getur
ekki att sjer stab par sy&ra. Vjer alltum pvf
eigi til neins fyrir Islendinga aB llytja til Lyon
County nje annara staBa syBra i pvi skyni aB
ffitla sjer aB stofna njdendu, sem aetti aB verBa
islenzk nylenda , og vjer alltum haepiB aB
Islendingar gsetu or&iB svo fjdlmennir a nokkr-
um stab par, aB peir yrBu i meirihluta gagn-
vart oBrum pjoBiim, eBa svo aB atkvai&i Islend-
inga rje&i urslitum mala i einni einustu byggB.
petta vseri pd alveg nauBsynlegt, ef peir tettu
ekki aB hverfa ur sogunni sem Islendingar.
Einsog kunnugt er, hafa Islendingar aBur
reynt aB stofna islenzka nylendu a ymsum stoB-
um bieBi i Canada og Bandarikjunum, en .ekk-
ert vorulegt or&iB ur pvi partil Islendingar
fluttu til Nyja Islands. paB sem sjerstaklega
drdg pa Islendinga, er fyrst fluttu fra Ontario
liingaB var paB, aB peir gatu hvergi nema hjer
yestra 1‘engiB einkaleyfi fyrir svo storu svaeBi af