Framfari - 23.12.1878, Blaðsíða 1

2. ARG. LINDI, 23. DESEHBGR 187$. Nr. 7.
BIJRTFARARHREYFINGIN.
Hieyfing sfi. er veriB hefir meBal ymsra
I Arne*- og VlBirnesbyggBum, meB aB hyggja
til burtflutning* ur nylendunni, heyrum vjer aB
sje farin toluvert aB rjena. Orsnkin mun frem-
ur rera *u, aB menn munu vera bunir aB fa
n6g af aB tala uni burtfarir a& *inni, svo paB
sje htett aB vera aBal umrseBuefni, heldur en
aB hreyfingu pessari sje alveg slotaB. Vjer a-
lltum oss pvi ikylt aB taka malefni petta enn
til umrseBu, pdtt pegar hafi talsvert reriB rit-
aB um paB 1 blaBi voru, og skyra fra aliti voru
1 pvl efni.
pest er ekki aB dyljait, aB pdtt njlenda
▼or hafi marga g6Ba kosti, svo *em dgrynni
timburs, frjdvsamt land vlBa, fiskisselt vatn, vatns-
Veg til annara hluta landsin* o. s. frv. sem opt-
ar en einu sinni hefir veriB tekiB fram 1 Frf.,
fa hefir hun einnig ymsa dkosti og annmarka,
aem koma * gloggar 1 lj6s eptir pvl, sem vjer
kynnumst nylendunni betur. Fyrst og fremst
er afskekkjan og fjarlaegBin fra 6Bru menntuBu
fdlki pessa lands, sem pd aB einu leytinu er
kostur, hvaB paB mertir aB vernda tungu og
pjdBerni, bleyturnar og parafleiBandi vegleysur,
erfiBleikarnir viB aB ryBja skdglandiB, engjaleysi
a suuium lotum, ennfremur fataekt manna, og
ekki atvinnu aB fa nema ef telja skyldi pa&,
aB menn geta unniB einn hja oBrum og fengiB
borgun 1 vinnu aptur, um peningaborgun er
▼aria aB tala — allt petta auk sundrungar
peirrar, sem orbin er 1 kirkjumalum, eru natt-
firlegar orsakir til pess, aB ymsir, sjerllrgi peir
sem bua a dliagkv»ir,um lotum, preytist a erf-
iBleikunum, og vilji gjarnan komast 1 burt, og
reyna giefu slua aunarstaBar, eins og t. d. a
sljettunum. paB sem aB voru aliti *tendur ny-
leudunni einna mest fyrir prifum, er sjerilagi
tvennt nfl. atvinnuleysiB og vegleyiurnar, og
sjai menn ekki llkur til, aB ur pvl geti bsetst
meB einhverju mdti, getur vart hja pvl fariB,
aB fleiri eBa fserri flytji burt. pegar nylendur
eru itofnaBar al hjerlendum mdnnura a lltt
byggBu eBa obyggBu landi, eins og t. d. ny-
lendan viB Litlu Saskatchewan yfir 100 milur
i vestur fra Winnipeg 1 sumar, pa eru jafnan
auBugir menn innanum, sem verja fje sinu 1
einhverja starfsgrein, ymist emir sjer eBa fleiri
1 fjelagi, og gefa panmg fjolda manna af hinum
miBur efna&ri atvinnu, en um sllkt er ekki aB
tala hjer hja eins blafatsekum monnum og fa-
kunnandi 1 starfsmalum og vjer eruna. Margir
hugBu gott til, pegar Hargrave og Shaw hdfu
mylnustarfiB util Mikley 1 vor sem leiB, eins
og natturlegt var; peir mylnumenn ljetust mundu
hafa dgrynni fjar 1 veltunni, gufubat 1 forum
a vatninu, veita fjolda manna atvinnu, og litu
fit fyrir aB hafa vi&bunaB til alls pessa. er peir
tdku til starfsins, en einsog kunnugt er, hefir
atferli peirra reynst aB mestu svik og prettir,
auk pess sem peir hafa uppi siBkastiB haft
dpolandi yfirgang 1 frammi viB eyjarmenn, svo
pannig or komin su framfaravon. HvaB vega-
gjorBina snertir, pi vantar ekki efniB, timbr-
iB, til aB brua meB foraeBin og bseta vegina meB
fleiru mdti, en hjer strandar a sama skerinu,
aB kraptinn vantar til aB koma pessu 1 verk.
En hvaB er pa aB taka til bragBs, til aB koma
pessum lifsnauBsynjamalum nylendunnar 1 eitthvert
fiamfarahorf?
I seinasta blaBi Frf. hefir pegar veriB
bent a ra& til a& bseta fir pessu hvorutveggja
nfl. meB pvl a& koma a eldivibarverslun 1 ny.
lendunni, og 1 annan sta& leita til yfirstjdrnar-
*nnar meB aB fa styrk til vegabdta. Til aB
koma a verslun meB eldiviB, sjaum vjer ekki
annaB heppilegra raB en paB, sem bent er a,
aB menn nfl. hoggvi eldiviB af alefli, og fai
slBan verslunarmann fra Manitoba, til aB koma
og kaupa viBinn, menn mega einungis ekki vera
alltof heimtufrekir 1 fyrstu meB haa borgun,
en slBan pegar verslunin er verulega komin 4,
geta menn fariB a& fiera sig uppa skaptiB,
pareB pa ma buast viB aB verslunar og flutnings-
keppnin. ekki sist hja peim, sem hafa gufuhatn
* furum a vatninu, lati pegar til sin taka.
ASskilegast vari aB menn g®ti stofnaB eldiviBar
verslunarfjelag 1 nylendunni, eins og einnig er
fariB fram a 1 hinni aminnstu grein, en pvl er
miBur, aB vjer hfifum litla von um, aB sllkt
fjelag geti komist a, par sem basBi er »8 berj.
ast viB fjelevsi og jafnframt samtakaleysi eBa
kunnattuleysi aB skipa sjer 1 og aB starfa 1
reglubundnum fjelogum. Vjeijhofum sjeB morg dsemi
pess meB fjelagsstofnanir heima a Islandi, aB
annaBhvort er fjelagiB a sundrungu, kraptlaust,
daBlaust og framkvsemdarlaust, eBa paB er einn
foringi fyrir pvl, sem rteBur bjerumbil einn
aB heita ma stjdrn pess og framkvsemd, par
sem pd skilyrBi fyrir aB nokkurt starfsfjelag geti
staBist, er, aB hverjum cinstokum lim sje full-
komlega ljdst sitt afmarka&s verksviB 1 fjelag-
inu, og hver parf aB finna, hvaBa ibyrgB a
honum hvllir og rskja skyldu sina vandlega eptir
pvl. Hvernig eru ekki til dsemis hin islensku
verslunarfjeldg komin? pvl ncer 611 annaBhvort
a hofuBiB eBa kraptlaus, nema GranufjelagiB,
sem stendur pvl naei eingongu a dugnaBi og
drengskap hins eina manns, Tryggva Gunnarssonar.
Vjer segjum petta engum til hnjd&s, cnda hefir
1 Frf. aBur veriB tekiB fram bfeBi af sjalfum
oss og oBrum, hverjar uatturlegar orsakir liggja
til pessa, heldur vegua pess a& aBalskilyr&i fyr-
ir, aB hverjar framfaratilraumr sem eru get>
fengiB heppilegan arangnr, er, aB menn lasri aB
pekkja sjalfa sig, finni 1 hverju peim er a-
bdtavant, pvl pa fyrst er hngt aB b»ta brest-
ina, pegar menn sji gloggt og viBurkenna hverj-
ir peir eru.
Vi&vikjandi hinu atriBinu, aB reyna aB fa
styrk hja stjdrninni til vegagjorBa, pa mun eng-
um dyljast hversu mikill hagur og frainfor paB mund*
fyrir nylenduna, ef slikur styrkur gieti fengist,
pvl auk pess sem vegirnir yrBu betri, mundi
paB veita uylendummmum eigi alllitla atvinnu, en
bae&i erpaB, aB paB er ekki smArseBis fje (um
$ 80,000 lan auk annars kostnaBar) eins og flestum
mun kunnugt, sem pegar hefir veriB lagt til
nylendunnar, og mun hfin pvl pegar pykja
orBin ssemilega dyr, og ennfiemur er vafasamt
hvort hin nyja stjdrn vill nokkuB leggja til
styrktar nylendunni frekar en or&iB er. paB er
fjarri os* aB vilja draga hug fir monnum me&
pvl aB benda a petta, vjer dskum pvort 4 mdti
aB menn leggist a eitt meB aB ft pessu fram-
gengt, en gjori sjei jafnframt ekki allt of gl®*i
legar vonir um paB, sem vel getur brug&ist.
Undir pessum kringumstssBum sem eru
er ekki nema natturlegt, pdtt ymsir vilji leita
burt; eins og peir, sem hefir hlotnast gd& og liag-
anlega sett lot, par sem basBi eru yfriB nsegar
engjar einsog hjer viB fljdtiB, par sem duglcg-
ur maBur getur slegiB um kyrfd&ur a dag,
hsegt aBstdBu meB aBflutninga og fiskiveiBar,
og par sem b»ndurnir hafa pegar komiB upp
toluverBum nautpeaingsstofni, auk peas aB hafa
rutt allmikiB land til saningar, una hag
slnum vel, eins er paB aptur a mdti engin
furBa, pdtt peir, sem tekiB hafa land allangt
(2—3 milur og lengra) fra vatni, og hafa yfir
bleytur aB sakja til afla og allra aBflutninga, |
verBa aB ssekja heyskap langt aB, verBi preytt-
ir a sllkum erfiBleikum umslBir og fysi aB leita
fyrir sjer meB landnam annarstaBar t. d. a
prerlunum 1 Minnesota og Dakota, ssui hugur
flestra burtfarenda mun standa til. AllstaBar
m& reyndar buast viB ymsum anumorkum og
erfi&leikum, en meB pvl a& setjast aB a landi,
sem dBum byggist af oBrum pjdBum, eins og
sljetturuar 1 Dakota og Minnesota, geta hinir
fatasku Islensku landnamsmenn vssnst, aB fa at-
vinnu hja annara pjdBa landnemum, sem eitt-
hvaB hafa meira 1 hcindunum eu menn hjer. paB
er vitaskukl, aB 1 pessu tilfelli blytur aB hverfa
hugmyndin um samstasBa islenska nylendu fyrir
peim, sem burtu flytja, en hver einstakur hiyt-
ur aB hafa frelsi til aB hafa kverja pa skoBun,
sem honum finnst hin rjetta 1 pessu efni, ekki
slBur en hann hefir frelsi til, aB setjast aB a
hverju pvl landi, er hann hyggur best vera. Vjer
viljutn aBeins taka pa& fram viB menn, aB peir
ihugi alvarlega aform sitt, skoBi rsekiltga hvaB
peir hafi fra aB hverfa, og gj.iri sjer sem ljds-
ast, hvaB taka muni viB. par sem peir hyggja
a bdlfestu, aBur en peir fastra&a aB fara.
Eins og tekiB er fram 1 brjefi pvi urn burt-
flutninginn, er birtist 1 seinasta nr. Frf. retti
reynslan aB vera buin a& kenua flestum, hversu
dgjorlegt paB er, aB setjast aB nokkursta&ar 1
stdrhdpum, pvi paB ma nserri geta, hvernig pa
mundi fara fyrir 68rum eiw fjeleysingjum og
menn hjer eru, me&an peir vteru aB koma sjer
ni&ur, ef peir ekki hefBu atvinnu um leiB.
HvaB burtfarir snertir, pa kemur eitt
mikilsvarBandi atriBi til greina, paB nfl. hvern-
ig menn geta komist hjeBan burtu, par sem
annarsvegar eru allar pa-r skuldir, er1*i4ptnC9M!<'.
hvlla. Vjer gjorum rAB fyrir, aB allir vilji
skiljast drengilega viB stjdrnina eptir alia pa vel
gjorninga og tiltrfi, sem hun hefir sy-nt fslcnd-
ingum, en a pann h4tt sem paB laetur sig hseg-
ast gjora. Einsog kunnugt er, urBu nylendumenn,
til pess aB fa stjdrnarlan, a& skrifa undir skjaj
pess efnis, aB peir skyldu borga laniB, og a& peir
sampykktust, aB lata jarBir sinar meB fillum
umbdtum koma sem veB fyrir skuldinni. ABur
en vjer fOrum lengra ut 1 petta mal, viljum vjer
lata skjal petta koma 1 Frf., en saki r pess a&
vjer hofura paB, hina lsl. pyniugu pess, ekki hjer
viB hendina, verBur pa& aB blBa nassta blafis.
Svtr upp - spurningar
sjera Fa Is. (frnmhald).
HvaB hina 7. spurningu sjera Pals snart-
jr, pa svarar hann sjer aB nokkru Icyti sjAlfur
rjett a eptir 1 somu grein, par sens hann sogir:
, H ef jeg hnekkt prifum nylendunnar meB pvl
aB segja alit mitt blatt 4fram um N. lsl. peg-
ar pa& hefir boriB 1 tal\ o. s. frv. Getur sjera
Pall ekki skiliB, a& pa& hnekkir prifum nylendu,
og gjorir menn dauaagBa meB kj6r sin, pegar
landiB er slfeldlega nltt niBur, gjcrt sem mest
ur erfi&leikum pess o. s. frv. hvaB er paB sem
ekki dregur kjark ur mAnnum, og parmeB
deyfir framkv»mdir peirra, ef ekki petta? pur
sem sjera Pill segir, aB Framfari hafi ekki
veriB dspar a, a& hnekkja framforum Gamla Is-
lands, pa er sllkt ntesta dheppilegt, pvl paB er
margsannaB af reynslunni, pdtt sumir sjeu reynd-
ar h 6Bru mali, aB slikar hreyfingar sem folks
flutningar eru eiumitt til gdBs hinum gdmlu
londum, og meir aB segja sjera Pill var einrujtt
a sama mali 1 brjefi er hann skrifa&i i NorB-
anfara umj vesturfarir, pegar hann var a skdl-