Framfari - 23.12.1878, Blaðsíða 2

armni 1 St. Louis, og mun vist ckki hnf;i breytt
peim sko&un sinni. Ennfremur er pess aB geta,
aB 1 Framfara hefir yfir hofuft aB tala pegar
minnst hefir veriB a Island og Islendinga veriB
sj-nt fram a yrnsa okosti pjd&arinnar. Hiwl bein-
asti og areibanlegasti vegur til aB raBa hot a
brestam og okostum er fyrst, a& opna augun
fyrir peim og sl&an a& kippa 1 liBinn pvi, sem af-
laga fer; neiti sjera Pall ekki pessu, pii getur
harm samkvssmt rjettum hugsunarreglum, ekki
neitaB pvi, aB Frf. hafi einmitt leitast viB aB
efla prif pjdBarinnar og par meB landsins, 1
staB pes3 aB hnekkja peim.
Hinni 8. spurnir.gu svdrum vjer pnnnig,
aB vjcr hofum aldrei fsert. ofundina til sem
sjalfsagBa hvdt til aB fly!, Isl., heldur
aB vjer s»jum ekki, livi nyienda pessi retti ekki
aB geta prifist, nema ef peir, sem hjer eru
skyldu dfunda a&ra svo mikiB, aB paB streBi
peim fyrir prifum. par sem sjera Pall gefur
i skyn aB nyienda n muni aldrei prifast til lang-
frajna, ininnist harm ekki einu orBi a ildtta
cBa flutning ur nylendunni, hvort sem hann hefir
haft slikt x huga eBa ekki, en getur pess par
a m6ti rjett a eptir, aB hann hyggi ,,a8 Islend.
ingar muni geta bjargaB sjer hjer a N. Isl.
pegar peir sjeu bunir aB koma sjer upp da-
litlurn Okrum, betur en peir hefBu getaB a Frdni
meB s3mu efnum“.
HvaB 9. spurninguna snertir, pa purfum
vjer, aB fa upplf singar um, hversu margir peir
mjdlsekkir og kjotbitar hafi veriB, sem njdendu.
menn i Shawano Co. fengu aB gjof fra NorB-
mdnnurn, aBu r en vjer geturn sagt vlst um, hvort
sa styrkur hafi ,lialdiB peim i prifum*, eBa
hversu pungir eBa ljettir peir sjeu a fdBrum.
Vjer getum pess a& eins, aB par sem btiendur
eru einfingis 6 (salir 33, sja skyrslu St. Gu&-
mundssonar Frf. 2. arg. nr. ].), pa purfti ekki
feikna marga mjdlsekki og kjotbita — einkum
hafi peir veriB vel vamir — til pess aB paB
gaeti orBiB monnum toluverB hjalp i braBina.
Hin 10. spurning er eitthvaB kynleg.
Skilning sjera Pals a orBinu agn hofum vjer
ekki heyrt fyr. Vjer pekkjum ekki aBra pyB-
ingu a pvi orBi, en aB paB sje eitthvaB paB,
sem lagt e‘r fyrir einhvern til aB veiBa hann,
eBa sem cetlsst er til aB hann gliepist a. pdtt
sumUDi pyki vjer liafa veriB har&orBir um n. syn.
pa kvaBumst vjer i atlmgasemdum vorum viB grein
sjera Pals 'um norsku syn. Frf. 1. arg. nr. 11. ekki
beinlinis vilja kalla gjafir synddunnar agn. Vjer
hofum ekki heldur neinstaBar sagt, aB" sjera
Pall hafi .liallaB a Canadastjdrn eBa setlaB hemd
illan tilgang*, par sem hann kalli stjornarlaniB
agn, heldur, ef stjdrnarlfaiB geti kallast agn,
pa sje paB ekki si&ur agn, cr s^nddan geli
andlega og likamlega faeBu. Vjer neitum pvi
ckki, aB paB hef&i getaB veriB aflsrabetra 1
ymsu tilliti, • aB menu hefBu fariB til Bandarikja,
og fyrst sest a& hja innleudum monnum og lsert
hjerkndan laudbunaB, en Lvernig hefBu peir att
aB gjesra pad. sem ckki &tu komis- hingaB til
■lands, nema af pvi aB itjdrnui veitti peim styrk
til pess, tins og margir hverjir af peim, sem
settust a& i N. Isl ?
HvaB 11- spurninguna snertir, pa svbr-
um vjer henni svo, aB peir hjer i nyl., sem
hafa bseBi byggt hus a londurn sinum, rutt og rsekt-
aB talsverBa bletti og gjort fleiri umbastur, peir
hafa ekki eytt atvinnu sinni til einkis, pau
2—3 ar. sem peir hafa. hriiB hjer i nyl.
HvaB 12. spurninguna snertir, pa hofum
vjer aldrei sagt paB, sem su spurning virBist
sprottin af, eBa gengiir ut a: vjer hofum al-
drei sagt, a& Ny Islendingar jafnvel meB stjdrn-
arlaniB i hondunum hafi veriB fatakari en land-
ar, sem flutt hafa til annara hluta Ameriku,
og dettur pvi ekki i hug aB sauna paB, sem vjer
hofum aldrei sagt.
pa kemur 13. spurnjngin. HvaB liana
snertir, pa album vjer paB mjog dheppilegt
af sjera Pali, aB fara aB rota upp i betlimal-
inu aB nyju, par sem bie&i sjalfur hann og
fleiri hljdta aB vita, aB bse&i 1 betlibrjefinu og
vottorBi bans voru vsegast talaB stdrkostlegar ykj-
ur, og paB hefir sjera Pall ekki veriB fjarri aB
jata sjalfur, i grein, er hann skrifaBi i ,Norden‘.
til aB gjora grein fyrir mali slnu, par sem hann
segir, aB sjer hafi pott orBiB ,kungursdau8i‘ vel
ftekt (jeg syntes Udtrykket .Hungersddd* varvel
stierktj. Oas var kunnugt. aB ymsir 'attu bagt
i nylendunni hreBi nreBal safnaBarlima sjera Pals
og viBar, en aB hnf'a osannindi i frammi til a&
lata gefa sjer, var djhrefa. og ef sjera Pall i er
sannur pjoBvimu, rnastti hann pakka Frf. fyrir,
aB hann reyndi aB halda uppi soma pjoBarirmar.
Hafi veriB astssBn til aB leita hjalpar til annara
pjoBa, til aB geta lifaB af i fyrra vetur, pa sjaunr
vjer ekki betur, par sem um ekkert stjdrnarlan er aB
tala, og einkum er haustafiinn misheppnaBist svo mik-
illega, en aB paB sje nriklu fremur astseBatilpeis hu.
HvaB 14. og 15. spurningarnar snertir,
pa er tvennt dlikt, er faeinir menn taka sjer
bolfestu a landi, par sem pegar er komin tolu-
ver& byggB, par sem jarnbrautir eru og mega
atvinnu a& fs fyrir pessa fau, eBa par sem
fjfildi manna flytur ut i dhyggBir eins og hjer;
p6tt londurn 1 Shawano, sem aBeins eru sex bu-
endur, sje nu eptir fiEerri 4 ar fariB aB liBa
davel, pa sannar pa& alls ekki aB land sje
betra en hjer, enda er paB a& aliti peirra, sem
til pekkja, og sem sjera Pall mun ekki heldur
neita, toluvert ofrjdrra en Nyja Island. A&
par sje ekki annaB aB hafa en grjot og sand,
hofum vjer aldrei sagt. svo su spurning er eins og
fleiri systur hennar alveg ut i hott. Likt er
variB me& 15. spurninguna. Vjer sogBum ekki
og vitum ekki, hvort nokkur brdBir sjera Pal3
hefir sest aB annarstaBar en i Shawano nyl. en'
vjer vitum aB Jon broBir bans f6r. aB minnsta-
kosti um tima sumariB 1876, fra Shawano Co.
og sagBi pa kunningja sinum, • a& landiB v®ri
svo vont, aB par spryttu varla kartoplur. en
pott hann kastaBi pessu srona fram, pa er
paB reyndar ntaf fyrir sig engin sonnun um
laudkosti i Shawano Co. par sem sjera Pall spvr.
hvaB mikinn ar5 menn muni hafa hjer af vinnu
sinni eptir 4 ar, pa er vandi aB svara sliku, en
vjer efumst ekki um paB, aB fleiri eBa ferri
kunrii aB hafa jafnmikinn, ef ekki mciri ar& af lond-
um sinum eptir 4 ar hjer fra,' en paB sem sjera
Pall tekur l'ram sem arB landa vorra f Shav.’-
ano Co. pdtt N. Isl, hafi einnig sina galla.
1 16. spurningunni getur sjera Pall pess.
aB hann hafi fariB pess a leit viB landa i Shaw
ano Co, aB peir sameini sig londurn i Minne-
sota og Dakota og spyr siBan hvort petta sje
ekki tilraun til aB samansafna; paB getur ver-
iB spursmal, ef eetlast er til, aB hiuar fau fjol.
skyldur — aBeins sex — tvistri sjer a tvo staBi,
pvi annaB verBur ekki dregiB ut ur orBunum,
par sem stendur' Minnesota o g (en ekki eBa)
Dakota. Annars vonurn vjer aB sjera Pall hafi kom-
iB sjer niBur a fastri niBurstoBu me& haganlegt ny-
lendusvieBi, svo hjer komi ekki framarneinn hringl-
andi til. AB siBnstu skal pess getiB,. aB pdtt vjer
alftum stefnii synodunnar f ymsum greinum skakka
og skaBsamlega, og oss geti ekki llkaB sumar a&-
farir sjera Pals, einkum su hulda, er par virBist eiga
sjer staB annars vegar, pa vonum vjer, a& hann
lati sjer annt uin aB londurn vorum, sem hjeBanflytja
aB bans raBi megi lanast sem best landnamiB, og
par me& latum vjer svorum vorum lokiB.
TIL LANDA I SHAWANO CO.
I grein. er nokkrir Islendingar i Shawano
Co. hafa skrifaB i NorBanfara nr, 43—44 og
minnast par a norsku synoduna Og Frf. geta peir
pess aB astieBa fyrir aB norsku synodunni sje brug&iB
um ,kreddur‘og .einstrenging*. sje eptir peirra
skilningi ,,engin onnur en su, a& norska synddan
vilji ekki leyfa skynsemi mannsins nje menntun vorra
tima, aB vefengja sannleika heilagrar ritningar**.
En vjer viljum spyrja, hvar stendur paB blAtt a-
frarn l bifliunni. aB solin gangi 1 kringum jorBina,
er hofuBtlmarit synddunnar, Evangelisk Luthersk
Kirketidend (nr. 40) kennir, aB sje beinlinis or&anna
hljd&an i heilagri ritningu (Den heliige Skrifts
ligefremme Ordlyd), og standi paB hvergi i bifi-
iunni, hvaB er pa aB gjora maunase-tningar aB
guBsorBi ef ekki petta? Landar gdBir i Shawano!
piB verBiB aB lasra betur.
1) I Frf, nr. 5 stendur par sem pessa er getib:
Bib e lens, paB a aB vera: Den heliige Skrifts.
Stjarsiasi man.
pdtt allt jrinhverfis mig sje d.iutt og freB-
iB, er stjarnan j min pd se hin sama ar eptir ar,
vetur eptir vetur, ndtt eptir ndtt.. pa& er ein-
ungis, tvennt sem hylur hana sjonum minum, anil-
aB eru prungin hretasky, er sveima svo opt um
him ininn, er pdr 1 jotunmdBi riBur a skybdlstr-
um og veifar mjolni a baBar hli&ar sjer; pa
reilca jeg punglyndur. og finnst allt vera gjort
af stokk og steini, pvi stjarnan min hylur sig;
hitt annaB, er skyggir a hana, er blessaBur sdlar-
hjarminn; stjarnan min hefir beBiB solina aB lysa
mjer, rneBan bun hylur sig, hugsa&i jeg meB rnjer
og huggaBi mig viB pa&, pvi jeg vissi a& hun
muudi ekki fara neitt i hurtu. pegar jeg var
ofurlitiB* barn og moBir min salaBist, vildi jeg
lata systur mina, sem pa var fullti&a stulka, taka
Ijota lokiB af kistunni, svo mamma, gseti aptur
fariB aB ganga. Mjer pdtti jefmlega svo gaman
aB halda i mcittulinn hennar. ,,pu matt ekki
dnaBa hana mdmrnu1-, sagBi systir min, ..sjaBu
hvaB henni er vart. og henni liBur vel. Um leiB
og hun sag&i petta, benti hun mjer a srjorn-
una Tfbra, sem eins og rendi til min viBkveemuro
auguin. sem jeg pdttist geta lesiB ur ast og LliBu.
,,Hun gat ekki lengur veriB Bja ykkur“ sagBi
systir min ennfremur, ,,pi& bdrnin voruB svo o-
pekk. Huh aitlarnii ajfihlega aB sitja parna, og sja
hvernig pu hegBar pjer, og pegar pu ert gdB-
ur, blessar hun pig, pvi pa er hun ansegB,
en pegar hun er rei&, la;tur hun pig ekki sja
sig; ef pu ert gott og hlyBiB barn, pa saskir hun
pig einhyerntima, og setur pig 1 kjoltu sjer,
og pa getur pu sjeB allt hvaB gjiirist a jorB-
uuni. SjaBu sjostjdrnuna parna, paB er mdBir
meB sex bornum sinum. Him dd fra peim og
varB uB stjornu, en bdrnin voru gd& og pekk
og smasaman tdk liun pau til sin, og nu er hfln
parna me& allan hdpinn *inn“. , ,YerBa allir a&
stjornum, pegar peir deyja“, spur&i jeg. ,,Ja
allir verBa aB stjornum, en vondu mennirnir
verBa aB svortum stjornum, sem einlsegt verBa
a& sja a fegurB hinna, sem vel hafa hagaB sjer
og pa iBrast peir eptir athsefi sitt“. petta var
systir min aB segja mjer, daginn a&ur en mdBir
okkar var jdrBuB. Eptir pa& hastti jeg gjorsam-
lega aB kalla a hana, pvi pa syndist mjer
hun ekki lita vinsamlega til min. ..Elsku mamma
pvi fdrstu svona fljott i burtu frA mjer“, var
paB eina, sem jeg sagBi, en hun reiddist ekki af
pvi, pvi hun horfBi eins bliBlega til min um
kvoIdiB. Systir min giptist inn a jur&ina og
annaBist okkur bdrnin me& snild og pryBi. Jeg
ljek mjer a& barriagullum minum, og var glaBur.
en refinlega a kvdldin leit jeg upp i stjornuna
mina, til pess a& sja, hvort hun horfBi
vinalega a litla Jakob sinn, og gjdrBi allt hvaB i
minu valdi std&, til aB missa ekki hylli
hennar, en eigi a& slBur bar paB opt viB. aB
hun huldi sig skyi, og varB jeg pa angraBur i
huga; svona getur barnshjartaB veriB einfalt.
Systir min leiBrjetti mig heldur aldrei i pessu
efni, en sagBi a& paB vaeri eitt eBur annaB, sem
mdBur minni psetti viB mig, til damns, a& jeg
vseri latur aB stafa, e&a eitt eBur annaB litil-
rsB&i, og meB pessu moti gat hun fengiB mig ti!
livers, sem hun vildi. pegar einhverjir ddu, syndi
hun mjer nyja og nyja stjornu, sem jeg ekki fyr
haf&i tekiB eptir, og pegar hun missti litla barn-
i& sitt, syndi hun mjer ofurlitla stjornu, sem jeg
liafBi ekki aBgaett fyrri, og sagBi hun mjer a& hun
vasri svo Util, af pvi a& pa& hefBi ekkert veriB buiB
aB leera. Jeg herti mig pvi daglega a& laera allt.
hvaB mjer var sett fyrir, til pess eiiihverntima aB
verBa stor og fogur stjarna viB hliB mdBur minn-
ar; snemma gjorir metorBafysnin vart viB sig.
pegar jeg var or&inn fimmtan ara gain-
all, hafBi jeg aldrei sleppt stjdrnunni ur huga
minum. Raunar var jeg mi or&inn miklu vitrari
en forBum, en aldrei gat jeg uti-ymt pessari hugs-
un, aB andar hinna framliBnu fseru upp i him-
inlivolfiB, og su hugsun var si felt rlkjandi hja
mjer, aB eins og stjdrnurnar lystu niBur a jdrB-
ina, pannig sseju andarnir niBur a vegferB eptir-
preyjandi vina, og einlsegt varB mjer d a& renna