Framfari - 28.03.1879, Blaðsíða 2

Framfari - 28.03.1879, Blaðsíða 2
GO — > tveggja. Og hveraig er nnnnB hugsanlegt? par! sern truarjatning maims mcB dauBum vanakrist- jnddmi og manns me& lutersku Missourisyndd- unnar hljdBar alveg cins, pamiig: (,Eg trui pvi og er fullviss um pa&. aB guB hafi fyrirgefiB mjer syndir mfnar 1800 arum, um leiB og Kristur lull - komnaBi endurlausnarverk sitt”. Eg hygg. aB fleiri on Asperheim hljdti aB spyrja, pegar peir athuga hugmynd pa, sem synddunienn gjOra sjer urn hina kristnu tru: (.Hvernig a mcB pessu rrioti aB gjOra Ijdsan greiuarmun a vanatrunni, sem lmtur hjartaB fyrirberast 1 syndinni, og sarmri tru, sem or verk hcilags anda?” ABalcinkenni hirinar scinnu truar er einmitt leit eftir luV&inni. on petta atri&i er niilega alveg utllokaB ur frunni eftir skilningi synddurnanna. Af pessu verBur Ijdst, hvi syndduprestar hafa svo illan augastaB a peim kristinddmi, par seir. tillimiingin kemur nokkuB aB mun i ]j6s, e&a a prjedikunum, sem tala til hjartans. Me& Ollum slnum barningi moti hinum svokOlluBu skynsemistruarmOnnum liefir pannig syndduguBfraiBin talsverBan skynsemistru- arblffi. enda sja prestar peir, sem pessari stefnu fylgja, sfnnun fyrir sarmleika kristinddmsins ekki nmrri pvl eins 1 vitnisburBi heilags anda 1 hjarta liins endnrfedda, cins og i sogulcgum vitnis- burBum fra peim tima, pegar kirkja Jesu Krists var aB grundvallast hjer a jor&uiini. Alla liina kristilegu truarlierddnm a aB sauna eftir reglum' kaldrar og purrar hugsunarfrae&i a likan liatt og liinar ymsu setningar stair&afne&innar, i sta&inn fyrir aB postulinn Pall gengur ut fra pvi sem sjilfsogBu, aB evangeliiB um hinn krossfesta guBs- son ekki verBi pannig sannaB fyrir heiminum sakir pess paB sje honum hneyksli, heimska og hjegdmi, og Kristur sjalfur bendir ljdslega til pess (i Jdh. 7. 17.), aB til pess a& komast aB rauri um, bvort kenning bans sje guBdomlegur sann- leikur, pa verBi maBur aB reyna liana (kenn- inguna, kristinddminn) a hjarta sinu. paB er eins mcB kristinddminn eins og meB likamleg rneBul. S.innunina fyrir pvi. bvort pan dugi eBa ekki, fa menu, meB pvl aB bruka pan nakviem- lega eftir fyrirmmlum laeknisins. Allar aBrar sannanir era dnogar. Sfgulegir vitnisburBir urn kraftaverk Jesu Krists eBa hi& yfirnatturlega 1 kristinddmmun geta stutt truarmeBvitundina i hjdrtum manna, cn meira ekki. Vegurinn til endurlausnarans liggur fyrst og fremst, i gegnum hjartaB, en ekki i gegnum skynsemina. Geti hjartaB fyrir naB heilags anda vaknaB til tilfinn- ingar fyrir sinni eigin synda-eyrnd, pa er hugs- anlegt, en annars ekki, aB paB fai tekiB a indti naB' hins kristilega evangeliuins, aB hreistur falli af augu n hins natturlega manns, svo liann fai sjeB og triiaB. En pangaB til petta er or&iB eru allar skynsemissannanir fyrir areiBanlegleika liinn- ar kristilegu opinbenmar pyBingarlausar. pessu | virBast nu syndduprcstarnir oft algjfrlega aB gleyma. peir leggja ekki grundvOll truarinnar rjett, sem og er eBlilcgt af pvl aB hugmynd su, sem peir gj'lra sjer um hina kristilegu tru, er svo mjog mismunandi fra rjettri hugmynd um truna. eins og peitar er synt." A&ur en uokk- ur llkindi eru tij a& hjOrtun sje farin aB Anna til punga sinna eigin synda, sje farin aB sja sitt algjiirBa allsleysi frammi fyrir guBi, og par af leiBandi langi innilcga eftir guBs naB, taka peir i&ulega til aB leggja fyrir tilheyrendur sina skyn- semislegar, hugsunarfrteBislegar eBa s.igulegar sann- anir fyrir hinum ymsu atriBum kirkjulaerddin- antia. t. a. ni. fyrir preiiniiigarlserdomnum, fyrir leyndarddmum sakramentanna, fyrir bdkstaflegri. samhljdBan liinna ymsu kafla ritningarinnar, eBa fyrir pvl aB kvert einstakt orB 1 biblitmni hafi veriB hinum beilogu rithofundum beinlinis lesiB fyrir af heildgum anda. pessi.'aBferB hlytur aB f»la marga fra kristinddmimm, eins og paB ekki heldur helir neitt upp a sig, pdtt skyusemi manna geti orBiB sannfierB um pessa Iterddma, ef sanna iBrun og lifandi tru vnntar. Og eins er paB rangt, a& flyta sjer 4la& gj ra syndarana fullvissa um salubjalp peirra”, sem Missourlsyn- ddan og norska sjnddan samkviemt heimsrjettlaet- ingarkennlng sinni scgja sje aBala tlunam rk presta sinna. acnr en mrnn hr.fa gj' rt sjer nllt far urn a& vekja i hjiirtunum sauna og vinlaiga iBrun. 1 hinum siSara kalla bdkar sinnar gefur Asperheim sanna og lieppilega orBaBa losing ix f)vi, hvernig Inn einkennilega kenning 'syn6du- manna kemur fram 1 prjedikunarniata prestanna, og pykir mjer dmissand--, aB setja hjer meira lilutann af pvi, ef liann segir par. _ Yjer hffum", segir liann, ..lieyrt folk, sem staBiB liefir f hinum elstu sufnu&um norsku sj’iiddmmar, scgja, aB peir hafi tekiB eftir tals- verBri bfeyting a prjedikunarniata prestanna eft- ir aB peir koniust 1 samband vi& Missourisj'n- dduna. (ill ahersla var nu li gB a paB, aB allir men'll vasri rjettlsettir meB upprisu Krists; nu var um aB gjdra, aB 4(fullvissa syndarana um salu- bjalp peirra”. ABur hi'.fBu peir miklu greini- legar haldiB fram hinum mikla mismun a endur- faiddum og dendurfieddum manni; nu par a moti var pvi miklu meira haldiB fram, aB allir vseri liver BBrutn likir, aB pvi leyti sem peir vteri rjettliettir meB upprisu Krists. Ekki viljum vjer segja, aB prestar norsku s^nodunnar hafi alveg latiB pess dgntiB, aB vantruin fordaimii, en hitt viljum vjer segja. aB vcik lieilags anda 1 hjarta mannsins hverfur 1 prjedikun peirra 1 samanburBi viB verk Krists lyrir oss. pegar peir tala um guBs naB i Kristi, pa eiga peir avalt viB end- urlausnarverk Krists. AB til sje Ilka 1 kirkjunni nokkuB. sem heitir naB lieilags anda, pvi er reyndar ekki neitaB, en enganveginn tekiB fram svo sem skyldi. peir eru svo hraiddir um aB . menn gj 'ri rjettlsetisverk ur tru sinni, a& peim pykir draB aB leiBa tilheyrendur sina inn 1 sitt eigiB hjarta eBa til skoBunar a sjalfum sjer. Vjer jatum luslega, aB lijer getur maBur liaiglega leiBst ut a villuveg. Margir komast aldrei lengra en aB spyrja ahyggjufullir: 4Er eg einlaegUf frammi fyrir guBi? Hefi eg sanna og lifandi tru? Get eg eins og eg er veriB guBs barn?’ Hjer vant- ar paB aB salin meB fullkomnu truuaBartrausti liti til bans, sem upphafinn er a krossinn eins og eironnurinn a ey&innirkinni. En hinsvegar liggur meira en heiBindoms-speki i pcssurn orB- um Sokratesar: .pekktu sjalfan pig’. AB pekkja guB og aB pekkja sjalfan sig innibindur alia kristi- lega speki, allan saluhjalplegan sannleika. En eigi pessi sjalfspekking aB koma, verBur astand hins natturlega manns a& rannsakast grandgiefi- lega. p:i& ma ekki lilaupa hjer lauslega yfir meB pvi aBeins 1 alniennuin orBatiltaekjum aB drepa a ’iBruriarleysi, vantru og a&ra lesti’ til pess aB llpta sjer aB koma meB gleBiboBskap kristin- ' ddmsins. Lif hins iBrUnarlausa verBur aB drag- ast fram eins og paB or; paB verBur aB fylgja honum 1 gangi hugsana bans, i girndum bans og tilhneigingum, til pess aB sj>na honum. live fjarrj pvl liann er aB fullnsegja logmali guBs. Og peg- ar petta helir verjB sett syndaranuni fyrir sjonir, mi ekki brjdta oddinn af sverBi ldgmals- ius meB pvl undir eins aB boBa Krist sem frels- ara. Nei, ddraur ldgmiilsins yfir syndaranum, sem hann befir bakaB sjer meB synd sinni. verB- ur Ilka a& koma fram 1 allri hans alvuru. Monnum verBur aB skiljast, a& guBi er full al- vara meB ddnii sinum og aB syndarinn getur ekki_ umfluiB hann, ef hann ekki 1 nafni Jesu frclsara sins leitar a riaBir guBs. pvl verBur ekki neitaB, aB langtum of fljdtlega er hlaupiB yfir prjedikun Idgmalsins 1 synddunni; hun fair elfki aB tala merri allt, sem tala parf, til synd- arans, svo aB hann skelfist af reiBi guBs, sem yfir honum er, og leiBist af pvl til aB leita lifs- ins 1 endurlausnarverki Krists. petta er einhver hinn tilfinuanlegasti galli a prjedikunarniata syu- ddumanna, Sa eBa sa prestur leggur a staB sem kristniboBi meBal fdlks, er flutst hefir til pessa lands. liann vinnur, ef til vill, a& pessu starfi sinu af ollum kr.iftum; en hann leggur ekki grundvollinn meB alvarlegri iBrunar- og afturhvarfs- prjedikun. s |;ess sta^ snyr hann sjer a 5 vanakristindumi peim, sem t sfean heiir lielgatf, minnir til- Bieyrendur sina a ad peir eru skircir og uppaldir 1 Muni Isit- ersku kirkju, ad Jieita land sje Inllt af vailutrf. arfioSJatm og mtiimuin, er gjtri sjer far ao leida a dr a atvega, og ai I»eir pvi gjdri nu rjett i pvi ad sameina sig i stiinud med hid heiiaga prjedikmiarembsetti mitt a medal sin. Og pegar 1 staB ur luterskur sPlimbur tilor&iim!” pessu nuest tekur Asperheim fram, aB synoduprestar flaustri mynd- un saliiaBa sinna svo mjig af, s .kum pess m m sje eiginlega allt um paB aB gjora, aB folk paB, er peir geta til naB, verBi utilokaB fra oBrum kristnum kirkjudeildum, enda pott lutersk- ar sje, t. a. in. fra liiiiu fymeliida norska kiikju- fjelagi ^Konferenzuiini’. Brfnir hann svo fyrir monnum pann sannleika, aB aBalietlunarverk prests- ins sjo ekki aB taka folk upp til liopa og binda pa& ytri bf.ndum 1 kirkjuleg safnaBafjelog, heldur aB prjedika afturhvarf og syndanna fvrirgefn- ing. Svo heldur Asperheim a fram meB pessum orBum; 4iViBa hittir slikur kristniboBi liopa af londum sinum, seui miklu lengra eru koinnir a hurt fra sannleikanum heldur en peir voru iiB- ur en peir lluttu aB lieiman, og pii er enginn lilutur, sem samkviemt kaerleikaniun geti honum rjett til aB lita svo a, sem sje peir allir kristn- ir; miklu frernur tetti kserleikurinn aB knyja liann til aB skoBa meira hluta peirra sem okom - inn til Jesu Krists par sem svo hagar til, en paB er pvl iiier allsstaBar. setti aB prjedika kri.st- indomsorBiB nokkurn tima til pess paB gaiti orB- i& ilmur Ilfs til Ilfs og ilmnr dau&a til dauBa. A pann liatt yrBi iBulcga komiB i veg fyrir aB 1 sufnuBinn vicri tekiB l'61k. sem stteBi par sl&- an sem danBir limir og pannig aBeins gjorBi sofn- uBinuni skaBa. Og eftir aB s.ifnuBurinn er mynd- a&ur, pa eetti aB minnsta kosti aB halda par afram kristuiboBsstarfinu; en pa pykir monnum (prestum norsku synodunnar) paB ekki vera sam- kveemt kaerleikamnn, a& tala til safnaBarins eins og meiri hluti hans vieri folk, er ekki hefBi tek- i& sinnaskipti og snuist. Sje fundiB aB synduni pviliks safnaBar, pa er pa& natturlega gj irt a pann liatt eins og pier sje breyskleika-syndir trim Bra, Prestinum dettur ekki 1 hug aB refsa synd iBrunarleysisins og vantruarinnar sem drottn- anda alii innan safnaBarins. Og svo verBur bin einkennilega skoBun norsku synodunnar a hinum kristilega fagnaBarbo&skap.pegar hun kemur fram i prjedikun prestanna, til liuggunar ekki aBeius peim, sem purfa liuggunar viB, heldur og yms- uui, er ekki a aB hugga, Prjedikunin kemui hsettulegri ro inn hja sjfnuBinuni. Og a&aiorsok- in til pessa er vissulega aB miklu leyti kenning synddunnar um pa& aB allur heimurinn sje 1 upprisu Krists rjettlatur orBinn an tiflits til iBr- unar og truar, asamt pvl, er par stendur 1 sambandi viB”. Sjera Pull ]:orlaksson hefir gjdrt sjer eink- ar mikiB far um aB stinga puirri flugu i mui.n allra Islendinga, er hann nser til, aB guBs orB 1 heilagri ritning og ekkort annaB sje sa grund- vollur, sem hann asamt norsku synddunni stend- ur a i truarlegu tilliti, en aB allir aBrir, sem ekki eru liouum samniala um eitt og allt 1 tru- arlserddmunum, t.. a. m. eg og riilnir likar, sje horfnir fra liinni kristilegu opinberun aB meiru eBur rninna leyti og sje aB leiBa meun a gldtunarveginn, burtu fra Jesu Kristi. MeB pvl nu aB athuga paB, sem peir Missouri-menn halda fram viBvikjandi naBarutvalningunni, og po einkum paB, sem norska synddan liefir 1(slegi& fostu” um rjettlaiting [alls heimsins 1 upprisu Jesii Krists og um hina kirkjulegu allausn, er auB- siett, hversu -AreiBanlegur pessi vitnisburB- ur er, sem sjera Pall gefur sjalfum sjer og kirkju- fjelagi sinu. En pa& er enn margt, sem synir, aB syndduprestunum er guBs orB enganveginn eitt og allt. og aB peir pvert a mdti, rjett eins og pafakirkjan, setja manna or& og manna setn- ingar ofar guBs orBi i ritningunni. paB er ii&- ur tekiB fram, hversu allur sa prestalyBur, sem fylgir (ildungnum Walter i St. Louis, hefir sett rit Luters i sama sa?ti 1 sinui kirkju eins og klerkalyBur' kapdlskunnar hefir sett Kdmaborgar- pafinn 1 sinni kirkju. Eu svo bietist nil hjer

x

Framfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Framfari
https://timarit.is/publication/867

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.