Norðurslóð - 19.02.1980, Qupperneq 3

ÁR
TRÉSINS
PrýÖum landið - Plöntum trjám
Skóræktarfélag íslands verður
50 ára í vor en það var stofnað á
Þingvöllum Alþingishátíðarár-
ið 1930. I því tilefni hefur árinu
verið gefið nafn og kallast ár
trésins.
Með „ári trésins 1980“ er
stefnt að því að kynna trjárækt
skógvernd og skógrækt á ís-
landi og áhersla lögð á mikil-
vægi þess að koma uppi trjá-
gróðri til fegrunar, skjóls og
nytja. Sett hefur verið á laggirn-
ar samstarfsnefnd er í eiga sæti
fulltrúar fjölmargra félagssam-
taka er láta sig umhverfisvernd
og ræktun einhverju skifta.
Komið hefur fram að á vegum
þessara samtaka er fyrirhugað
að gefa út kynningar - og
fræðslurit um trjárækt auk
fræðsluþátta í fjölmiðlum.
Einnig verði málefnið kynnt í
skólum landsins og efnt til
ritgerðarsamkeppni.
Ljóst er að áróður verður
mikill á árinu, fyrirtrjárækt, og
er það vel. Áróður sem hafinn er
yfir allt dægurþras, og varla fer
hjá því að hann nái eyrum
þeirra er freðmýrar hafa á
heilanum, og beitt hafa kröftum
sínum á síðustu tímum til að
níða þá stétt er lengst af hefur
gengið að sínu starfi sem
ræktunarstarfi.
Norðmenn gerðu árið 1977
að ári trésins þar í landi. Þar
þótti vel til takast almennur
áhugi á viðfangsefninu hefur
þar stóraukist. Fullvíst má telja
að árangur verði ekki lakari hér.
Svarfdælir hafa löngum átt
áhugafólk í trjárækt og má þess
víða sjá glöggt vitni: skrúð-
garðar á Dalvík og í Svarfaðar-
dal, marga hverja forkunnar
fagra.
Fyrir nokkrum árum veitti
Búnaðarsamband Eyjafjarðar
eigendum eins þessara garða
viðurkenningur fyrir garð sinn,
þeim Olgu Steigrímsdóttur og
Þorgilsi Gunnlaugssyni Sökku.
Væri ekki athugandi fyrir yfir-
völd Dalvíkurbæjar að taka
upp þann hátt, á þessu ári, sem
víða tíðkast, að veita viður-
kenningar fyrir fegurstu garða
bæjarfélagsins? Eitt brínasta
verkefni á vegum bæjaryfir-
valda Dalvíkurbæjar er við-
kemur gróðurvernd og ræktun
er þó að ganga svo frá málum að
búpeningur gangi ekki laus í
þéttbýlinu. Hefur ræktunarfólk
bæjarfélagsins sýnt undravert
umburðarlyndi í þessum efnum
hin síðari ár, þvi þótt trjámaðk-
ur geri verulegan usla árlega er
sauðkindin þar snöggt um verri
plága.
ISvarfaðardal eru 6 trjáreitir
er kallast geta því nafni. Reitur
U.M.F.S. í landi Ytra-Holts,
reitur í landi Laugahlíðar í eigu
Jakobs Frímannssonar, reitur
Svarfaðard. hr. í Hofsárlandi
gjöf Zophoníasar Þorkelssonar
Dælisreitur og loks reitir í
Kóngsaðalandi og Hánefsstöð-
um hinn fyrnefndi í umsjá
Skógræktarfélags Eyjafjarðar
og hinn síðarnefndi í eigu sama
félags. Árið 1941 keypti Eiríkur
Hjartarson jörðina Hánefs-
staði, en árið 1965 afhenti hann
hana Skóræktarfél. Eyjafjarðar
til eignar. Þá hafði Eigíkur girt
um 12 ha. landspildu vestan
þjóðvegar, til trjáræktar og að
mestu lokið við að gróðursetja í
landspilduna. Nú er þarna
fögur gróðurvin.
Fyrir nokkrum árum gerði
einn af félögum Lionsklúbbs
Dalvikur það að tillögu sinni í
hópi sinna félaga, að klúbbur-
inn byði fram þjónustu sína til
umhirðu og umsjónar þessa
skógarreits. Þessi tillaga fékk
ekki þá hljómgrunn. Fram til
Síðast liðinn laugardag opn-
aði Ríkarður Björnsson bak-
ari brauðbúð að Skíðabraut 3,
þar sem bakarí hans Víkur-
bakarí leigir húsnæði. Innrétt-
ingar í versluninni eru hinar
smekklegustu teiknaðar af
dönskum sérfræðingi, og flutt-
ar inn frá Danmörku. Ríkarð-
ur sagði í samtali við blaða-
mann Norðurslóðar, að þrjú
önnur bakarí hefðu pantað
svona innréttingar, en ekki
væri búið að setja þær upp
annars staðar.
Fyrst um sinn verður bak-
aríið opið virka daga frá 8 að
morgni til kl. 6 eh, og laugar-
daga frá kl. 10 til 4 eh. Eins og
kunnugt er hefur brauð frá
Víkurbakaríi verið selt í kjör-
búðum kaupfélagsins hér og
sagðist Ríkarður hafa boðist
til að hafa það fyrirkomulag
óbreytt, en segist með opnun
verslunarinnar aðeins vera að
bjóða viðskiptavinum meiri
þjónustu enda sé Dalvík það
stórt bæjarfélag að sérbúð eins
og þessi sé nauðsynleg. Vöru-
úrval mun aukast og eru nú
þegar komnar nýjar tegundir
af brauði og kökum.
Víkurbakarí hóf starfsemi
sína í desember 1973 og hefur
selt framleiðslu sína hér á Dal-
vík en auk þess hefur kaup-
félagsverslunin í Ólafsfirði
keypt brauð héðan. Fram-
leiðslan hefur aukist ár frá ári
og starfa nú 6 manns við fyrir-
tækið.
| NÝ BRAUÐBÚÐ Á DALVÍK
■
þessa hefur reiturinn verið
lokaður og verður það að teljast
eðlilegt við óbreittar kringum-
stæður. En missir ekki skóg-
rækt að nokkru tilgang sinn ef
fólki gefst ekki kostur á að um-
gangast gróðurinn?
En til þess að unnt sé að opna
fyrrnefnt svæði fyrir almenn-
ingi, verður nokkuð til þess að
vinna. Er þar fyrst til að nefna
að umsjón og eftirlit verður að
vera í höndum heimamanna.
Merkja þarf leiðir er fólk mætti
ganga eftir, svo og ef fært þætti
að hafa þar tjaldstæði. Eins þarf
að mynda aðstöðu austan svæð-
isins fyrir bifreiðar, svo eitthvað
sé nefnt. Hvort þessi hugmynd
fellur gefandanum Eiríki Hjart-
arsyni í geð eða núverandi
eigendum, er ekki vitað, en að
sjálfsögðu yrði það fyrst kann-
að ef einhver félagssamtök
fengju áhuga á að framkvæma
hugmyndina.
Þótt Svarfdælir (Dalvíkingar
og Svarfdælingar) hafi unnið
vel að trjá og blómarækt fyrr og
nú, hefur það hin síðari ár nær
einvörðungu verið bundið við
ræktun skrúðgarða, en ræktun
á félagslegum grunni látið und-
an síga. Þannig hefur t.d.
starfsemi Skógræktarfélags
Svarfdæla legið niðri um langt
skeið.
Væri það nú ekki vel við hæfi,
,,á ári trésins“ að áhugafólk í
trjárækt græfi upp gögn félags-
ins, blési af þeim rykið og
glæddi félagið nýju lífi?
Við megum gjarnan hugleiða
hvort okkur beri ekki að skila
landinu nokkru af því er
forfeðurnir tóku af því. Sagt er
að landið hafi verið skógi vaxið.
Það dettur vala nokkrum í hug
að forfeðurnir hafi haft sér það
til gamans að eyða skóglendinu.
Nei það var af illri nauðsyn, er
að því var gengið.
Skóglendið átti sinn stóra
þátt í því að landið gat talist
byggilegt. Skógurinn var
nytjaður til húsagerðar, húsa-
hitunar og beitar og hefur því
átt sinn stóra þátt í því að fólk
dró hér fram lífið.
Því má líta svo á að nútíma-
fólk hafi arftekið ógreiddan
reikning við landið. Væri því
ekki tímabært að gera verulegt
átak í að minnka þessa skuld við
föðurlandið. En hvar skal þá
byrja? Af nógu er að taka. Nú
eru þær blikur á lofti að
sauðQárhald þeirra er í bæjun-
um búa, dragist verulega saman
á næstu árum, og því gæti
Dalvíkurbær séð af einhverju af
landareignum sínum til skóg-
ræktar. Verum minnug þess að
Eiríkur Hjartarson girti fyrir
nálægt 30 árum 12 ha. lands sem
hann einn stóðfyrirgróðursetn-
ingu í. Það væri því ekki í of
mikið ráðist af fleira fólki, þá
væntanlega skógræktarfélagi,
að taka til friðunar og
gróðursetningar svo sem eina
eða tvær eyðijarðir. Hvernig
væri t.d. að hefjast handa í
Sauðaneslandi? Gróðursetja
þar tré í stað þess að aka þangað
úrgangsefnum sem er til stór-
skammar eins og að því er
staðið, enda hlýtur þar að vera
breytinga á innan tíðar. Á fleira
má benda svo sem eins og
verndun Hrísahöfða, friðun
höfðans og umhverfi tjarnar-
innar gegn ágangi búfjár gróð-
ursetningu trjáa í landsvæðið
m.a. í sár þau er myndast hafa
vegna moldartöku síðustu
áratugi og dýpkun tjarnarinnar
að hluta svo unnt væri að
stunda þar stangarveiði.
Framkvæmdir þessar væru
við það miðaðar að gera svæðið
síðar að útivistarsvæði eða
fólksvangi eins og sagt er á fínu
máli, og myndu þannig skila sér
til ánægju fyrir Dalvíkinga og
þá er sækja þá heim.
En hugmyndir mun ekki
skorta og næg eru verkefnin á
þessum vettvangi. Aðalatriðið
er að fólkið taki höndum saman
þeim til úrlausnar, og ef veru-
legt átak á að gera á þessum
vettvangi þá er samstaða fólks-
ins nauðsyn.
Á þesu ári munu mörg bæjar-
felög láta nokkurt fé renna til
skógræktar, hvert innan sinna
marka. Má því ekki ætla að ef
áhugafólk sameinaðist í félag og
hyggði á framkvæmdir í skóg-
rækt á vori komandi, að fjár-
framlög til framkvæmdanna
kæmu frá Dalvíkurbæ og
Svarfaðardalshreppi?
Skógræktarfélag fyrir
byggðarlagið, bjartsýni, stór-
hugur, atorka og trú á landið,
það er það sem til þarf, og ár-
angurinn léti ekki á sér standa.
Órækja.
HVAÐ VERÐUR .. ?
Atvinnumál.
Eins og fyrr sagði mun
sjósókn og vinnsla sjávarafurða
verða aðalatvinnugrein, sem
fyrr. Þótt vísir spámenn haaldi
því fram, að ekki verði um
mannaflaaukningu í þessum
atvinnugreinum að ræða á
landinu í heild, þá tökum við
okkur það bessaleyfi að telja
Dalvík til undantekningar í
þeim efnum. Sem sagt; fisk-
vinnsla í hefðbundinni merk-
ingu mun aukast.
Frekari fullvinnsla ýmissa
sjávarafurða, svo sem niður-
suða, mun vaxa. Nýjar atvinnu-
greinar munu líta dagsins ljós
hér á staðnum á áratugnum. Til
að fylgja eftir almennum hug-
myndum um þróun atvinnu-
mála, þá gerum við ráð fyrir
einhvers konar nýiðnaði, en
látum lesendum eftir að skil-
greina það nánar.
Fiskirækt mun sterklega
koma til álita, ekki síst í kjölfar
umræðna, sem þegar eru hafn-
ar, um að laxeldi muni í
framtíðinni skapa meiri útflutn-
ingsverðmæti en okkar gamli og
guli þorskur. Dalvík mun örugg
lega bjóða upp á ákjósanlega
möguleika í þeim efnum með
Hrísatjörn í nágrenni við sjó og
hreint vatn í seilinarfjarlægð.
Framhald af baksiðu.
Félagsmál.
Fyrirsjáanleg er áframhald-
andi uppbygging heimilis aldr-
aðra. Þegar lokið verður þeim
áfanga, sem nú er í smíðum, er
ekki fjarri lagi að talin verði
þörf á húsrými fyrir félagslegar
þarfir íbúa heimilisins og ann-
arra aldinna íbúa byggðarlags-
ins. Því er spáð að bygging fyrir
slíka starfsemi verði næsti
áfangi í þeim efnum fremur en
íbúðarými.
Barnaheimilið sem nú er
fokhelt, verður senn tekið í
notkun og viðbygging viðþað
mun rísa á áratugnum.
Víkurröst og „Ungó“ verða
líklega ekki leyst af hólmi í
sínum hlutverkum á næstunni.
Niðurlagsorð.
Fjölda margt er enn ótalið
sem í framtíðinni mun setja svip
sinn á líf og afkomu fólks í þessu
byggðarlagi er fóstrað hefur
mörg okkar frá fæðingu en
tekið aðra fullþroskaða í faðm
sinn og boðið til starfa.
Spádómur sem þessi er leikur
manna til að geta inn í fram-
tíðina og verður því aldrei
ábyggilegur. Frekarmásegjaað
um óskhyggju sé að ræða því að
öll viljum við að í svarfdælskri
byggð og bæ blómgist göfugt og
gott mannlíf.
H.A. og S.B.
NORÐURSLÓÐ - 3