Norðurslóð - 30.04.1981, Qupperneq 4

NORÐURSLÓÐ
Útgefendur og ábyrgðarmenn:
Hjörtur E. Þórarinsson, Tjörn, Svarfaðardal
Jóhann Antonsson, Dalvík
. Afgreiðsla og innheimta: Sigriður Hafstað, Tjörn
Sími 96-61555
Ljósmyndari: Rögnvaldur Sk. Friðbjörnsson
Prenlun: Prentsmiðja Björns Jónssonar
HITAVEITAN
- staðaruppbót -
Sá efnahagslegi afturkippur, sem varð víða í nágrannalönd-
um okkar á síðari hluta liðins áratugs er rakinn til hinna gífur-
legu olíuverðhækkana, sem verið hafa. Auðvitað hafa þessar
hækkanir haft mikil áhrif á íslenskt efnahagslíf. Meira en Öll
verðmætisaukning íslenskra útflutningsvara á liðnum árum
hefur farið í að mæta þessum hækkunum, svo ljóst er að um
skerðingu tekna almennt hefur verið að ræða.
Þó að við eigum góða möguleika að framleiða orku hér
innanlands, er það svo og verður næstu árin, að við erum háð
notkun olíu á ýmsum sviðum. Nægir að benda á fiskiskipa-
flotann og farartæki af ýmsu tagi. Á undanförnum árum hef-
ur verið unnið að nýtingu innlendrar orku í stað innfluttrar.
í því sambandi má minna á hitaveituframkvæmdir víða um
land.
Hér á Dalvík hefur hitaveita verið í rúman áratug, þannig
að hækkun olíuverðs, vegna hitunar húsnæðis, hefur ekki
komið við stærstan hluta íbúa þessa byggðalags. í þessu blaði
eru birtir útreikningar, sem gerðir hafa verið um árlegan
sparnað byggðalagsins á að hita húsin með hitaveitu miðað
við oliu, Nemur sparnaður þessi 6,8 milljónum króna áriega á
verðlagi í dag, eða heldur hærrí upphæð en öll áætluð útsvör,
aðstöðugjöld og fasteignaskattar til Ðalvíkurbæjar í ár.
Þá kemur fram að kostnaður hér við upphitun meðalstórs
fbúðarhúss nemur aðeins 18,4% af kostnaði við olíukynd-
ingu. Af tölum þessum má ráða hve hitaveitur spara íbúum
ýmíssa byggðarlaga og þjóðfélaginu í heild mikil útgjöld.
Hins vegar varpa þær einnig ljósi á þann mikla aðstöðumun,
sem landsmenn búa við, annars vegar þeir sem hafa hitaveitu
og hins vegar þeir sem þurfa að nota olíu. Rafmagn er tals-
vert notað til upphitunar, en kostnaður við það er ámóta og
olíu. Þennan aðstöðumun ber samfélaginu sem heild aðjafna
og verður það best gert með sanngjarnri verðlagningu á raf-
magni til þeirra sem ekki eiga þess kost að njóta hitaveitu,
nú eða í framtíðinni. j ^
Skíðafólkið við Stóruvörðu.
1. sumardagur á Heljardalsheiði
Á sumardaginn fyrsta fórhópur
ferðamanna vestur yfir Heljar-
dalsheiði til Hóla heim. Þetta
voru félagar úr ferðafélögum
Svarfdæla og Akureyrar, 18 að
tölu, á skíðum að sjálfsögðu.
Þetta var hið yndislegasta
ferðalag, sól skein í heiði,
snjórinn var að vísu harður en
rennslið ágætt. Kaffi var drukk-
ið við Stóruvörðu og síðan svifið
niður Heljardalinn.
Á Heljardalshálsi er útsýn
mikil upp eftir Kolbeinsdal allt
til Tungnahryggs og jöklanna
þar. Þaðan blasa við hnjúk-
arnir, sem einnig sjást úr Skíða-
dalsbotni, Steingrímur og aðrir
tindar.
Við Kolbeinsdalsá vonuðust
göngumenn eftir að jeppabíll
væri kominn frá Hólum til að
ferja menn yfir ána og flytja
niður eftir snjólausum dalnum.
Sú von brást, því leiðin frá
Hjaltadal yfir Grófina var alger-
lega ófær. Menn ösluðu því yfír
ána berfættir og gengu síðan
með skíði um öxl niður að
Víðinesi í Hjaltadal, tveggja og
hálfs tíma göngu.
4 - NORÐURSLÓÐ
Þaðan var ekið (í rútu frá
Akureyri) heim til Hóla, þar
sem beið rausnarlegt kaffiborð í
boði ráðsmannskonunnar, Jón-
ínu Hjaltadóttur frá Ytra-Garð-
horni.
Á leiðinni var kveðin þessi
vísa:
Hjamið var á Helju rennislétt
í heiði sólin skein á fjallasalinn.
Skiðin bæði og skapið voru létt,
er skunduðum við niður Kolbeinsdalinn.
Og í gestabók þeirra ráðs-
mannshjóna, Grétars og Jónínu
á Hólum skrifaði Eiríkur læknir
Sveinsson þessa þakkarvísu:
Klofuðum berir Kolkuvað
kræfir átta og tiu.
Þökkum góðan griðastað,
gleðistund og hlýju.
Það er óhætt að mæla með
ferðum sem þessari. Allir Svarf-
dælir þurfa að kynnast Heljar-
dalsheiði. Hún er nátengd svarf-
dælskri sögu og mannlífi í
aldanna rás.
Vill enginn rétta mér hc
Kertalog eftir Jökul Jakobsson
Sýning Leikfélags Dalvíkur
Tónlist: Sig. Rúnar Jónsson
Leikmynd: Björn Björnsson og
Kristján Hjartarson
Lýsing: Lárus Gunniaugsson
Leikstjórn:
Kristín Anna Þórarinsdóttir
í þessu leikriti leiðir höf.
okkur um hina margvíslegu
myrkviði sálarlífsins, bæði
þeirra sem hlotið hafa dóminn
geðsjúkir, en ekki síður hinna
sem heita eiga heilbrigðir á
mælikvarða þjóðfélagsins. For-
eldrar Kalla teljast til þeirra
síðarnefndu. Ingólfur Jónsson
sýnir okkur á einkar sannfær-
andi hátt hinn dugandi Föður
Forstjóra sem alla tíð hefur
staðið sína „pligt“ og lítur á
annað sem þó nokkurn aum-
ingjaskap. Um leið og hann
býsnast yfir dekrinu við unga
fólkið, sýnir hann syni sínum
þann einn skilning sem kaupa
má fyrir peninga; færir honum
sígarettur og grammófónplötu -
þekkir þó tónlistarsmekk sonar-
ins heldur illa, því miður.
Hlutverk móðurinnar er
vandasamt og greinilega á Guð-
laug Björnsdóttir í erfiðleikum
með það á köflum en á þó mjög
góða spretti. Sérstaklega tókst
henni vel upp í senunni á mnóti
Kalla á síðustu sýningunni, kom
sannarlega hrolli í hrygginn á
manni. vantaði hins vegarfestu í
viðtalið við geðlækninn. - Og þá
er maður búinn að sjá hvað er
Kalla fjötur um fót og hver
þyrfti helst á læknishjálp að
halda, ef ekki væri almennings-
álitið...
Persónan Kalli er líklega sú
flóknasta og erfiðasta í túlkun í
öllu leikritinu. Friðrik Gígja á
heiður skilinn fyrir frammistöðu
sína þótt stundum vanti nokkuð
á að látbragð og sviðshreyfmg-
ar séu nógu sannfærandi. Hon-
um tekst vel að svipta sér milli
duttlunga og geðbrigða Kalla
sem er ýmist ofsareiður, glaður,
hryggur, kaldur og lokaður eða
blíður og einlægur. Af öllu þessu
tekst Friðrik best að sýna hið
síðasttalda í samskiptum við
Láru, gerir það af varkárnis-
legri feimni hins unga pilts sem
er óvanur að tjá slíkar tilfinn-
ingar. Enda slíkt tæpast talið
nógu „töff ‘ í þeirri veröld sem
ól Kalla (og okkur öll) upp.
Lovísa María Sigurgeirs-
dóttir leikur Láru af einstakri
innlifun svo maður hrærist gjör-
samlega með. Ég sat með
gæsahúð og kaldan svita í lófum
undir túlkun hennar á umkomu
leysi þess sem allir hafa yfirgefið
og enginn skilur - nema Kalli
um hríð, þar til hann er
fordæmdur fyrir. Lóa Maja
hefur enn einu sinni sannað
okkur hæfileika sína og áber-
andi næmni í leik.
Frænka Láru „rann“ vel í
meðförum Guðnýjar Bjarnadótt
ur sem hefur klassíska og góða
sviðsrödd. Þó fannst mér Inga
Matthíasdóttir öllu meira sann-
færandi í ópersónulegri túlkun
sinni á þessari konu er hún hljóp
í skarðið fyrir Guðnýju á sýn.
17. apr. Guðný er ætíð mjög hlý
og einlæg í leik og eiginlega trúði
maður því varla á þessa góðu
konu að hún gæti eða vildi
ekkert betra fyrir veslings Láru
gera en raun bar vitni. Eða var
etv. ætlun leikstjórans að draga
einmitt það fram í sviðsljósið?
Má vera, og þá var Guðný rétt
manneskja á réttum stað.
Annað hlutverk veldur mér
dálitlum heilabrotum, en það er
geðlæknirinn og ætlun leikstjór-
ans með svo litbrigðalausri
persónu sem hann er gerður.
Textinn er vel skrifaður og ég
trúi tæpast að Jón Hjaltason
hefði ekki getað unnið betur úr
honum með tilsögn. Að vísu get
ég sætt mig við þann tilgang frá
höf. hendi að sýna okkur fram á
hve litlum sköpum geðlæknar
skipta einir í þessum efnum, en
flestir hljóta þeir þó að hafa
einhverja persónu til að bera.
Jóni var td. mjög þröngur
stakkur skorinn í viðtalinu við
Kalla hvað sviðsrými varðar. Eg
hefði gjarnan viljað fá að sjá
hann ganga um gólf - eitthvað til
að gæða hlutverkið ögn meira
lífi.
Þremenningarnir nafnlausu,
sem Björn Ingi Hilmarsson,
Dagný Kjartansdóttir og Björn
Björnsson leika eru einkar
skemmtilegt ívaf í leikritið, eins
konar áhersla á hinar margvís-
legu myndir veikinnar um-
ræddu og hversu erfit er að
draga mörkin milli heilbrigðra
og sjúkra. Felst etv. einhver
samlíking í umræðum þeirra um
bilið milli lífs og dauða og því
hvernig farið er með geðsjúka í
nútíma þjóðfélagi?
Hið endalausa tilbreytingar-
leysi hælisvistarinnar kemur
einna best fram í texta þessara
þriggja. Þeim tekst öllum vel
upp hverju á sinn hátt. Hlut-
Friðrik Gígja og Lóa Mæja í hlutverkun
verk Björns Inga krefst einna
minnstra tilþrifa þótt það segi
sína sögu, en gerfið er gott.
Hvort sem það er leikstjóra eða
reynsluleysi Björns Inga um að
kenna finnst mér hann of oft
„blokkeraður“, einkum af
Dagnýju. Slíkir hlutir sjást þó
vart annars.
Dagný sýnir ágætt látbragð í
sínu kátbroslega skrautgerfi.
Hún er einna líkust „skerja-
skrímsli" innan um látleysi í
leikmynd og klæðnaði annarra
leikara. Einmitt þetta á ekki
hvað sístan þátt í að gera
þrenninguna svo nöturlega
kómíska. Þrátt fyrir nokkra
galla hjá Dagnýju í framsögn,
sem leikstjóri hefði átt að kveða
niður, hef ég ekki fyrr séð svo
góðan leik hjá henni.
Björn Björnsson var blátt
áfram heillandi. Við sjálft lá að
maður yrði fyrir vonbrigðum er
hann lauk máli sínu hverju
sinni. Björn og Lovísa María
eiga greinilega yfir mestri sviðs-
tækni að ráða að öðrum ólöst-
uðum. Allar hreyfingar hnitmið
aðar og öruggar, látbragð og
framsögn einnig til fyrirmynd-
ar. Einkum eru þessir þættir
aðdáunarverðir hjá Birni sem
hefur ekki ýkja mikla reynslu á
sviði. Ég er sammála sessunaut
mínum á síðustu sýningunni ér
hann sagði: „Nú ætti að verða
næsta verkefni L.D. að gefa
Birni kost á stóru hlutverki í
góðum gamanleik.“
„Þremennlngarnir nafnlausu", Dagný Kjartansdóttir, Björn Ingi Hilmarsson og Björn Björnsson.