Fréttablaðið - 16.05.2017, Blaðsíða 10

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000,
ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Enn einu sinni eru málefni sjávarútvegsins og byggða í brennidepli. Hvað sem sagt er um gæði fiskveiðistjórnunarkerfisins má setja stórt
spurningamerki við sjálfbærni atvinnugreinarinnar.
Sjálfbærni tiltekinnar greinar náttúrunytja er skil-
greind með þrennum hætti: Áhrifum á náttúruna
(á auðlindina sjálfa), á samfélagið í heild og sér-
hvern hluta þess sem atvinnan varðar og loks út frá
efnahagslegum áhrifum nytjanna. Margreynt er að
samþjöppun í kvótakerfinu veldur æ víðar og oftar
ólíðandi vandræðum í samfélögum sem reiða sig að
verulegum hluta á útgerð og fiskvinnslu.
Milli 10 og 20 fyrirtæki ráða nú um og yfir helmingi
kvóta og þau taka ákvarðanir oftar en ekki eftir hag
sínum einum en sjaldnar eftir þörfum byggða, sem
þau starfa í, eða fara eftir því sem við nefnum sam-
félagslega ábyrgð. Með slík viðmið í huga er ekki
hægt að setja merkið sjálfbærni á sjávarútveginn.
Til þess eru of mörg byggðalög í sárum og of mikil
óeining um kvótaúthlutun, kvótastöðu og sam-
þjöppun kvóta.
Sé litið á efnahagsþátt sjálfbærninnar er nauðsyn-
legt að horfa bæði á heildina alla (greinina sem slíka),
á vegferð hvers fyrirtækis og loks á ástand hverrar
byggðar sem reynir og vill stunda útgerð og vinnslu.
Góð afkoma heildarinnar, eins og gjarnan er orðað,
má ekki yfirskyggja efnahagsþrengingar samfélaga
eða minni fyrirtækja, svo dæmi séu nefnd. Fisk-
veiðistjórnunarkerfi sem tekur fyrst mið af velferð
samfélaga í ólíkum byggðum (stórum og smáum)
verður að taka fram yfir kerfi sem snýst fyrst og
fremst um hagkvæmni stakra og stórra fyrirtækja
og samkeppnistöðuna utanlands. Í heimi þar sem
matvælaframleiðsla verður sífellt stærri áskorun er
Ísland í góðri stöðu. Það leyfir mikinn slaka á kröfum
um samþjöppun í greininni. Löngu er kominn tími til
gagngerra breytinga í sjávarútvegi, bæði hvað varðar
auðlindanýtinguna sjálfa og afrakstur í þágu nærsam-
félaga um allt land, þorra íbúa alls landsins.
Þau eru of mörg
Akranesin
Milli 10 og 20
fyrirtæki ráða
nú um og yfir
helmingi
kvóta og þau
taka ákvarð-
anir oftar en
ekki eftir hag
sínum einum
en sjaldnar
eftir þörfum
byggða.
Ari Trausti
Guðmundsson
þingmaður VG í
Suðurkjördæmi
Aðalfundur
Húnvetningafélagins í Reykjavík verður
haldinn í Húnabúð Skeifunni 11 þriðjudaginn
23. maí klukkan 20:00
Dagskrá fundarins samkvæmt samþykktum félagsins:
Formaður gerir grein fyrir störfum félagsins á liðnu ári.
a. Féhirðir leggur fram endurskoðaða reikning félagsins.
b. Skýrslur nefnda og starfsmanna félagsins.
c. Kosningar.
d. Önnur mál.
Skógræktarferð verður 10. júní.
Stjórnin
Húnvetningafélagið
í Reykjavík
Píratalætin
Enn einu sinni berast tíðindi af
samstarfsörðugleikum innan
Pírata. Ásta Guðrún Helgadóttir
hefur hætt sem þingflokksfor-
maður eftir ágreining við
samflokksmenn sína um starfs-
skyldur þingflokksformanns
og sýn á embættið. Heimildir
Fréttablaðsins herma að Birgitta
Jónsdóttir, stofnandi Pírata, sé
í þeim hluta þingflokksins sem
lenti í árekstrum við Ástu. Á
meðan pískra Píratar að það sé
engin tilviljun að friður og ró
ríkti um embættið þegar Birgitta
sjálf gegndi því. Þingmenn ann-
arra flokka velta því aftur á móti
fyrir sér hvort þingflokkurinn
þurfi ekki, í stað þess að ráða sér
almennan starfsmann, að ráða sér
vinnustaðasálfræðing í fullt starf.
Reynsluleysið
Þingmenn stjórnarandstöðunn-
ar eru óánægðir með seinagang í
nefndum Alþingis og kvarta yfir
reynsluleysi nefndarformanna
og stefnuleysi stjórnarflokk-
anna. Það stefnir í að sögulega
fátt komist í gegnum Alþingi
fyrir sumarfrí. Alþingi ætti ef
til vill að ráðast í lotubundna
vinnu, sams konar því sem
tíðkast í mörgum háskólum,
þá eru skilafrestirnir tíðari og
færri mál undir hverju sinni. Það
myndi vonandi þýða að málin
kæmust heil í gegn í stað þess
að brotna eins og egg í körfu
sem reynt er að kasta yfir enda-
línuna. snaeros@frettabladid.is
Okkur er
talin trú um
að stjórnvöld
vilji standa
vörð um hið
ríkisrekna
kerfi og það
standi ekki til
að byggja upp
einkarekið
kerfi á
kostnað þess.
Í kvikmyndinni Matrix sem var afar vinsæl um gjörvalla heimsbyggðina um síðustu aldamót finnur aðalsöguhetjan Neo á sér að það er eitthvað mikið að veröldinni sem hann lifir í. Hann á erfitt með að ákvarða það en ein-kennin eru mörg.
Veruleikinn sem við stöndum frammi fyrir í
íslensku heilbrigðiskerfi er svipaður. Okkur er
talin trú um að stjórnvöld vilji standa vörð um hið
ríkisrekna kerfi og það standi ekki til að byggja upp
einkarekið kerfi á kostnað þess. Að ýja að öðru þykir
dónaskapur. Samt eru margvísleg teikn á lofti um
hið gagnstæða. Mörg einkeni sem benda til þess að
veröldin sé önnur en sú sem okkur hefur verið talin
trú um að sé sönn og áþreifanleg.
Að mati Birgis Jakobssonar landlæknis er stefna
stjórnvalda í heilbrigðismálum það óljós að hún
býður upp á stefnuleysi í samningsgerð Sjúkratrygg-
inga Íslands við einkaaðila í heilbrigðisþjónustu.
Landlæknir fær ekki séð að hagsmunir sjúklinga
séu hafðir að leiðarljósi í þessum samningum. „Við
höfum komið okkur í þessa stöðu á mörgum árum
vegna þess að við höfum svelt opinbera kerfið en á
sama tíma hefur verið aukið í og gefið í í einkarekinni
þjónustu,“ sagði Birgir í fréttum Stöðvar 2 á föstudag.
Áhyggjur landlæknis eru réttmætar. Á sama tíma
og skattfé er dælt í samninga Sjúkratrygginga Íslands
við einkastofur sérfræðilækna, Klíníkina og önnur
einkarekin heilbrigðisfyrirtæki sem vaxa án þarfa-
greiningar og skilgreindra markmiða við kaup á
heilbrigðisþjónustu er opinbera kerfið svelt. Land-
spítalinn fær einn milljarð króna hér og annan þar
og ráðherrar berja sér á brjóst vegna stóraukinna
framlaga til heilbrigðismála. Þeir sem búa við sterka
lausafjárstöðu geta stundað aðgerða túrisma og leitað
sér lækninga erlendis á kostnað skattgreiðenda á
grundvelli svokallaðrar biðlistatilskipunar. Þetta eru
nokkrar birtingarmyndir á kerfisbundnu niðurbroti
ríkisrekna heilbrigðiskerfisins. Veruleikinn er annar
en sá sem okkur er talin trú um.
Þetta gerist á vakt hægristjórnar. Vandamál vinstri-
flokkanna er að þeir eru ekki trúverðugir varðhundar
heilbrigðiskerfisins. Kerfið var holað að innan á
þeirra vakt líka. Það er einn af samverkandi þáttum
þess að sósíaldemókratar á Íslandi hafa tvístrast í
margar einingar og geta ekki lotið stöðugri forystu.
Þeir brenndu sitt eigið pólitíska vörumerki á báli
niðurskurðar í velferðarkerfinu.
Hinn dularfulli Morpheus býður Neo upp á tvo
valkosti í Matrix. Neo getur tekið bláu pilluna og
lifað áfram í draumheimi. Eða rauðu pilluna, vaknað
til lífsins og fengið að heyra hráan sannleikann um
veröldina sem hann lifir í. Við vitum að það er eitt-
hvað mikið að heilbrigðiskerfinu. Við getum tekið
bláu pilluna frá ríkisstjórninni, kyngt henni og haldið
áfram í draumheimi eins og ekkert hafi í skorist. Þá
er hægt að einkavæða kerfið eitt skref í einu. Eða við
getum tekið rauðu pilluna, yfirgefið draumheiminn,
spyrnt við fótum og neitað að lifa í lygi.
Bláa pillan
1 6 . m a í 2 0 1 7 Þ R I Ð J U D a G U R10 s k o Ð U n ∙ F R É T T a B L a Ð I Ð
SKOÐUN
1
6
-0
5
-2
0
1
7

0
4
:3
9
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
D
C
-9
1
8
C
1
C
D
C
-9
0
5
0
1
C
D
C
-8
F
1
4
1
C
D
C
-8
D
D
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
3
2
s
_
1
5
_
5
_
2
0
1
7
C
M
Y
K