Norðurslóð - 25.09.1991, Blaðsíða 2

Norðurslóð - 25.09.1991, Blaðsíða 2
2 - NORÐURSLÓÐ NORÐURSLÓÐ Útgefendur og ábyrgöarmenn: Hjörtur Þórarinsson, Tjörn, Svarfaðardal Jóhann Antonsson, Oalvík Umsjón, dreifing og innheimta: Sigríður Hafstað, Tjörn. Sími 96-61555 Prentun: Dagsprent hf. Akureyri Stríð í Evrópu Viö, sem þetta land byggjum, höfum úr fjarlægðinni allt frá stríöslokum getað fylgst með atburðarás á meginlandi álfu vorrar, Evrópu, sem er gjörsamlega ný og óvænt svo maður trúir varla sínum eigin augum og eyrum. Hér er átt við þann samruna á efnahags/viðskipt- asviði, sem orðinn er í álfunni vestanverðri og gengur hér undir skammstöfuninni EB. Þetta eru þvílíkir stór- viðburðir í okkar hluta heims, að jafnvel við, smæstir og fjærstir allra Evrópubúa hljótum nauðugir viljugir að eyða miklum hluta allrar opinberrar umræðu og setja til starfa okkar skörpustu heila til að reyna að átta okkur á, hvernig við eigi að bregðast, hvernig hagnast megi á viðskiptum við hinn nýstárlega nágranna í risa- líki og hvernig varast hætturnar, sem af tilvist hans kunna að stafa. Margir líta til hans vonaraugum um arðvænleg viðskipti, gull og græna skóga. Jafnmargir eru skelfingu lostnir við tilhugsunina um þann kaldrifj- aða auðvaldsjötun, sem hann oft virðist vera. Svo eru enn aðrir, og kannske fjölmennasti hópur- inn, sem eins og undirritaður gerir hvortveggja í senn, að laðast að hinum kraftalega risa, EB, og óttast afl hans. Sagan um samskipti Evrópuríkja er ógnvekjandi skrá og blóði drifíð nálega hvert blað. Tvær heimsstyrj- aldir á þessari öld, sem báðar hófust sem stórvelda- styrjöld í Evrópu, eru nægileg dæmi um þá ógn og skelfing, sem gengið hafa yfir íbúa þessa hluta heims á okkar öld einni saman. Engin meiri ógæfa gæti hent okkur og alla heimsbyggðina en sú, að enn kæmi til styrjaldar milli Evrópuríkja. Samvinna þeirra og meirri og meirri sameining í Efnahagsbandalagi EB eða Evrópusamfélagi EES, eins og Bretar kalla það, hlýtur að vera helsta tryggingin gegn því, að slíkir atburðir geti gerst aftur. Sé það rétt ályktað er hægt að fyrirgefa margar ávirðingar og láta sér lynda ýmislegt miður geðþekkt í ásýnd EB. Þetta hefur verið von manna byggð á nokkru raun- sæi og haldbærum rökum. Sem sagt, sameinuð, sterk en samt friðsamleg Norðurálfa, sem gæti og mundi halda reglu á sínu heimili og ekki þola, að viðgengjust nein fjöldamanndráp. Það eru því hörmuleg vonbrigði að verða vitni að því, ef þessi kraftajötunn, EB, og allar hinar Evrópu- stofnanirnar ætla að heykjast á að skakka leikinn á Balkanskaga milli frænda og nágranna, sem eru ekkert síður Evrópubúar heldur en við Norðurlanda menn eða hverjir aðrir. Víst er þetta ekki auðvelt hlutverk þegar hinar stríðandi þjóðir eru í þeim ham, að þær geta ekki hugsað sér neina aðra lausn en að drepa hvor aðra. En mikið má þó á sig leggja og einhverju til að hætta til þess að slíkt blóðbað þessara þjóða eins og það, sem varð í heimsstyrjöldinni, gerist ekki aftur nú. Því í samanburði við það er allt það, sem nú fréttist af átökunum austur þar, svo sem hver annar meinlaus barnaleikur. Það ber því enn að vona, að bandalag Vesturevrópu- ríkja reki af sér slyðruorðið og láti sjá, að það eigi sér markmið og tilgang annan og meiri en þann að auka hagvöxt, auð og velsæld eigin ríkja. HEÞ á Húsabakka ágúst 1991 Ættarmót 10.-11. Við lifum á tímum ættarmóta hér á voru landi Islandi og reyndar víðar í hinum vestræna heimi. Fólk hefur vaxandi áhuga á að rannsaka uppruna sinn og grafast fyrir ættarræturnar og skoða jarðveginn, sem það er sprottið úr. Þetta er tvímælalaust af hinu góða og treystir böndin milli lands og þjóðar. Á síðastliðnu ágætissumri voru haldin hér í byggðarlaginu nokk- ur ættarmót (sumir vilja heldur nota orðið niðjamót). Hér verður fjallað í máli og myndum um eitt hinna fjölmennustu móta af þessu tagi, sem hér hefur verið haldið Stofninn Hér var um að ræða mót af- komenda Sigurjóns Alexanders- sonar (1851-1927) bónda í Gröf og eiginkvenna hans, Sigurlaugar Jónsdóttur (1837-1881) og Jóhönnu Sesselju Þorkelsdóttur (1860-1946). Með þeim átti Sig- urjón 8 (4+4) börn, sem upp komust, og eru ættir komnar frá 6 þeirra. Stofninn er því 8- greindur og eru greinarnar mis- stórar mjög eins og að líkum lætur. f tilefni af mótinu hafði einn afkomandinn, Jósep Sigurjóns- son á Akureyri, tekið saman niðjatal. Koma þar fram meira en 700 nöfn afkomenda Sigurjóns í Gröf og tengds fólks (tengda- barna). Á Húsabakka. Höfuðstöðvar niðjamótsins voru á Húsabakka í Svarfaðardal og tíminn var 10-11. ágúst. Upp reis á staðnum tjaldborg mikil og var eitt tjald miklu mest, leigutjald frá UMS N-Þingeyinga, sam- komustaður mótsgesta, einkum til að mæta hugsanlegu votviðri. Enfremur reis upp myndarlegt „Tivoli" fyrir yngsta ættliðinn. Veður var hið besta og gerði sitt til að mótið fór hið besta fram í alla staði og samkvæmt pró- grammi. Fjöldi mótsgesta var hátt á 3. hundrað og saman til borðs í Vik- urröst um kvöldið 10. ág. voru 267. Á Húsabakka fór fram dagskrá: Setning Stefán Arn- grímsson, minningarræða um ættforeldrana Helgi Símonarson, kvæði til afa Filippía (Hugrún) Kristjánsdóttir , söngur og leikir. Þá var ekið hringferð um dalinn og komið við í Vallakirkjugarði þar sem elsti maður á niðjamót- inu, Helgi Símonarson á Þverá, maður þá tæplega 96 ára, lagði blóm á leiði Sigurjóns í Gröf, sjá mynd. Ræða Helga, sem hann flutti á Húsabakka verður birt hér lítið eitt stytt. Á Dalvík í Víkurröst á Dalvík var sameig- inlegt borðhald um kvöldið. Þar fóru fram skemmtiatriði í máli og söng. Systkinahópar höfðu æft saman, enda er margt góðra söngkrafta í ættinni. Mótið stóð fram á sunnudaginn 11. ágúst. Eftir hádegi þann dag var tjald- borgin tekin niður og hver hélt til síns heima í sveitinni, á Dalvík, á Akureyri, í Skagafirði, Reykavík og enn fleiri stöðum þar sem þessi sterki ættarmeiður hefur skotið rótum. Helgi Símonarson flytur ræðu 96 ára. Ræða Helga Símonarsonar (/ upphafi ræðu sinnar ræddi H.S. um langafa sinn. Alexander föður Sigurjóns í Gröf. Peim kafla er sleppt hér úr með leyfi vegna plássleysis.) ÁGÆTU FRÆNDUR, FRÆNKUR OG AÐRIR ÁHEYRENDUR. Við erum hér saman komin til að heiðra minningu Sigurjóns í Gröf og kvenna hans. Mun reynt að segja örlítið frá þeim, einkum Sigurjóni. Sá mismunur stafar þó ekki af því, að hlutur húsfreyj- anna væri smár. Þeim var ekki síst að þakkka, að Grafarheimil- ið bjargaðist á þeirra tíð. En það er nú svo, að jafnan hefur minna orð farið af afrekum kvenna en karla, væri „bara“ um húsmóður að ræða. En er ekki jafn lofsvert þegar beitt er dugnaði, hyggind- um og hlýleika í starfi, hvort sem unnið er innan heimilis eða utan? Sigurjón, afi minn, ólst upp hjá foreldrum sínum fyrstu ár ævinnar við þröngan kost. Þegar hann var sex ára fór hann með þeint til Ólafsfjarðar og var þar í fjögur ár, þá var aftur flutt í Svarfaðardalinn. Tólf ára vistað- ist afi sem léttadrengur til Gísla Magnússonar í Gröf. Þar hafði hann gott atlæti og nóg að borða. Alsystkini afa voru þrjú, sem upp komust: Sigurður, en hann dó átján ára. Guðlaug er giftist Jóni bónda Jónssyni á Sauðanesi. Eignuðust þau fjölda barna. Guðlaug andaðist í Miðbæ hjá Björgu dóttur sinni. Þá var Kristján, sem lengi bjó í Garða- koti. Kona hans hét Jóhanna Sig- urðardóttir, ættuð af Snæfells- nesi. Mörg síðustu ár ævinnar voru þau í húsmennsku á Braut- arhóli og þar dóu þau bæði. Þau voru barnlaus. Nítján ára kvæntist afi Sigur- laugu Jónsdóttur. Hún fæddist á Hnjúki 13. september 1837, dótt- ir Jóns bónda Þórðarsonar, en hann var þá á milli kvenna. Móð- irin hét Þórunn Jónsdóttir frá Uppsölum og var vinnukona hjá Hnjúksbóndanum. Þær mæðgur höfðu nú lengi verið í Gröf, Þór- unn bústýra hjá Gísla og föður hans. Sigurlaug var sögð greind og bókhneigð en frekar þreklítil. Nokkur aldursmunur var rnilli þeirra hjóna, en eg held að sam- búð þeirra hafi blessast vel. Þeim hjónum varð sjö barna auðið. Þrír drengir létust í æsku, en hin voru: Kristján Tryggvi, f. 10. júní 1870, d. 15. sept. 1944, bóndi á Brautarhóli, kvæntur Kristínu Kristjánsdóttur frá Ytra-Garðshorni. Guðrún Jóhanna, f. 5. Janúar 1872, d. 4. júní 1948, maki Símon Jónsson skagfirskur. Þórunn Ingibjörg, f. 10 janúar 1874, d. 5. maí 1943, maki Jón Gunnlaugsson, verkamaður í Glerárhverfi. Filippía. f. 17. sept. 1875, d. 25. ágúst 1958, gift Stefáni Arn- grímssyni bónda í Gröf. Sigurlaug kona afa, andaðist í Gröf 23. nóv. 1881. Síðari kona afa hét Jóhanna Sesselja, f. 16. okt. 1860, Þor- kelsdóttir, vinnumanns á Há- mundarstöðum á Árskógsströnd. Móðirin var Sesselja Alexanders- Helgi leggur blóm á leiöi Sigurjóns afa síns í Vallakirkjugarði. Ljósm. Guðrún Lárusdóttir.

x

Norðurslóð

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðurslóð
https://timarit.is/publication/1253

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.