Norðurslóð - 23.04.2002, Blaðsíða 4
4 - Norðurslóð
Júlíus Kristjánsson
I minningu Þórðar
Jónssonar frá
Uppsalakoti
Til fjallana líður löngun mín,
lóurnar syngja á bölum.
Komdu upp í selið þar sœla ei
dvín,
því sólin ennþá á fjöllin skín,
þó nú sé dimmt í dölum.
(J.S. Velhaven)
Þetta var söngperlan hans Þórð-
ar Jónssonar við kvæðið Selja-
söngur í þýðingu Guðmundar
Guðmundssonar. Þegar vel lá á
honum, léttleiki í lundinni, söng
hann þetta af mikilli innlifun, oft
fyrir nokkrar krónur eða reyk-
tóbak í pípu sína. Þórður söng
með tilþrifum, sló til höndum,
sérstaklega á hæstu tónum.
Þórður Jónsson var fæddur í
Árgerði hér í sveit 28. maí árið
1871. Hann var yngstur sinna
systkina, en þau voru: Halldór,
fæddur á Þverá 7. mars 1864,
síðar bóndi á Vémundarstöðum
í Ólafsfirði og Anna Sigríður,
fædd á Syðra-Hvarfi 9. septem-
ber 1866. Auk þess átti hann tvo
hálfbræður, sammæðra, þá Jón
Stefánsson í Nýjabæ og Magnús
Jónsson í Sauðakoti. Fullyrt er
að báðir hafi þeir Jón og Magnús
verið rangfeðraðir, þeir hafi ver-
ið synir Sigurðar Jónssonar
bónda og hreppstjóra á Hálsi.
(Svarfdælingar II) Foreldrar
þeirra systkina, Halldórs, Önnu
Sigríðar og Þórðar voru hjónin,
Solveig Benediktsdóttir, fædd á
Bræðraá í Skagafirði, dáin 1912
í Efstakoti, og Jón Halldórsson,
fæddur 1826 á Klaufabrekkum,
dáinn 1908 á Vémundarstöðum í
Ólafsfirði. Jón og Solveig bjuggu
fyrst í Árgerði, þá þurrabúðar-
fólk og síðar í Böggvisstaðagerði
eða Kofa eins og kotið var ætíð
nefnt. Þar bjuggu þau uns Hall-
dór sonur þeirra tók við búsfor-
ráðum í Kofa.
Halldór flyst síðar niður á
Sand í svonefnt Dórahús með
alla fjölskylduna og þaðan lá
leiðin til Ólafsfjarðar í Vémund-
arstaði. Þar bar Jón faðir hans
beinin eins og fyrr segir en Sol-
veig varð eftir á Upsaströndinni
og í Efstakoti átti hún heima sín
síðustu æviár.
Halldór Jónsson kvæntist
Margréti Friðriksdóttur frá
Tjarnargarðshorni og frá þeim
er mikill og stór ættbogi. Meðal
afkomenda þeirra má nefna t.d.
Önnu Jónu Karlsdóttur bæjar-
fulltrúa í Hafnarfirði og konu
Guðmundar Árna Stefánssonar
alþingismanns og Grétar Guð-
jónsson, mann Jóhönnu Maríu
Gestsdóttur frá Bakkagerði.
Anna og Þórður héldu saman
hér í sveit allt frá því að Halldór
bróðir þeirra flutti útí Ólafs-
fjörð. Anna Sigríður giftist 12.
júlí 1891 Jósep Vigfússyni frá
Sveinsstöðum og var hún seinni
kona hans. Jósep var sonur
Elínár Jónsdóttur frá Hánefs-
stöðum og Vigfúsar Jónssonar
bónda á Sveinsstöðum. Þegar
Elíná var 19 ára vinnukona Vig-
fúsar var henni komið fyrir á
Hnjúki. Þar eignaðist hún barn
með honum og sá einstæði at-
burður gerðist, að hún bar út
frumburð sinn. Honum var
bjargað og gefið nafnið Salo-
mon, oft nefndur „snjókóngur".
Fyrir þetta varð Elíná að gjalda
og var dæmd fyrst til dauða. Síð-
ar var þeim dómi breytt í ævi-
langt fangelsi á Brimarhólmi. Að
fimm árum liðnum í Kaup-
mannahöfn kom Elíná heim í
sveitina og settist aftur að hjá
Vigfúsi á Sveinsstöðum. Að
tveimur árum liðnum ól hún
barnsföður sínum annað barn,
dreng, sem skírður var Jósep og
varð hann síðar maður Önnu
Sigríðar. Jósep Vigfússon og
Anna reistu sér þurrabúð í Hóls-
landi, er þau nefndu Hólkot og
stundaði Jósep sjó og aðra dag-
launavinnu.
Með þeim þar í vistum var
Þórður Jónsson.
Eftir því sem sagt var, var sam-
komulagið milli þeirra systkina
ekki sem best á stundum. Þórður
var skapbráður og örgeðja og oft
sló í brýnu milli þeirra. Jósep og
✓
Þórður Jónsson.
Halldór Jónsson.
Anna fengu árið 1908 hluta af
Karlsá til ábúðar og þar bjuggu
þau í tvö ár, en Jósep lést á Ákur-
eyrarspítala 1911. Jósep þótti
sæmilega að sér en efnasmár.
Því hefur verið haldið fram að
Þórður mágur hans hafi ort að
Anna S. Jónsdóttir.
Jón Stefánsson hálfbróðir
Þórðar.
honum látnum eftirfarandi vísu:
Nú er Jósep lagstur lágt,
undir mold og klaka,
löngum var hann linur við slátt
bölvaður ekkisen sníkjugoggur-
inn.
SPARISJÓðUR
SVARFDÆLA
Sendir bestu sumarkveðjur til
allra viðskiptamanna sinna og
þakkar samstarfið á liðnum vetri
SPARISJÓðUR
SVARFDÆLA
Dalvík 460 1800 • Hrísey 466 1880 • Arskógi 466 1785
Með hækkandi sól
fylgja bestu
sumaróskir
til allra íbúa
Dalvíkurbyggðar
nær og fjær
Gleðiríkt sumar
Dalvlkurbyggð