Norðurslóð - 27.09.2012, Blaðsíða 4

4 - Norðurslóð
Bjarni E. Guðleifsson
Um Hólamannaskarð og Héðinsskarð
Hér kemur fjórða greinin um fjallaferð sem tengist staðsetningu
Tungnahryggsskála. Þetta var átta manna ferð. Sjálfur skrifaði ég
ekkert hjá mér um ferðina, og man ekki smáatriði. Guðmundur
Skúlason skráði svolítið í dagbók sína. Dagbókarbrot hans
hjálpa mikið til að gefa heillega mynd af ferðinni. Það gera
einnig myndirnar sem fundust úr ferðinni svo og stopult minni
þátttakenda..
Bjarni E. Guðleifsson
Hjörtur á Tjöm mun hafa
átt hugmyndina að þessari
ferð. Ætlunin var að kanna
áhugaverðar leiðir að fyrirhuguðum
ijallaskála á Tungnahrygg.
Hann hafði samband við mig og
var fastmælum bundið að við
Hörgdælingar mundum fara upp úr
Barkárdal en Svarfdælingar ætluðu
upp úr Skiðadal. Við mundum svo
hittast á Tungnahryggsjökli. Ég
reyndi að smala Hörgdælingum
í ferðina og varð það úr að auk
mín fóru Guðmundur Skúlason á
Staðarbakka, frændurnir Þórður
Steindórsson og Gestur Hauksson
frá Þríhymingi og norsk stúlka
sem vann á Möðruvöllum og hét
Bente. Öllu minni var hópurinn
úr Svarfaðardal því með þeim
Hirti og Sigríði kom einungis
Ami Reynisson úr Reykjavík.
Hann var þá framkvæmdastjóri
Náttúruvemdarráðs, en Hjörtur sat
þá í ráðinu.
Ferðin var farin sunnudaginn
26. ágúst 1979. Við Hörgdælingar
höfðum ákveðið að ganga upp
Barkárdal og síðan svonefnda
Tungnahryggsleið upp á
Tungnahryggsjökul og hitta
Svarfdæli þar. Guðmundur skrifar
í gestabók sína: “Þokuloft var í
morgun, en síðan gerði ágætis
veður. I dag fór ég í gönguferð
upp úr Barkárdal til Skagaíjarðar
ásamt Bjarna E., Dodda, Gesti og
norskri stúlku sem er fjósakona á
Möðruvöllum, sem ég held að heiti
Bente.” Lýkur hér dagbókarfærslum
og segist Guðmundur viss um að
hann hafi ætlað að skrifa nánari
lýsingu síðar. Guðmundur sendir
mér eftirfarandi skýringu: “Fleira
segir nú ekki í dagbókinni, enda
heyskapur enn í fullum gangi þetta
hörmungarsumar og lítill tími
trúlega til skrifta”. Hins vegar var
laus miði í dagbók Guðmundar með
tímasetningum í gönguferðinni og
verður stuðst við þær.
Við hittumst klukkan 7 að
morgni við Skuggabrú í Hörgárdal,
þar sem Bugur er nú, og ókum fram
að Baugaseli. Það voru áreiðanlega
feðgarnir Sigurður og Skúli á
Staðarbakka sem keyrðu okkur á
Landrover fram Barkárdalinn. Þess
má geta að þetta var í fyrsta sinn
sem sumir okkar sáu þessi gömlu
snyrtilegu bæjarhús í Baugaseli og
þama fæddist án efa hugmyndin
um að halda honum við, sem leiddi
til þess að Ferðafélagið Hörgur
var stofnað tveimur árum síðar á
jónsmessu á þessum stað.
Klukkan 8,30 kvöddum við
þá feðga og lögðum gangandi af
stað frá bílnum nokkuð framan
við Baugasel. Við röltum fram
Barkárdalinn og þegar við vorum
komin fram fyrir Skarðsána tókum
við stefnu upp í Skarðsárdalinn, upp
hrygginn á milli Tungnahryggsánna
tveggja. Þessi hryggur er
af Hörgdælingum nefndur
Tungnahryggur vegna þess að
Tungnahryggsleið liggur um hann,
en hinn eiginlegi Tungnahryggur er
sá sem skiftir Tungunum tveimur í
Tungnahryggsjökli í Kolbeinsdal,
hryggurinn sem gönguskálinn
er við. Hryggurinn á milli
Tungnahryggsánna í Barkárdal er
að mestu malarhryggur og á pörtum
nokkuð mjór og brattur til beggja
handa. Bente, hin norskættaða,
tók allt í einu á rás á undan okkur
upp hrygginn. Guðmundur man
að ég spurði hana þegar upp kom
hvers vegna hún hefði hraðað sér
svona. Hún svaraði því til að hún
hefði orðið lofthrædd. Ég taldi það
undarlegt vegna þess að í Noregi
væri alls staðar mikill bratti. Þá
svaraði hún því til að hún heföi
aldrei gengið þar sem bratti væri til
beggja handa, i Noregi hallaði alltaf
bara til einnar handar, að sjónum.
Upp á Tungnahryggsjökul vorum
við komin klukkan 12 og gengum
síðan yfir austurtungu jökulsins í
átt að Tungnahrygg og yfir hann.
Þegar við komum yfír hrygginn
sjáum við “Svarfdælingana” þrjá
koma upp jökulinn og urðu þar
fagnaðarfundir. Höfðu þeir farið
yftr hrygginn neðar en við. Ég
man að þegar ég gekk að Hirti og
heilsaði honum með handabandi,
þá varð mér að orði: “Doctor
Livingstone, I presume.” hin frægu
orð sem Stanley sagði þegar hann
fann Livingstone í Afríku. Kannski
áttu þeir ýmislegt sameiginlegt
Eldjám og Livingstone.
Við sáum nú vörðuna okkar á
melkollinum, þar sem skálastæðið
var hugsað, og þarna á snjónum
slógum við upp bláu tjaldi og nutum
dvalarinnar og snæddum fram undir
klukkan 15,30. Þálögðumviðafstað
og gengum um Hólamannaskarð
yfir á Barkárdalsjökul og klukkan
17 vorum við komin í Héðinsskarð.
Okkur gekk ágætlega upp skarðið,
enda sprungumar miklu huldar snjó
þó langt væri liðið á ágústmánuð á
þessu “hörmungarsumri” svo notað
sé orð Guðmundar bónda.
Okkur miðaði vel niður
Héðinsdalinn. Við héldum okkur
sunnan við Héðinsána því við
höfðum hugsað okkur að vaða
Hjaltadalsána ofan við Héðinsána.
Við höfðum nefnilega gert ráð fyrir
að verða sótt af Skagfírðingum í
Reyki á ákveðnum tíma. Klukkan
19 snæddum við og hvíldum okkur
utarlega á Héðinsdalnum. Eftir að
hafa vaðið Hjaltadalsána gengum
við út Hjaltadalinn, yfir Grjótá, og
í Reyki og vorum
við komin þangað
um kl. 21. Þá vom
þeir sem höfðu
beðið okkar famir,
töldu örvænt
að við kæmum
svona seint. Þetta
var fyrir tíma
farsímanna þannig
að við höfðum
ekki getað látið
vita af okkur.
Frá Reykjum var
hringt í bílstjórana
og ætluðu þeir að
koma sem snarast.
íjN''T' Ing/aídur J.
I ; j rorð&n
i32i
n/ásuMur
"Sieotfiimi/rA
(llaplol
■s<J*U53Sí
Við röltum
áfram út
Hjaltadalinn og
var nú ástandið
orðið afar dapurt
á mannskapnum.
Sumir orðnir Leið göngumanna úr Skíðadal og Barkárdalyfir í Hjaltadal.
mjög þreyttir
og margir nuddaðir á fótum. Mér
sýnist á myndunum að við höfum
öll verið í vaðstígvélum nema
Ámi og Guðmundur. Ámi var á
voldugum gönguskóm en einnig
hann var orðinn haltur og nuddaður
á fæti, sem og Guðmundur sem mér
sýnist að hafi verið í svonefndum
“kaupfélagsklossum” - algengum
gúmmíklossum á þeim tíma.
Hjaltadalurinn virtist þessum
þreyttu göngumönnum afar langur.
Þegar við komum á malarveginn
sást heltin enn betur, enda
versnuðu særindin þegar fram í
sótti. Nokkuð tognaði úr hópnum
á göngunni. Þegar við vorum
komin á móts við Hóla, um kl. 22,
komu bílstjóramir og óku okkur
í gististað. Guðmundur skráði
eftirfarandi á dagbókamiiðann
sinn: “Um kl. 23 komin í Messuholt
þar sem við Doddi gistum í
heimasætuherberginu (að vísu án
hennar).” Ekki munum við hvar
við hin gistum en líklega hefur það
verið í Vík hjá fjölskyldu Sigríðar.
Tjaldið á Tungnahrygg, varóan í baksýn. (Ijósm. BEG)
Ég held að allir hljóti að hafa
sofið vel eftir þessa löngu göngu,
enda höfðum við gengið í um 15
tíma og oft yfir erfitt land. Daginn
eftir var okkur útvegað bílfar yfir
í Eyjaijörð. Var það Árni nokkur
Rögnvaldsson, sem hafði líklega
sérleyfið á milli Sauðárkróks og
Varmahlíðar. Árni var
mjög fatlaður og hafði
ég undrast það að hann
réði við þennan akstur.
Varð mönnum mjög
starsýnt á hann og
muna líklega flestir vel
eftir honum. En vegna
þess að göngumenn
vom afar stirðir og
með strengi eftir átök
gærdagsins gengu þeir
allir skakkir og skar
fatlaði bílstjórinn sig
því lítið úr hópnum.
- Ferðin hafði sannað
að frá væntanlegum
gönguskála mætti ganga
þessa skemmtilegu leið
og þá með gistingu í
skálanum.
Gengið yfir Tungnaltryggsjökul frá skálastœðinu í átt aö Héðinsskarði
(Ijósm. AR)
Við tjaldið, talió frá vinstri: Guðmundur á Staðarbakka, Arni Reynisson, Sigríður á Tjörn,
Hjörtur á Tjörn, Þórður í Þríhyrningi, Gestur í Þríhyrningi, Bjarni á Möðruvöllum,
Bente á Möðriivöllum. (Ijósm. AR)