Útsýn - 10.11.1945, Qupperneq 13

f
- NÝJUNGAR---------
í TÆKNI OG VÍSINDUM
HÉR Á LANDI varð ger-
breyting á vinnubrögðum við
vegagerð fyrir 1—2 árum,
þegar vegamálastjórnin upp-
götvaði skyndilega, að nota
mætti stórvirkar vélar, svo
sem jarðýtur, skurðgröfur o.
s. frv. við vegavinnu. Hefir
verið skýrt frá því opinber-
lega, að nú afkasti 2 menn
með slíkum vélum sama
vcrki og 12 menn áður.
En nú virðist vera að ger-
ast r^ý bylting í vinnubrögð-
um við vegagei’ð erlendis.
Vegirnir eru gerðir í verk-
Heilsufar á hernáms-
tímum.
Frh. af 7. bls.
meira en fyrr, og bar eink-
um svo mikið á hlaupabólu,
að þess eru engin dæmi áð-
ur. Telur Stoltenberg það
bera vitni um aukinn óþrifn-
að og e. t- v. minnkað mót-
stöðuafl vegna vanþrifa. —
Tala berklasmitaðra barna
jókst ekki, en hins vegar
fjölgaði þeim, sem höfðu
virka berklaveiki.
Hvað hér?
Fróðlegt væi’i að vita,
bver áhrif hernám vort hef-
ur liaft á þrif og heilbrigði
hinnar uppvaxandi kynslóð-
ar liér á landi, og því held-
ur sem það hefur verið mjög
ólíkt í reynd liinu norska
hernámi. En mundi skóla-
eftii-lit vort vera þannig
rækt, að unnt sé að leggja
gögnin á borðið til líka við
það, sem Norðmenn eru fær-
ir um að gera?
smiðjum og síðan sendir
hvert á land sem vill.
Vegir og' flugvellii’, sem
Ameríkumenn notuðu í stríð-
inu á Kyrrahafseyjum voru
t. d. gerðir J verksmiðjum í
Englandi og Ameríku.
Þessi uppfinning var gerð
af brezkum verkfræðingi,
Sommerfield að nafni, árið
1942 og er nú talin eitt liið
verðmætasta, sem Ameríku-
menn fengu frá Bretum upp
í '„láns- og leiguviðskiftin“-
Brezkir verkfræðingar voru
í fyi-stu mjög vantrúaðir á
þessa uppfinningu, en hug-
vitsmaðurinn Sommerfeld
var ekki hræddur við að,
láta liana ganga undir próf.
Hann valdi til þess mýrar-
fen og lét þá veita vatni á
það í marga daga, áður en
vegur hans yrði prófaður a
því. Var það þá orðið með
öllu ófært yfirferðar gang-
andi mönnurn, hvað þá hif-
reiðum. Síðan lagði liann veg
sinn yfir það og fáum mín-
útum síðar ók 7 tonna bif-
reið eftir honum yfir fenið
án nokkurrar hindrunar.
„Vegurinn“ er vírnet, þak-
ið haldgóðu efni; í votlendi
er asfaltborinn „dúkur“
lagður undir netið.
Slíka vegi er hægt að
leggja á margfalt styttri
tíma, en með hinum venju-
legu aðfei’ðum, jafnvel þótt
notaðar séu liinar hraðvirk-
ustu vegagerðarvélar, og
kostnaðurinn við vegagerð-
ina er algjörlega ósambæri-
legur við það, sem áður var.
Brezkir og amerískir verk-
fræðingar telja, að „Sommer-
feldvegirnir" muni valda
byltingu í vegagerð um allan
heim. .
Ensk blöð, sem nú skýra
frá þessari uppfinningu (hún
hefir verið hernaðarleynd-
armál), segja að fyrirspurn-
ir og pantanir hafi þegar
borist hvaðanæfá, einkum
lá löndum, þar sem dýrir
og fullkomnir vegir hafa
ekki þótt borga sig, vegna
strjálbýlis og óhægrar að-
stöðu til vegagerðar.
Hér er nú eytl millj 15—20
milljónum ái’lega í vegi,
mest í viðhald illa gerðra
vega.
Eitt undrameSaliS enn.
Nýlega tilkynntu tveir
brezkir læknar í hinu
íafntogaða brezka læknablaði
Lancet, að nýtt meðal, sem
þeir kalla UFI, hafi reynzt
þeim mjög sigursælt vopn í
viðureigninni við þrjár teg-
índir graftarsýkla, sem súlfa-
lyf og penisillín vinna ekki
á. Læknarnir eru Cecil
Wakeley, undiraðmíráll og
George Blum, höfuðsmaður.
Meðalið er þvagefni í sam-
bandi við joð.
Hreint þvagefni myndar
smáa, hvíta krystalla, sem
leysast auðveldlega í vatni.i
Þetta er aðalúrgangsefnið,
sem nýrun skila frá sér, og
hefur tvo læknandi eigin-
leika: það eyðir sárafýlu með
því að leysa í burtu dauðan
holdvef, og það uppleysir
einnig suma sýkla.
Blandað joði orkar það
skaðvænlega á fyrrnefnd-
ar þrjár sýklategundir. Meðal
annars reyndu læknarnir
UFI við 21 sjúkling á ítölsku
vígstöðvunum, sem allir voru
með opið beinbrot. Megna
fýlu lagði af sárum margra
þeirra, og voru þeir orðnir
mjög hræddir við kolbrand.
Þegar eftir fyrstu aðgerð
héldust sárin þeflaus undir
gipsbindinu, og úr því bar
alls staðar mjög lítið á grefti.
Engin ill áhrif virtist það
hafa á sjúklingana þótt mjög
miklu af hinu nýja krafta-
meðali væri dreift í sárin.
Var ekki einu sinni því til að
dreifa, að þeir yrðu varir við
minnsta sársauka, hvorki
meðan á aðgerðinni stóð né
heldur á eftir. 1 stuttu máli
telja finnendur, að UFI sé
með öllu _ óeitrað, stórlega
gerilsneyðandi, græðandi og
sársaukalaust. Ekki hefur enn
y,erið reynt, hvernig gefst að
taka meðalið inn.
MARGT hefur verið reynt
við einhvern algengasta ogi
þrálátasta kvilla mannkyns-
ins, kvefið, og állt komið fyr-
ir ekki, þótt oft hafi dugandi
meðul verið auglýst við því.
En nú telur brezkur læknir,
dr. William Edwards sig hafa
fundið efnilegt meðal við
ótuktinni.
I .heimsstyrjöldinni fyrri
var dr. Edwards í gasvarna-
iiðinu. Hann var kvefsæll, en
þóttist taka eftir því, að
hann losnaði við kvefið í
livert sinn er hann varð fyr-
ir því að anda að sér klórguf-
um. En svo leið og beið, að
liann hirti ekkert um þetta,
yrr en hann var minntur éí
það af hendingu. Kona, sem
hann hafði stundað um tíma
og var illa kvefuð, vai’ð fyrir
lítilfjörlegri gaseitrun af
klórdufti, er hún notaði við
þvott. En um leið batnaði
henni kvefið.
Þetta varð til þess að dr..
Edwards fór að rannsaka í
alvöru, hvort lækna mætti
kvef með því að gína yfir
hinum mustarðsgulu klórgas-
gufum. Hann hóf tilraunir
sínar í verksmiðju þar sem
óvenjumargir vinnudagar
féllu úr sökum kvefsýkingar.
lann reyndi við 62 kvefsjúkl-
inga, og þrjá fyrstu mánuði
ársins fór aðeins einn vinnu-
dagur forgörðum hjá þeim.
Dr. Edwards lætur kvef-
sjúklingana anda að sér gufu
úr glasi, sem í er klórsúrt
kalí, blandað saltsýru. Vei’ða
þeir að gera þetta einu sinni
á hverjum klukkutíma, og
svo rösklega, að þeir hósti af
því. Ekki segir dr. Ewards,
að slímhimnum í nefi og
Icoki stafi nein hætta af þess-
um gasnusunum. — Kveðst
liann mjög ánægður með ár-
angurinn, en játar, að enn
þurfi miklu víðtækari til-
raunir til þess að ganga úr
skugga um, hve áhrifamikið
meðalið sé í raun og veru.
ÚTSÝN
11