Feykir - 12.06.2014, Qupperneq 7

22/2014 Feykir 7
Það er staðarlegt og fallegt heim að líta að Geitaskarði
eftirlitskerfi sem fylgt sé vel eftir
og hafi Ferðaþjónusta bænda
verið fyrsti aðilinn sem tók þetta
kerfi upp.
Flestir í Ferðaþjónustu
bænda byrjuðu smátt og nýttu
húsakynni sem fyrir voru en
síðan fór fólk að byggja sérstak-
lega yfir ferðaþjónustuna. „Við
íhuguðum það á tímabili að
stækka við okkur en svo
ákváðum við að gera það ekki.
Við vorum líka með hefðbund-
inn búskap þá og ákváðum að
hafa þetta bara sem aukabúgrein.
Þá var maður farinn að sjá fram
á að krakkarnir myndu kannski
ekki vilja halda áfram í þessu.“
Gestirnir stoppuðu
lengur við
Áður fyrr var Ásgerður gjarnan
með stúlkur frá Austurríki og
Þýskalandi sér til aðstoðar, auk
þess sem börnin tóku þátt í þeim
störfum sem til féllu meðan þau
voru heima við. Þau voru þá
með hestaleigu fyrir gestina á
meðan barnanna og sumarfólks
naut við en hafa ekki sinnt því í
mörg ár. Þau hjónin eru nú að
mestu orðin tvö með reksturinn
og segjast sníða sér stakk eftir
vexti og skammta sér það
umfang sem þau ráði vel við.
„Mitt framlag er nú aðallega að
þvælast ekki fyrir,“ segir Ágúst
og glottir.
Ásgerður er formaður Stétt-
arfélagsins Samstöðu á Blöndu-
ósi og nýtir því sumarfríið þaðan
til ferðaþjónustunnar, sem er
opin frá 1. júní til loka september.
Ágúst starfaði lengi við rútu-
akstur og leiðsögn en hefur nú
látið af þeim störfum. Hann
gegndi formennsku hjá Ferða-
þjónustu bænda í um það bil
áratug og voru þau, ásamt
öðrum frumherjum í samtök-
unum, virk í félagsstarfinu, ekki
síst fyrstu árin. Bæði segjast þau
vera svokölluð félagsmálafrík,
enda fylgi það búsetu í litlu
samfélagi að vera virkur í öllu
sem fram fer. Sem dæmi má
nefna að Ágúst stóð fyrir stofnun
JC hreyfingarinnar sem var
félagsskapur ungs fólks.
Eins og fyrr segir stoppuðu
gestirnir lengur við hér áður.
„Við finnum að þetta hefur
mikið breyst, þegar við vorum
með þetta svona fyrstu 25 árin
eða svo þá var þetta meira
þannig að fólk kom og var lengur
og tók meiri þátt í bústörfum og
slíku. Þá vorum við með börnin
okkar heima og hefðbundinn
búskap,“ segir Ásgerður og
nefnir sem dæmi slökkviliðs-
mann frá New York sem reyndist
liðtækur í baggatínslu. Í dag
staldra gestirnir styttra við og
algengt að á 10-14 dögum séu
ferðalangar að reyna að komast
yfir að skoða allt landið.
Gestgjafar á Geitaskarði hafa
kynnst mörgum í gegnum tíðina
og ekki er óalgengt að þau hafi
fengið kort og jafnvel jólapakka
frá gestum sínum, sérstaklega
þeim sem dvöldu dögum og
jafnvel vikum saman. „Ég man
eftir breskum fyrrverandi major
sem dvaldi hjá okkur um tíma.
Hann sendi okkur handhnýttar
flugur sem hann gerði sjálfur.
Hann var svo glaður yfir að hafa
veitt þrjá silunga. Það var
minnisstæðast úr Íslandsferðinni
hans,“ rifjar Ásgerður upp.
Annar minnisstæður gestur
var landbúnaðarráðherrann frá
Túnis sem kom í réttir og skildi
ekki hvernig fjallskilamál á
Íslandi gengu fyrir sig. „Hjá
þeim fylgdi smalinn hjörðinni
alltaf eftir. Hann skildi ekki að
svo væri öllu smalað saman og
hélt að þá gæti bara einhver
komið og hirt svo margt fé sem
hann vildi. Við sýndum honum
þá hvernig íslensk fjármörk
væru og sögðum honum að
helsti glæpur á Íslandi um aldir
hefði verið sauðaþjófnaður en
hann sagði að sínu landi væri sá
í mestu áliti sem tækist að stela
sauð frá öðrum. Hann bjóst ekki
við að geta komið á íslenskum
reglum um fjallskilamál í sínu
heimalandi,“ segja þau aðspurð
um eftirminnilega uppákomur.
Þegar gestabókunum í Geita-
skarði er flett sjást líka ýmis
skemmtileg tilskrif, svo sem eins
og þessar vísur, frá ferðamanni í
febrúar 1990:
Kom ég eftir konudag
keyrandi á Hondu minni.
Á öllum hlutum hafði lag
húsfrú, bíl og ófærðinni.
Þá skafl á vegi mínum varð
versnaði færð og þyngdist skapið.
En það að gista Geitaskarð
gerði meira‘ en bæta‘ upp tapið.
Í dag kemur meiripartur gest-
anna á Geitaskarði í gegnum
Ferðaþjónustu bænda og er því
búinn að panta með löngum
fyrirvara og margir fara á milli
ferðaþjónustu bæja. Erlendir
ferðamenn eru í miklum meiri-
hluta, en gestgjafarnir byggja að
mestu á því að fólk bóki
fyrirfram, og segja Íslendingana
gjarnan bóka með litlum fyrir-
vara og sækja meira í gistingu í
bústöðum eða meira út af fyrir
sig.
Hægt að
markaðssetja veiðina
og kyrrðina
Ásgerður og Ágúst eru bjartsýn
á framtíð íslenskrar ferðaþjón-
ustu en hóflega þó. Þau segja
lítið mega út af bera, t.d. varð-
andi breytingar á gjaldeyri, og
sums staðar sé ef til vill of geyst
farið í fjölgun gistirýma. Eins
koma þau inn á að mikilvægt sé
að breytingar á skattheimtu séu
kynntar með góðum fyrirfara
þar sem verðlagning sé kynnt
með hálfsannars árs fyrirvara og
hún verði að standa. Talið snýst
að því hvort ferðaþjónustan geti
jafnvel orðið enn ein bólan sem
geti sprungið, líkt og loðdýra-
ræktin og fiskeldið á sínum
tíma.
Þau benda líka á að horfa
þurfi á hvað landið þoli, ekki
bara varðandi náttúruna. „Inn-
viðir íslensks samfélags eru nú
bara ekki burðugri en svo að
þeir þola tæplega fólkið sem býr
þar, þó ekki sé annað en heil-
brigðiskerfið og samgöngurnar.
Þá nefna þau að víða sé pottur
brotinn varðandi svarta atvinnu-
starfsemi í greininni og því skili
hún sér ekki inn í þjóðarbúið
eins og vera skyldi. „Greinin er
mikilvæg stoð í okkar þjóð-
búskap, en það er spurning
hvort það sé nógu vandað til
allra þátta.“
Þeim hjónum finnst skorta á
stefnumótun í ferðaþjónustunni.
Ágúst undrar sig dálítið á þróun
og stefnuleysi í ferðamálum og
telur landið ekki bera þá milljón
túrista sem spár geri ráð fyrir til
landsins í ár. Hann telur helstu
náttúruperlur landsins vera
komnar í hættu, hvort sem
gjaldtaka sé rétta leiðin eða ekki.
„Það verður að fara fram álags-
stýring inn á þessa staði, við
höfum bara ekki efni á að leggja
þá í rúst, því að ef að það gerist
þá höfum við enga ferðamenn
lengur og ekkert að selja.“
Sjálfur hefur Ágúst ferðast
mikið inn á hálendið og nefnir
Landmannalaugar sem dæmi
um stað þar sem álagið sé of
mikið, þrátt fyrir að góð aðstaða
sé fyrir hendi. „Menn geta ekki
barið hausnum við steininn og
neitað að viðurkenna þetta
endalaust, það kemur að því að
menn þurfa að taka á þessu og
þeim mun lengur sem það
dregst, þeim mun sárara verður
að gera þetta þegar þar að
kemur.“ Í þessu samhengi veltir
Ágúst líka fyrir sér af hverju út-
lendingar ættu að borga aðgang
en ekki Íslendingar: „Ætli
íslenskar lappir skemmi eitthvað
minna heldur en til dæmis þýsk-
ar?“
Aðspurð um sóknafæri í
ferðaþjónustu á sínu heimasvæði
í Húnavatnssýslunni segja Ás-
gerður og Ágúst þau fjölmörg.
Þau segja það ánægjulegt að
samvinna varðandi ferðaþjón-
ustu á svæðinu hafi aukist. „Við
heimamenn sjáum kannski ekki
það sem er einfaldast að
markaðssetja en það er mjög
margt hérna að sjá, fyrir þá sem
telja sér ekki trú um að það liggi
mikið á að koma mönnum á
milli svæða,“ segir Ágúst. Hann
nefnir t.d. að auðvelt væri að
sýna íslenskan villtan lax í sínu
náttúrulega umhverfi og segist
geta ábyrgst að geta sýnt hann
nánast hvenær sem er, slíkt tæki
svona um það bil 20 mínútur.
Einnig nefna þau til sögunnar
eyðidalinn Laxárdal sem sé
paradís fyrir þá sem vilji njóta
friðsældar og vera einir með
sjálfum sér. „Margt af því sem
þessi sýsla hefur upp á að bjóða
er ekki endilega við þjóðveg
eitt.“
Á Geitaskarði er bæði
veðursælt og skýlt, og sjaldan
gerir ófærð núorðið. Túnin, sem
leigð eru út og nytjuð, eru enda
orðin iðagræn og farið að styttast
í slátt. Ágúst og Ásgerður segjast
vel í sveit sett og njóta þess á
margan hátt. Þegar blaðamaður
kveður Geitaskarð er einstök
veðurblíða og fallegt að líta yfir
Langadalinn, sem er eins og
einhver orðaði það „svona ekta
sveit.“ Hjónin á Geitaskarði eru
hvergi nærri hætt þó þau eigi
þegar að baki áratugi í
ferðaþjónustu, enda áhugi á
framgangi ferðaþjónustunnar
mikill. Ásgerður kveður með
þessum orðum: „Þegar maður
hættir að vinna þá fer maður að
hella sér út í ferðaþjónustuna.“
Ásgerður ásamt þýskri konu sem gisti á Geitaskarði svo vikum skipti.
Ásgerður og Ágúst ásamt fjórum af börnunum sínum: Sigurður Örn, Hildur Þöll,
Valgerður Freyja og Stefán Páll. Myndin er um 20 ára gömul.