Morgunblaðið - 16.08.2018, Síða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 2018FRÉTTIR
Mesta lækkun Mesta hækkun
VIKAN Á MÖRKUÐUM
AÐALMARKAÐUR ÁLVERÐ ($/tonn)
MARL
-1,50%
360
ICEAIR
+10,26%
8,81
S&P 500 NASDAQ
-1,08%
7.754,392
-0,79%
2.810,88
-2,21%
7.497,87
FTSE 100 NIKKEI 225
16.2.‘18 16.2.‘1815.8.‘18 15.8.‘18
1.800
802.400
2.208,0
2.015,00
Unnið í samstarfi við IFS.Hreyfingar frá upphafi viku til kl. 16 í gær.
70,55-0,42%
22.204,22
BRENT OLÍUVERÐ ($/tunnu)
64,84
60
Heildarskuldir hins opinbera gætu
mögulega farið í 20% af landsfram-
leiðslu á næstu árum. Fram undan er
enn frekari uppgreiðsla á skuldum.
Bjarni Benediktsson, fjármála- og
efnahags-
ráðherra, bendir
á þetta og lækk-
andi hlutfall
vaxtagjalda af
vergri landsfram-
leiðslu (VLF). Til-
efnið er umfjöllun
Morgunblaðsins
um skuldastöðu
ríkissjóðs og upp-
greiðslu vaxtaberandi skulda. Þar
var lögð áhersla á lækkun heildar-
skulda ríkissjóðs á nafnvirði og sem
hlutfall af VLF.
Bjarni telur hins vegar rétt að
horfa á málið frá fleiri hliðum. Þá
meðal annars hvernig hrein vaxta-
gjöld ríkissjóðs hafa þróast. Útlit sé
fyrir að þau verði um 41 milljarður
króna á næsta ári. Það sé til dæmis
um sex milljörðum minna en í ár og
um 29 milljörðum minna en 2016.
Síðarnefnda upphæðin sé hærri en
fjárfesting ríkisins í vegamálum.
Í þessum vaxtagjöldum eru vextir
af lánum án lífeyrisskuldbindinga og
verðbóta. Þessir liðir eru hins vegar
teknir með í vaxtagjöldum í fjárlaga-
frumvarpinu en þar hafa ófjármagn-
aðar lífeyrisskuldbindingar áhrif til
hækkunar. Tölurnar voru teknar
saman af sérfræðingi hjá fjármála-
og efnahagsráðuneytinu.
Ekki nóg að horfa á nafnvirði
Bjarni segir að með sama áfram-
haldi verði vaxtagjöld senn orðin 1%
af vergri landsframleiðslu.
„Ég hef líkt þessu við að við séum
þjóðarlíkami með skuldirnar í bak-
pokanum. Þær hafa verið þungar en
eru að léttast, á sama tíma og líkam-
inn sem ber þennan bakpoka er orð-
inn svo miklu stæltari og stærri. Það
nægir því ekki að horfa aðeins á nafn-
virði skuldanna og jafnvel skulda-
hlutföllin. Vaxtagjöld sem hlutfall af
vergri landsframleiðslu hafa lækkað
og eru að sigla í 1,4% á næsta ári. Það
segir líka mikla sögu.“
Að sigla undir 30 prósentin
Bjarni rifjar upp markmið í lögum
um opinber fjármál um að koma
opinberum skuldum ríkis og sveitar-
félaga undir 30% af landsframleiðslu.
„Það þótti mjög metnaðarfullt
markmið á sínum tíma. Í upphaf-
legum drögum var miðað við 45%. Í
lögunum um opinber fjármál tökum
við alltaf sveitarfélögin með. Við
sjáum fram á að hlutfallið verði um
30,5% í lok þessa árs. Á næsta ári
verðum við því komin undir 30%. Það
er ári fyrr en við gerðum ráð fyrir í
síðustu fjármálastefnu og í raun
ótrúlegur árangur að hafa náð hlut-
fallinu svo hratt niður. Ef við höldum
áfram að greiða upp skuldir umfram
það sem gert er ráð fyrir á áætlana-
tímabilinu, til dæmis með því að selja
banka, er óhætt að segja að við hefð-
um stöðu til þess að vera með skulda-
hlutfallið í kringum 20%. Til þess að
átta sig á mikilvægi þess og setja í
eitthvert samhengi má hugsa sér að
ef landsframleiðslan er komin í 3.000
milljarða þá eru 10% u.þ.b. 300 millj-
arðar. Hið opinbera gæti tekist á við
ytri áföll sem myndu bæta allt að 300
milljarða skuldum á hið opinbera án
þess að það væri farið að klaga upp á
skuldaregluna. Við getum tekið á
okkur mikil áföll en samt verið með
skuldaregluna í lagi. Við erum að búa
í haginn fyrir framtíðina.“
Voru á yfir 5% vöxtum
Bjarni segir góða afkomu ríkis-
sjóðs hafa verið nýtta til þess að
kaupa til baka dollaralán sem voru á
yfir 5% vöxtum. „Svo fórum við aftur
í evruútgáfuna frá 2014 og gerðum
hluta hennar upp í desember 2017.
Við fórum svo aftur út á markaðinn.
Þannig að það var ekki nettólækkun.
Skuldirnar jukust meira að segja dá-
lítið í evrum en við tókum lán sem
voru á hagstæðum vöxtum. Við feng-
um rétt um 50 punkta á evrulán,
fasta vexti, sem eru bestu kjör sem
ríkið hefur fengið,“ segir Bjarni.
Hann segir það hafa falið í sér ein-
skiptiskostnað að gera upp dýr er-
lend lán. Til dæmis hafi ríkissjóður
greitt upp skuldabréfaflokka í tví-
gang í fyrra. „Auðvitað fara þar sam-
an ótrúlega hagstæð skilyrði á er-
lendum lánamörkuðum og bætt staða
ríkissjóðs og aukið traust til íslenska
ríkisins sem lántaka. Það að okkur
skyldi takast að styrkja lánshæfi
okkar á sama tíma og vextir eru
sögulega lágir á mörkuðum reyndist
okkur gríðarlega dýrmætt.“
Greiða mikið inn á bréfin
Hann segir þetta að sjálfsögðu
hjálpa til við að lækka vaxtagjöld.
Þ.e.a.s. uppgreiðsla og endur-
fjármögnun erlendra lána.
„Svo höfum við greitt inn á ís-
lensku skuldabréfin nokkuð grimmt.
RIKH 18 er nefnt til sögunnar. Bréf-
ið sem var gefið út á sínum tíma til að
endurfjármagna Seðlabankann var
greitt upp líka. Við greiddum það
upp fyrst en svo byrjuðum við að
greiða inn á RIKH 18 sem var gefið
út til að fjármagna viðskiptabankana.
Það greiðist upp í október í ár. Það
fylgja því mikil kaflaskil og tímamót
að ljúka endurgreiðslu á síðustu lán-
unum sem við tókum til að endur-
fjármagna fjármálakerfið.“
Spurður um fleiri dæmi um hag-
stæðari fjármögnun nefnir Bjarni að
skuldabréfaflokkurinn RIKB 19 hafi
verið gefinn út 2008 á 8,75% vöxtum.
Hann verði greiddur upp í febrúar á
næsta ári. Með því lækki gjaldfærðir
vextir. Til samanburðar séu mark-
aðsvextir á 10 ára bréfum nú 5,6%.
Skuldahlutfallið gæti
farið í 20% næstu ár
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Bjarni Benediktsson fjár-
málaráðherra segir vaxta-
gjöld sem hlutfall af VLF
stefna á 1% á næstu árum.
Skuldir verði undir viðmiði í
lögum um opinber fjármál.
Nettó vaxtajöfnuður 2007-19
◆ % af vergri landsframleiðslu (VLF)
Vaxtagjöld Vaxtatekjur Vaxtajöfnuður
Vaxtagjöld ríkissjóðs í milljörðum kr. 2007-2019
50
25
0
-25
-50
-75
-100
0%
-1%
-2%
-3%
41,247,153
70,4
79,378,674,475,6
65,668,1
84,3
35,5
22,2
10,510,314,514,816,1
18,616,521,819,4
29,3
44,141,8
24,5
’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18* ’19*
’07 ’09 ’11 ’13 ’15 ’17 ’19*
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðun. *Áætlun
ráðuneytisins. Tölur eru á verðlagi hvers árs.
◆ Nettó vaxtajöfnuður í krónum
2007 og 2008: 8.552 millj. kr.
2009 til 2019: -521.916 millj. kr.
*Áætlun fyrir
2018-2019
*Áætlun fyrir
2018-2019
-1,1%
-3,1%
0,4%
Bjarni
Benediktsson
Morgunblaðið/Ómar
Skuldir ríkissjóðs hafa lækkað um hundruð milljarða á síðustu árum.
HLUTABRÉF
Greinendur Capacent meta verð-
mæti Marel á 328 milljarða króna, í
samanburði við 252 milljarða króna
markaðsvirði félagsins samkvæmt
nýrri verðmatsskýrslu Capacent.
Ástæða þessa hærra verðmats er
stórbættur rekstur fyrirtækisins,
mikill tekjuvöxtur og uppkaup
félagsins á eigin bréfum, að því er
fram kemur í skýrslu ráðgjafa-
fyrirtækisins.
Verðmatsgengi Capacent á Marel
á fyrri hluta ársins 2017 var í sam-
ræmi við gengi á markaði en frá
miðju síðasta ári hefur munurinn á
verðmatsgengi og markaðsgengi
aukist jafnt og þétt. Þrátt fyrir gott
uppgjör hefur gengi Marels á mark-
aði lækkað og hefur munurinn á
verðmatsgengi og markaðsgengi
aldrei verið meiri en nú. Tekjur
Marels námu 581,1 milljón evra á
fyrri árshelmingi samanborið við
496,5 milljónir evra á sama tímabili í
fyra. Rekstrarhagnaður (EBIT) var
82,4 milljónir evra en var 61,1 millj-
ón evra á sama tímabili í fyrra.
Í skýrslu Capacent kemur fram að
rekstrarhagnaður Marels sé einnig í
takt við væntingar. Salan hafi verið
meiri en gert var ráð fyrir en fram-
legð minni. Með hliðsjón af því end-
urskoðaði Capacent verðmat sitt
sem leiddi til 1% hækkunar. Tekið er
fram að veginn fjármagnstekju-
kostnaður hafi lækkað lítillega sem
hefur þessi áhrif til hækkunar.
Hækkar því verðmat Capacent á
Marel um 2% frá síðasta verðmati.
peturhreins@mbl.is
Munur verðmats og mark-
aðsgengis aldrei meiri
Morgunblaðið/Hari
Árni Oddur Þórðarson er forstjóri
Marels sem er stærst að markaðs-
virði.
SVEIGJANLEGOGLIPUR
INNHEIMTUÞJÓNUSTA
Hafðu samband, við leysum málin með þér!
Laugavegur 182, 105 Rvk. | Sími: 510 7700 | momentum@momentum.is