Morgunblaðið - 11.10.2018, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. OKTÓBER 2018 11FRÉTTIR
m.
Getur sagað járn, ryðfrítt stál, aðra
málma, gifs, trefja/plastefni og keramík.
POWERSTATE™ mótor 20.000 RPM.
REDLINK PLUS™ yfirálagsvörn.
REDLITHIUM-ION™ rafhlaða.
Sveigjanlegt rafhlöðukerfi sem virkar
með öllum Milwaukee® M12™ rafhlöðu
Verð 33.900 kr. (án rafhlöðu)
M12 FCOT
Fjölnota hjólsög
fráMilwaukee
vfs.is
VERKFÆRASALAN • SÍÐUMÚLA 9, REYKJAVÍK • DALSHRAUNI 13, HAFNARFIRÐI • DALSBRAUT 1, AKUREYRI • S: 560 8888
Af síðum
Neytendur vilja fá að máta það sem þeir
kaupa og smám saman eru heimili fólks
farin að gegna sama hlutverki og mát-
unarklefar verslana. Þúsaldarkynslóðin
stundar það í vaxandi mæli að panta
kynstrin öll af fatnaði á netinu og skila
svo ógrynni af varningi sem þeim hugn-
ast ekki. Þetta ferli mun eftirleiðis verða
töluvert auðveldara þökk sé samstarfi
H&M, næststærstu fataverslanakeðju
heims, og sænska fjártæknifyrirtækisins
Klarna. Bæði félögin munu hagnast á því
að létta skila- og endurgreiðsluferlið, en ákveðnar hættur eru til staðar
sem og tækifæri.
Viðskiptavinir netverslunar H&M geta ýtt á bleikan takka þegar
kemur að því að greiða – „borga seinna með Klarna“ – og fá 30 daga
frest til að borga fyrir þær flíkur sem þeir vilja halda. Klarna borgar
H&M strax fyrir allt sem keypt er og tekur á sig bæði svika- og útlána-
áhættuna, en rukkar þóknun í staðinn.
Samningurinn við H&M er hvalreki fyrir Klarna. Félagið fékk
bankarekstrarleyfi í Svíþjóð í fyrra og segist geta ráðið við það að
stækka hratt en örugglega. En ef aðstæður á lánamarkaði breytast til
hins verra gæti Klarna verið berskjaldað. Fyrirtækið er nú þegar rek-
ið með hagnaði og er eitt stærsta sprotafyrirtæki Evrópu, þó svo að
samstarfið við H&M bendi ekki til þess að verðmat Klarna sé að
hækka hratt. H&M greiðir um það bil 20 milljónir dala fyrir rétt innan
við 1% hlut í félaginu, sem bendir til að fátt hafi breyst frá árinu 2015
þegar Klarna var metið á 2,5 milljarða dala.
Það mun rýra hagnað H&M af netverslunarrekstrinum að þurfa að
greiða þóknun fyrir hverja sölu. Og það verður líka vandamál út af fyr-
ir sig að fást við meira magn af endursendum vörum. En það er vit í
þessu samstarfi. Klarna lofar að einfalda skila- og afhendingarferla
H&M. Sennilega mun útkoman verða að viðskiptavinir munu versla
oftar á síðu H&M, og versla meira í hvert sinn, sem sumir óttast
reyndar að geti ginnt þúsaldarkynslóðina í skuldagildru. En gangi
samstarfið vel gæti það hjálpað H&M að vaxa enn hraðar á netinu, eft-
ir að hafa staðið helstu keppinautum sínum að baki undanfarin ár.
Fréttir af líflegri sölu yfir netið urðu til þess að hlutabréfaverð H&M
hækkaði um 40% í síðasta mánuði.
Það eru ekki bara þeir sem vilja tolla í tískunni sem hafa mátað
H&M-vörur sem þeir hafa þó ekki keypt. Skortsalar eiga nærri fimmt-
unginn af öllu floti H&M-hlutabréfa og hefur verðhækkunin að und-
anförnu reynst þeim sársaukafull. Er greinilega orðið áhættu-
samara en áður að veðja gegn H&M.
LEX
AFP
H&M/Klarna: tísku-
kaup á tölvuöld
Ríkisstjórnir sem finnst þær ekki
hafa úr nægilega miklu að moða
gætu fundið nýja og drjúga tekju-
lind með því einu að hugsa betur
um eignir sínar, að því er AGS
upplýsti á miðvikudag.
Í úttekt sem náði til 31 lands
kom í ljós að ávinningurinn af
bættum rekstri fyrirtækja í rík-
iseigu gæti að meðaltali jafngilt
3% af þjóðartekjum. Allt sem þarf
er að ríkisfyritæki verði hálf-
drættingar á við fyrirtæki í einka-
rekstri þegar kemur að arðsemi,
og að umsjón fjáreigna verði bætt
á samsvarandi hátt.
Tilmæli AGS eru hluti af átaki
sjóðsins til að fá ríki til að nálgast
fjármál hins opinbera með svip-
uðum hætti og gert er í einkageir-
anum, þar sem bæði er litið til
eigna og fjárskuldbindinga frekar
en að einblína á lántökur og
skuldastöðu. Með því að beita
þessum aðferðum á ríkisrekst-
urinn breytist líka röðun þjóða á
listum sjóðsins yfir það hver hefur
bestu fjárhagsstöðuna.
„Það skiptir ekki bara máli hvað
lönd skulda, heldur líka hvað þau
eiga,“ sagði Vitor Gaspar, yf-
irmaður ríkisfjármálasviðs sjóðs-
ins, í viðtali við FT.
Löndin sem skoðuð voru í út-
tekt AGS mynda samanlagt 61%
af alþjóðahagkerfinu og rík-
isstjórnir þeirra ráða samtals yfir
101.000 milljarða dala eignasafni.
Þetta eignasafn er tvöfalt meira
virði en samanlagðar þjóðartekjur
umræddra ríkja.
Sjóðurinn hefur lengi mælst til
þess að ríkisstjórnir tækju tillit til
rekstrarreiknings síns í heild
sinni, en mjög fá lönd gera það af
nægilegri festu.
Gaspar segir það gefa gleggri
mynd af langtíma-fjárhagsstöðu
fyrirtækja að skoða hver eiginfjár-
staða þeirra er, frekar en að not-
ast við hefðbundna mælikvarða
ríkisfjármála á borð við halla á
rekstri ríkissjóðs og skuldastöðu.
Hann bætir því við að rannsóknir
sýni að „lönd sem hafa betri efna-
hagsreiking greiða lægri vexti af
skuldum“ og njóti líka góðs af
„styttri og grynnri niðursveiflum“.
Aftur á móti getur það leitt til
lakari árangurs að einblína alfarið
á skuldastöðu ríkissjóðs, t.d. þegar
stjórnvöld freista þess að selja frá
sér eignir til að lækka skuldir, og
selja þá á nánast hvaða verði sem
er – enda hefur það neikvð áhrif á
eiginfjárstöðu landsins.
Japan betur statt en Þýska-
land
Þeir efnahagsreikningar sem
AGS hefur tekið saman breyta því
hvar lönd standa þegar þau eru
borin saman. Eigið fé Japans er
nálægt núlli, og er því í kringum
miðbikið á lista AGS frekar en á
botninum ef bara væri litið til
þess að skuldir landsins jafngilda
238% af stærð alls hagkerfisins.
Aftur á móti lendir Þýskaland
neðar á listanum því þar á ríkið
fáar eignir þrátt fyrir að skulda
aðeins sem nemur 44% af þjóð-
arframleiðslu.
Þriðjungur þeirra landa sem
AGS hafði nægileg gögn til að
meta, þar á meðal Bretland,
Bandaríkin og Frakkland, mældist
með neikvætt eigið fé.
Ian Ball, prófessor í fjárreiðum
hins opinbera við Victoria-háskóla
á Nýja Sjálandi segir að nýjar
áherslur AGS ættu að geta hjálp-
að löndum að hætta að einblína á
að nota skuldir og sjóðstreymi
sem mælikvarða á fjárhagslega
frammistöðu sína. „Ef fyrirtæki
beittu sömu aðferðum og rík-
isstjórnir þá væru þau höfð að
háði og spotti, og eru ríkisfjármál
þó margfalt flóknari,“ sagði hann.
Ef afgangur af rekstri ríkisfyr-
irtækja væri hálfdrættingur á við
það sem tíðkast í einkageiranum
þá gætu fyrirtæki í eigu ríkisins
að jafnaði aukið tekjur hins op-
inbera um jafnvirði 1% af lands-
framleiðslu, samkvæmt útreikn-
ingum AGS.
Ef umsjón fjáreigna væri bætt
með sama hætti myndi það bæta
við jafnvirði 2% af landsfram-
leiðslu árlega, eða samanlagt álíka
hárri upphæð og löndin sem skoð-
uð voru taka í skatt af hagnaði
fyrirtækja.
AGS mælir ekki með því að al-
farið verði hætt að vakta skulda-
stöðu og lántökur landa. Eignir
ríkisins geti sveiflast mikið í verði
og „margar eru þær illseljanlegar
og jafnvel ekki söluhæfar, og
myndu ekki geta staðið undir eig-
in fjármögnunarþörf til skemmri
tíma litið,“ að sögn sjóðsins.
En eigið fé flestra landa hefur
rýrnað töluvert frá því fjár-
málakreppan dundi á, að því er
sjóðurinn bendir á. „Þó svo að
tekist hafi að ná tökum á halla-
rekstri þá er eigið fé enn þónokk-
uð lægra en það var fyrir kreppu,
og því minna úr að spila til að
bregðast við mögulegum hættum
í framtíðinni.“
AGS bætti því við að ríkiseignir
hefðu orðið verðmætari eftir hrun
svo að núllar út um fjórðunginn
af nýjum skuldum sem lönd Evr-
ópu hafa stofnað til síðan 2000.
Dugar það þó ekki til að breyta
því að efnahagsreikningur hins
opinbera hefur farið versn-
andi.
AGS hvetur ríki til að fara
betur með eignir sínar
Eftir Chris Giles á Balí
Frekar en að einblína á
skuldastöðu og hallarekst-
ur ríkissjóðs ætti að horfa
á efnahagsreikning hins
opinbera í heild sinni.
AFP
Með nýrri hugsun í ríkisfjármálum gætu flest lönd staðið betur að vígi.