Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.11.2018, Síða 15

boltafélagsins Hibernian FC, sem er jú
hverfislið tvíburanna Craig og Charlie Reid.
Sigurganga (afsakið, of gott orðalag til að
sleppa því) lagsins „500 Miles“ hefur hins veg-
ar verið lengri en það tæki að ganga eitt þús-
und mílur, eða 1.609,34 kílómetra, og nokkuð
hæðótt. Lagið fékk fljótlega mikla spilun í út-
varpi en komst þó ekki inn á topp 10 listann í
Bretlandi og hefur upprunaleg útgáfa þess
aldrei náð hærra en í 11. sætið þar. Þegar lagið
barst til Íslands og fór í spilun á Rás 2 tóku þó
íslenskir hlustendur vel við sér og lagið kom
nýtt á lista beint í 9. sætið 28. október 1988.
Viku síðar voru skosku tvíburarnir komnir í 2.
sætið, með „Don’t Worry, Be Happy“ fyrir
neðan sig og ballöðuna „A Groovy Kind of
Love“ fyrir ofan sig. Það kom því fáum á óvart
þegar Stefán Hilmarsson, umsjónarmaður
Vinsældalista Rásar 2 tilkynnti nýtt topplag
föstudagskvöldið 11. nóvember 1988. Tveir
þykkhreima Skotar höfðu ýtt sjálfum Phil
Collins úr toppsætinu með hinu hressa og
grípandi „I’m Gonna Be (500 Miles)“ en enginn
gerði sér grein fyrir því þá að þarna var um
sögulega stund að ræða, því Ísland var fyrsta
landið þar sem lagið náði toppsæti á vinsælda-
lista nokkurs staðar í heiminum. Reyndin varð
síðan sú að lagið náði einungis 1. sæti í þremur
löndum því Ástralía og Nýja-Sjáland fylgdu
svo tónlistarsmekk Íslendinga síðar á árinu
1989. „500 Miles“ náði þó inn á topp 10 lista
víðar, ekki síst árið 1993 þegar lagið var notað
í kvikmyndinni Benny & Joon og náði þá
gríðarlegum vinsældum í Bandaríkjunum en
sat þar efst í 3. sæti á Billboard-listanum.
Vinsældir lagsins hafa komið í þremur bylgj-
um; fyrst á árunum 1988-1990, en í þá daga tók
það lengri tíma fyrir tónlist til að dreifast um
heiminn, svo þremur árum síðar í kjölfar vin-
sælda Benny & Joon og svo aftur árið 2007 þeg-
ar The Proclaimers tóku bæði lagið og mynd-
band upp á nýtt með grínistunum Matt Lucas
og Peter Kay, í tilefni Dags rauða nefsins í Bret-
landi. Þar var textanum lítillega breytt, þar sem
persónur þeirra Lucas og Kay, Andy Pipkin úr
Little Britain og Brian Potter úr Phoenix
Nights, eru jú í hjólastólum. Þessi útgáfa lags-
ins varð geysilega vinsæl og náði loks 1. sætinu í
rafrænni sölu í Bretlandi og sat þar í þrjár vikur
samfleytt, og varð í 8. sæti árslistans.
Óhætt er að segja að hver einasti Skoti
þekki þetta lag og taki undir hvenær sem það
heyrist. Um leið og byrjunartónar þess óma
brjótast út fagnaðarlæti og ótrúlegasta fólk
stekkur út á gólf eða jafnvel upp á borð til að
trampa taktfast við þennan óformlega þjóð-
söng Skotlands, og hjónavígslur þar eru varla
marktækar nema að „500 Miles“ sé leikið að
minnsta kosti einu sinni í veislunni. Þá er það
iðulega leikið fyrir landsleiki bæði í fótbolta og
ruðningi, sem og fyrir leiki á heimavelli Hib-
ernian FC. Einn þekktasti og harðasti aðdá-
andi The Proclaimers er leikarinn David Tenn-
ant, en hann þreytist seint á að lýsa yfir
aðdáun sinni á þeim og sést reglulega á tón-
leikum þeirra, manna kátastur. Hann kvaddi
enda hlutverk Doctor Who í lok fjórðu þátta-
raðarinnar með myndbandi þar sem hann og
aðrir leikarar og kvikmyndatökulið þáttanna
syngja „500 Miles“ og má þar einnig glitta í
Charlie og Craig sjálfa. Það kom enda ekki
annað til greina en að þeir tækju lagið og
kynntu David á svið þegar hann var heiðraður
á bresku sjónvarpsverðlaunahátíðinni árið
2015, þar sem hann gekk að sjálfsögðu upp á
sviðið í takt við „500 Miles“.
Ljósmynd/Murdo MacLeod
4.11. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Árið 1988 var ungur
og upprennandi
söngvari, Stefán
Hilmarsson að nafni,
umsjónarmaður Vin-
sældalista Rásar 2
ásamt tæknimann-
inum Georg Magn-
ússyni. Stefán var
einnig stjórnandi
Poppkorns í Sjónvarpinu og sýndi þar
tónlistarmyndbönd, meðal annars með
The Proclaimers, og man því nokkuð
vel eftir því þegar skosku tvíburarnir
komu fyrst fram á sjónarsviðið.
Manstu eftir því þegar þú fyrst
heyrðir þennan smell? „Nei, ég man
ekki hvenær ég heyrði það fyrst, en
man þó að það öðlaðist strax sérstöðu í
huga manns vegna hins sterka skoska
hreims, því flestir breskir tónlistar-
menn temja sér sléttmildan drottning-
arhreim þegar komið er í hljóðverið,
jafnvel þó að talhreimur sé annar.“
Áttirðu von á því að lagið og The
Proclaimers næðu eins miklum vinsæld-
um og síðar varð raunin? „Ég get nú
ekki sagt að ég hafi leitt hugann að því
sérstaklega. En það er svo sem ekki á
hverjum degi sem tvíburar með gler-
augu og þykkan sönghreim slá í gegn,
þannig að vinsældirnar hafa líklega
komið nokkuð á óvart.“
Hvað er það við þetta tiltekna lag
sem gerir það að þvílíku „fenómeni“ að
30 árum síðar byrjar fólk að klappa og
stappa um leið og fyrstu tónarnir heyr-
ast? „Lagið er nú grípandi og fljóttekið,
það hjálpar. Mér finnst það líka sverja
sig nokkuð í ætt við kráar- eða fótbolta-
slagara, en slík lög eru jafnan mikil
stemningslög. Svo er það þetta með
þykka hreiminn, hann gefur laginu
skemmtilegt yfirbragð.“
Manstu eftir fleiri lögum The Pro-
claimers sem urðu vinsæl á Íslandi? „Ég
man eftir „Letter from America“ og
mig rámar í lagið „Sunshine on Leith“,
sem er ljúf ballaða. Fleiri þekki ég nú
ekki.“
Vissirðu að Ísland var fyrsta landið í
heiminum þar sem „500 Miles“ komst í
toppsætið? „Ekki hafði ég hugmynd um
það. Mér finnst líklegt að þann árangur
eigi þeir ekki síst að þakka atfylgi ein-
hvers á Rás 2 á sínum tíma. Þegar ég
íhuga það, þá er eins og mig minni að
þeir Snorri Már Skúlason og Skúli
Helgason hafi haldið nafni The Pro-
claimers á lofti í þáttum sínum. Kannski
eru þeir nokkurs konar ljósfeður þess-
arar velgengni?“
Stefán
Hilmarsson
Íslenskir
ljósfeður
lagsins
fundnir?
Tvíburarnir hafa verið að í yfir
30 ár og eru hvergi nærri hættir
enda einhverjir vinsælustu tón-
listarmenn Skotlands en á tón-
leikum þeirra er jafnan mikil og
skosk „sveitaballastemning“.
’Óhætt er að segja að hver einasti Skoti þekkiþetta lag og taki undir hvenær sem það heyr-ist. Um leið og byrjunartónar þess óma brjótastút fagnaðarlæti og ótrúlegasta fólk stekkur út á
gólf eða jafnvel upp á borð til að trampa taktfast
við þennan óformlega þjóðsöng Skotlands.