Bæjarblaðið - 14.07.1951, Blaðsíða 3

Laugardagur 14. julí 1951
EÆJARBLAÐIÐ
3
Síldveiðarnar....
Framhald af i. síðu
< Mjög í þann sama mund,
sem þetta aflaleysistímabil
hófst bættust, tugir stórra og
dýrra skipa í fiskveiðaflotann.
Skip, sem sérstaklega voru ætl-
uð til að gera mikilvægt gagn
á þessum veiðum, samhliða því
sem verksmiðjukosturinn hafði
aukizt verulega. Ef veiðamar
bregðast því enn, er útlitið ekki
gott ,eigi aðeins fyrir útgerðar-
menn, heldur einnig ríkið
sjálft, sem hefur gerzt ábyrgur
þátttakandi með stórvirkum og
dýrum verksmiðjum, sem á
þessum árum hefur bætt skuld
við skuld. En auk þess orðið
fyrir sárum vonbrigðum um
öflun gjaldeyris af þessum at-
vinnurekstri, sem segja má að
sé stórfelldur á okkar mæli-
kvarða.
Vegna sívaxandi stríðshættu
liefur markaðsverð á lýsi verið
mjög hátt undanfarið. Hafa
menn ekki þorað annað en
tryggja sér þetta háa verð með
fyrirfram sölu væntanlegra af-
urða í sumar, og af því leiðir
hið háa síldarverð sem þegár
er ákveðið, eða 102 kr. fyrir
málið. Þetta mjög svo háa verð
hefur því freistað margra til
þátttöku í síldveiðunum enn á
ný, þrátt fyrir hin sáru von-
brigði margra ára í röð. Þótt
margir hafi verið deigir, eins
og áður er sagt, hafa margir
brugðið blundi síðustu daga, er
allmörg skip hafa fengið góð-
an afla á miðum fyrir Norður-
landi.
: 1 dag (14. júlí) munu hátf
á?annað hundrað skipa komin
til veiða. Héðan fara 16 bátar
á snurpuveiðar og 3 á rekneta-
véiðar.
Stéttarrígur byggir
ekki upp.
Frá fyrstu tíð hafa margir
haft hér ó landi andúð á síld-
veiðunum, oftast að lítt yfir-
véguðu máli eða réttmætum
rökum. Auðvitað hafa menn
misstigið sig þar sem annars
staðar, og það er alltaf hægt
að vera vitur eftir á. En einn-
ig hafa þar komið til óviðráð-
anlegar orsakir, svo sem mis-
æri, þótt minni hafi verið en
undanfarin sex ár. Við höfum
oft heyrt eitthvað þessu líkt:
Þýí eru menn að ana út í þessa
vítleysu ár eftir ár? Því er
mönnum ekki bönnuð þessi
vitleysa? Ýmislegt fleira af
þqssu tagi hefur heyrzt. í þess-
ari stuttu grein er ekki hægt
að rökræða slíkar fjarstæður.
En til samanburðar mætti
spyrja: Yfirgefa bændur al-
ménnt búsældarlegustu héruð-
in þótt einn eða nokkrir harðir
vetur gangi yfir, þótt'tún kali,
eðá eitt og eitt óþurrkasumar
komi? Þessi ýmpgustur á síld-
veiðunum hefur heyrzt úr ó-
líhustu áttum. Frá bændum og
búaliði, frá' verzlunarmönnum
og verkamönnum, og frá em-
bættisnjonnum, æðri sem lægri.
Frá ,ollum, sem meira eða
mirfna lifa á því að.gert sé út
á síldveiðar eða aðrar veiðar.
Það er mikil nauðsyn, að hin-
ar ýmsu stéttir þjóðfélagsins
gæti hófs í gagnrýni sinni hver
á aðra og fari þar ekki með
fleipur eða staðlausa stafi.
Gagnrýni er nauðsynleg, en
hún á að vera jákvæð en ekki
neikvæð. Gerð að yfirlögðu
ráði og byggð á staðreyndiun.
Þá byggir hún upp í stað þess
að rífa niður. Þá treystir hún
samstarf stétta í stað þess að
fjarlægja þær eða fyrirbyggja
það.
Framtíð síldveiðanna.
Það er áhættusamt fyrir
landkrabba að spá um framtið
síldveiðanna. En af ýmsiþn
sólarmerkjum má þó draga
nokkrar ályktanir, sem gefið
geta einhverjar bendingar.
f fyrsta lagi er rétt að at-
huga gaumgæfilega reynslu
undanfarinna áratuga gagn-
vart þorskveiðunum. Þar virð-
ist aflinn stöðugt minnka og
fjarlægjast landið, þrátt fyrir
síaukna tækni, og stærri og
betri skip.
Líklega stafar síldveiðunum
hins vegar miklu minni hætta
af ofveiði heldur en þorskstofn-
inum, og aflatregða undanfar-
inna ára á ekkert skyld við það.
Enda hefur víða orðið vart mik-
illar síldar, þótt ekki hafi það
verið á venjulegum miðum fyr-
ir Norðurlandi. Að ýmsum á-
stæðum þekktum og óþekktum,
koma þar því fyrir aflaleysisár
eða tímabil, en svo aftur upp-
gripaár.
Með hliðsjón af þessu og
ýmsu, sem hér er ekki hægt að
rekja nánar, mun því síldarút-
vegurinn verða um langa tíð
enn einn aðalatvinnuvegur
þjóðarinnar. Því fremur sem
þær afurðir — sem ýmsar aðr-
ar — eiga fyrir sér að full-
vinnast til útflutnings, en ekki
seljast sem hráefni. Má þar til-
nefna aukna niðursuðu og lýs-
isherzlu.
Hér hefur áður verið getið
um hið mikla síldarmagn fyrir
Suðvestur-landi. Einhverntím-
an kemur og sú tíð, að sú síld
verði handsömuð á auðveldari
og ódýrari hátt en nú á sér
stað. Mun allt þetta tryggja,
auka og efla síldveiðarnar sem
einn mikilvægasta atvinnuveg
ísl. Þjóðarinnar. Því fremur,
sem síldin er og verður einn
bezti og eftirsóttasti fiskur til
manneldis, iðnaðar og áburð-
ar. Þrátt fyrir allt, munu síld-
veiðarnar því enn eiga eftir að
færa þjóðinni mikla og varan-
lega björg í bú. Þaðan mun og
enn um langa hríð bætast við
þjóðarauð hennar, eigi síður en
frá öðrum fiskveiðum.
Enn hefur útvegsmönnum
verið gefinn kostur á skulda-
skilum sem allt of margir hafa
orðið að þiggja. Það er þung
raun fyrir aðalatvinnuveg þjóð
arinnar að ganga undir slíkt
tvisvar, á minna en tveimur
áratugum. í þetta sinn var
auðvitað um að kenna sex ára
síldarleysi. Vonandi bætist ekki
hið sjöunda við í sumar, því þá
horfir ver en illa fyrir þeim
atvinnuvegi sem öll útflutn-
ingsverzlun landsins og verk-
legar framfarir hafa öllu öðru
fremur byggst á síðan viðreisn
landsins hófst, er fullkomið
verzlunarfrelsi fékkst, rétt eftir
miðja síðustu öld.
Ó.B.B.
íþróttirnar....
Framhald af 2. síðu.
sem hér var þjálfari um tíma.
Þá Karl Guðmundsson, sem
starfaði hér heilt ár við þjálf-
un knattspyrnumanna. Hans
dvöl hér markaði verulegt spor
í áttina.
Af honum tekur Akumes-
ingur við þjálfuninni Ólafur
Vilhjálmsson frá Efstabæ, sem
er mjög efnilegur íþróttamað-
ur og þjálfari. Hefur hann haft
þennan mikilvæga starfa á
hendi í 114 ár, eða til 20. mai
í vor, er Ríkharður Jónsson frá
Reynistað kemur heim og tek-
ur við þjálfuninni. Ólafur Vil-
hjálmsson á því sinn stóra þátt
í því sem hér hefur áunnizt,
enda hefur hann mikið á sig
lagt í þessu starfi og verið
hinn einbeittasti og áhugasam-
asti. Er hann talinn svo lík-
legur í þessu starfi, að hann
ætti það skilið að fá tækifæri
til að sigla til frekara náms og
kynningar á alþjóðavettvangi.
Þá hafði það og stórkostlega
þýðingu fyrir liðið að fá hing-
að aftur Ríkharð Jónsson, bæði
sem spilara og þjálfara. Ágæt-
an knattspyrnumann, sem auk
þess er lærður i Þýzkalandi.
Vonast menn hér eftir miklu
í hans starfi framvegis á sviði
íþróttamálanna hér.
Vegna þessara úrslita á Is-
landsmótinu leiddi það svo að
Akurnesingar kepptu við
sænska landsliðið, sem eðlilega
tapaðist þó. I fyrsta sinn nú,
voru tveir menn valdir í lands-
liðið við Svíana, þeir Ríkharð-
ur Jónsson og Þórður Þórðar-
son. En þeir gátu sér þar mjög
gott orð eins og við mátti búast,
og hafði enda úrslitaþýðingu.
Einnig kepptu Akurnesingar
við norska knattspyrnuliðið
Váleringen í gærkvöldi, en það
kom hingað til lands á vegum
K. R. Sá leikur fór þannig, að
jafntefli var 4:4.
Þcgar nú er litið á þessa
miklu sigra í ár, hvarflar hug
urinn til ársins í fyrra, þegar
Akurnesingar tóku líka þátt i
Islandsmótinu með þeim góða
árangri, að aðeins einn leikur
tapaðist.
Að þessu sinni hljóp Akur-
nesingum yfirleitt kapp í kinn
vegna frammistöðu íþrótta-
mannanna og fylgst var með
öllu af hinum mesta áhuga.
— Hundruð manna fóru til
Reykjavíkur á hvern leik, og
er þeir komu heim, sem sigur-
vegarar, með íslandsbikarinn,
var þeim fagnað hjartanlega af
mörgum hundruðum yngri og
eldri, þótt komin væri nótt. I
tilefni af þessum mikla sigri,
sýndi Sturlaugur H. Röðvars-
gon _ Iþróttabandalaginu þá
rausn og vinarbragð, að færa
því 10 þúsund króna gjöf.
Iþróttabandalagið hefur nú
ýmislegt á prjónuninn, svo
sem landskeppni í hjólreiðum,
sem háðar verða hér sunnu-
daginn 12. ágúst. Er það fyrsta
keppni í þessari grein hér á
landi.
Bæjarblaðið þakkar íþrótta-
mönnunum þennan mikla á-
huga, sem hefur orðið virkur
í mikilvægum sigrum, sem við
vonum að þeir haldi vel og
lengi.
Ö.B.B.
Sundlaug og sundkeppni
Framhald a( 1. s!8u.
er á. Ekki er hægt að ætla ein-
um manni að standa við vörzlu
og eftirlit meira en hálfan sól-
arhringinn samfleytt. Samt
getur voði verið á ferðum, ef
ekki er fullfær maður á sund-
laugarbarminum að staðaldri
meðan fólk er í lauginni. Alltaf
getur mönnum fatazt sundið,
og laugin er nægilega djúp til
að hægt sé að drukkna í henni.
Og um fleiri hættur getur verið
að ræða. Einn morgun, þegar
ég var í lauginni, var ein ungl-
ingsstúlka til eftirlits. Hún hef-
ur sennilega verið að sinna að-
göngumiðasölu frammi. En
smádrengir, sem voru í laug-
inni, ætluðu að fara að stinga
sér úr hringstiganum, sem
liggur upp á svalirnar. En all-
getur verið stórhættulegt. For-
ráðamenn verða að tryggja
næga starfskrafta við sundlaug-
ina.
En margar fleiri umbætur
þarf að gera, sem ekki borgar
sig að spara ár eftir ár. Skal
hér drepið á fátt eitt.
Nauðsynlegt er að smíða
skóskápa í anddyri. Það eru
leiðinleg fyrstu kynni að koma
inn í anddyri (að vísu ekki ó-
snoturt), þar sem gólfið er allt
þakið skóm og skóhlífum á víð
og dreif.
Gagngerðar umbætur þarf
að gera á baðklefum og fata-
skápum. Steypiböðin þarf öll
að endurnýja og helzt fjölga
þeim. Það er slæmt, að ekki
skuli vera 'hægt að læsa fata-
skápum.
Tvo—þrjá stiga vantar í
laugina sjálfa. Mjög óþægilegt
er fyrir fólk, scm farið er að
stirðna, er þungt á sér eða
fatlað að þurfa að brölta stiga-
laust upp á barminn.
Klukka er ómissandi í
hverri sundlaug.
Ekki skal telja fleira upp að
sinni. En nauðsynlegt er að
bæta sem fyrst úr þessum göll-
um. Það getur varla kostað nein
ósköp. Bæjarblaðið vonar, að
forráðamenn sundlaugarinnar
taki þetta til vinsamlegrar at-
hugunar.
En svo er hlutur sundlauga-
gesta sjálfra. Þar er víða pott-
ur brotinn, er ég hræddur um.
Lítið bara á rispurnar á veggj-
unum, klessurnar og krotið. Er
ekki skolli mikill misbrestux á.
að fólk þvoi sér sæmilega
áður en það fer niður í laug-
ina, ef vörðurinn stendur ekki
yfir því? Kvenfólkið er e. t. v.
litlu betra í þessru. tilliti en
karlmennirnir, þótt ótrúlegt
H
megi virðast. En sá, sem fer
óþveginn eða iJla þveginn nið-
ur í laug, e'r sóði af versta
tagi. ./ .
Sjálfsagt er að menn komi
í laugina í bað eftir vinnu í
ryki, svita og óhreinindum.
En .það er ófært, að menn ryðj-
ist inn í hreinleg húsakynni
laugarinnar beina leið úr ó-
þrifalegri vinnu, löðrandi í
grút, kolum og sementi. Þeir
verða að fara úr versta „gall-
anum“ annars staðar, ræsta af
sér það versta og koma svo í
laugina.
Sundlaugin á að vera auga-
steinn íþróttamannanna og eft-
irlætisstaður almennings, mið-
stöð þrifnaðar og umgengnis-
menningar. En til þess að svo
megi verða, verða allir að taka
höndum saman: ráðamenn,
starfsfólk og almenningur.
_____________rj
Bæjarfréttir
Kirkjan.
Á morgun kl. 1 visiterar biskup
landsins, herra Sigurgeir Sigurðsson
Akraneskirkju og prédikar sjálfur, en
sóknarpresturinn sr. Jón M. Guð-
jónsson þjónar fyrir altari, ásamt
biskupi. Siðdegis visiterar hann svo
á Innra-Hólmi og hefur þar með
lokið visitazuferð sinni um Borgar-
fjarðarprófastdæmi.
Merkur Vestur-
íslendingur
kemur hingað til Akraness í dag
og dvelur hér í nokkra daga, hjá
frænda sínum Jóni Péturssyni. Hann
heitir Gísli Johnson og er lögreglu-
stjóri í Minot í Norður-Dakoda. —
Hann er fæddur á Staðarstað í
Staðarsveit árið 1901 en fór vestur
aðeins 8 ára gamall. Minot hefur
um 25 þúsund íbúa. Þar eru kola-
námur, og nú hefur nýlega fundizt
þar olía í jörðu. Gísli hefur verið
þarna lögreglustjóri í 17 ár.
Togararnir.
Eftirtalin skip hafa landað karfa
sem hér segir:
2. júlí fsborg ........... 170 tonn
4. júlí Bjami Ólafsson . . 322 —
9, júlí Fylkir ............ 394 —
12. júli Bjarni Ólafsson .... 218 —
Sjómannadagsráð
Reykjavíkur.
Á morgun, sunnudag kemur Sjó-
mannadagsráð Reykjavikur sína ár-
legu skemmtiferð til Akraness á m.s.
Esju. Verður því trúlega margt um
Á síldveiðar fara:
.Keilir, Ásbjörn, Sveinn Guð-
mundson, Svanur, Böðvar, Eiríkur,
leigubátur H.B., Sigrún, Fram, Ól-
afur Magnússon, Ásmundur, Aðal-
björg, Sigurfari, Farsæll, Heima-
skagi, Bjarni Jóhannesson.
Á reknetjaveiðar fara:
Valur, Hrefna og Fylkir.
Dánardægur:
21. maíi. Árrii Sigurðsson, Sól-
mundarhöfða, f. 9: júní 1868, á
Hurðarbaki í Svíriadai.
1. júni. Sigríður Hélgadóttir á
Elliheimilinu, f. á Akranesi 14. febr.
1864 og var hér lengst af.
.27. júní Guðný Jónsdóttir, f. 8.
maí 1869 á Akranesi og ól hér alfan
aldur sinn.