Bæjarblaðið - 09.05.1953, Blaðsíða 3

Laugardaginn 9. maí 1953.
BÆJARBLAÐIÐ
3
Stofnandi Rauða krossins
125 ÁRA MINNING
Iðnskólanum var slitið
miðvikudaginn 29. apríl
Iðnskólinn starfaði eins og að undanförnu í 3
deildum, og stunduðu 34 nemendur þar nám í vet-
ur. Af þeim brautskráðust nú 12 nemendur.
einkunn nemanda við skólann
í vor. Annars eru einkunnir
þeirra, sem brautskráðust,
þessar:
Hæstu einkunn á burtfarar-
prófi hlaut Gísli Teitur Krist-
insson, vélvirki, ágætiseinkunn
9,14. Var það jafnframt hæsta
Ágúst Sig. Guðjónsson, húsasmiður, 2. eink....... 6,00
Böðvar Guðjónsson, bifvélavirki, 1. eink......... 7,83
Dagbjartur Hannesson, netagerðarmaður, 2. eink. 7,18
Eirikur Þorvaldsson, múrari, ágætiseink........... 9,06
Friðþjófur Helgason, bifvélavirki, 1. eink....... 8,13
Gísli Teitur Kristinsson, vélvirki, ágætiseink. . . 9,14
Halldór Magnússon, vélvirki, 1. eink............. 7,97
Knútur Bjarnason, múrari, 1. eink................ 8,54
Ingvi Guðmundsson, 1. eink........................ 8,52
Jónas Arnfinnsson, múrari, ágætiseink............. 9,00
Jón Sig. Jónsson, netagerðarmaður, 1. eink....... 8,05
Pétur Georgsson, netagerðarmaður, 1. eink....... 7,97.
Hinn 8. mai þessa árs voru
liðin 125 ár frá fæðingu Henry
Dunants, sem stofnaði Rauða
krossinn. Hann var fæddur í
Genf í Sviss þann 8. mai 1828
og var kominn af góðu fólki í
báðar ættir. Svo er sagt, að
móðir hans var ifrábær kona
að mannkærleik og mannkost-
um. Það kom snemma í ljós,
að hann var gæddur næmri
tilfinningu með þeim, sem lifðu
skugga megin í lífinu og sterkri
löngun til þess að verða þeim
að liði. Hann hafði og þegar á
unga aldri mikinn áhuga á því,
að kynning, skilningur og vel-
vild mætti eflast þjóða í milli.
Þessar hugsanir hans og hug-
sjónir voru vaxnar upp úr jarð-
vegi kristinnar trúar og hann
átti drjúgan þátt í stofnun hins
alþjóðlega kristilega félagsskap
ar K. F. U. M. Nefna má hér
tvær konur, sem talið er að
hafi haft áhrif á hann í æsku
og unnu að því göfuga
markmiði, að draga úr böli
manna og þjáningum. Önnur
var Mrs. Beecher-Stove, höf-
undur hinnar heimsfrægu bók-
ar „Kofi Tómasar frænda,“ en
sú bók átti sinn þátt í hreyf-
ingunni, er barðist fyrir af-
námi þrælahalds í Bandaríkj-
unum. Hin var Florence Night-
ingale, sem hlaut alþjóðlega
frægð fyrir björgun og hjúkrun
í Krímstríðinu. Árið 1859
stóð ófriður á Ítalíu milli Sard-
iníumanna (ítala) og Frakka
annars vegar og Austurríkis-
manna hins vegar. Einhver
blóðugasta orustan var háð við
Solferino þ. 24. júní. Það er
hún, sem Gröndal á við í Helj-
arslóðarorstu. Mannfallið var
mikið og er sagt, að eftir hana
lægju 40 þús. manna fallnir og
særðir. Sjúkrahjálp var á þeim
tíma í ólagi og fóru 3 dagar í
að bera hina særðu af vígvell-
inum. Það var þá að Dunant,
þá 31 árs að aldri, hófst handa
til hjálpar. Hann fékk nokkrar
konur í lið með sér og sömuleið-
is fékk hann því til vegar kom-
ið við Napoleon keisara, að
austurrískir herlæknar, sem
höfðu verið teknir höndum,
voru látnir lausir og fengu að
starfa með honum. Líknsemi
Dunants, sem náði jafnt til
beggja striðsaðila, vakti hrifn-
ingu og þá varð til orðtækið
„tutti fratelli,“ „allir eru bræð-
ur,“ sem Dunant valdi síðan
Framhald af síðasta dálki
um verður aftur tekin upp sú
regla, frá 15. þ. m., að afgreiSa
innanbæjarsímtöl eingöngu eft-
ir númerum.
Ég vil vænta skilnings sím-
notenda á þessari tilhögun,
enda er hún til þess að gera
afgreiðsluna greiðari og betri.
Karl Helgason.
að einkunnarorðiun hjúkrunar-
sveita R. K. Þetta var upphafið
að líknarstarfi Rauða krossins.
Nafnið er dregið af merki,
hvitu bandi með rauðum krossi,
sem Dunant lét allt starfsfólkið
bera og hann átti hugmyndina
að. Það er öfugt við svissneska
fánann, sem er hvitur kross á
rauðum grunni. Árið 1862 kom
út bók eftir Dunant, „Minn-
ingar frá Solferino,“ sem vakti
mikla athygli og var þýdd á
margar tungur. Það mun hafa
verið um sama leyti, sem Dun-
ant gjörði bandalag við 4
menn aðra og bundust þessir
fimm menn samtökum um, að
koma hugsjón Dunants í fram-
kvæmd með öflugum áróðri.
En Dunant lagði fram fé til
starfsins. Þessir 5 menn voru
í rauninni stofnendur R. K.
Starf D. spurðist fljótlega um
álfuna og vakti athygli og að-
dáun og var nú farið að ræða
um alþjóða samtök um að lina
þjáningar særðra manna i ó-
friði og setja reglur um með-
ferð þeirra. Árið 1864 var
gjörð og undirrituð i Genf hin
svo nefnda Genfarsamþykkt,
„samningur um velferð her-
manna, er særast í ófriði." Þár
með var stofnaður Alþjóða
Rauði krossinn. Síðar bættust
fleiri ríki i þessi samtök og nú
eru RK-félög í 71 landi alls.
Það var ekki fyrr en alllöngu
síðar, á friðarfundinum í Haag
1899, að samin voru og gilt
ákvæði um mannúðlega með-
ferð stríðsfanga.
Dunant lagði fram aleigu
sína fyrir málefni RK. og hann
lifði um 20 ára bil, á efri árum
sínum, við mestu örbirgð. Hann
gleymdist, þó undarlegt megi
virðast. En svo var hann „upp-
götvaður" aftur og árið 1901
fékk hann friðarverðlaun Nó-
bels að hálfu. Af þvi fé notaði
hann ekki sjálfur nema það,
sem hann þurfti til brýnustu
nauðsynja. Hitt gaf hann til
eflingar R. K. Hann andaðist
árið 1910. Þetta er í fáeinum
aðalatriðum sagan um hinn
auðuga unga mann, sem seldi
eigur sínar og gaf þær til hjálp-
ar særðum mönnum og bág-
stöddum.
Ef hlutverk Rauða krossins
væri það eitt, að hjálpa og
hjúkra særðum hermönnum og
draga úr mannúðarleysi i orr-
ustum, þá ætti ihann sem betur
fer lítið erindi til vor. En það
er miklu víðtækara. R. K. vinn-
ur að því að efla frið, bræðra-
lag og samúð þjóða á milli, með
því að veita hjálp í hvers kon-
ar nauðum og hörmungum.
Það er sú hlið hjálparstarfsem-
innar, sem vér getum látið til
vor taka auk margvíslegrar
hjúkrunar- og líknarstarfsemi
meðal þjóðarinnar. Rauði kross
íslands var stofnaður 10. des.
1924, og eru nú starfandi 10
deildir alls, með um 3000 fé-
lagsmönnum. Hér verður ekki
fjölyrt um starf hans, en að-
eins drepið á helztu atriðin.
Þegar Finnar lentu í ófriði,
er Rússar réðust á þá, þá gekkst
R. K. I. fyrir Finnlandssöfnun-
inni svo nefndu. Einnig sendi
R. K. I. nokkra fjárhæð til
Chile, er ógurlegt tjón haifði
orðið þar af jarðskjálftum.
Hann hafði forgöngu um fjár-
söfnun til bágstaddra flótta-
manna frá Noregi 1944, til
bágstaddra barna í Miðevrópu
(lýsisgjöf) 1946, til bágstadds
fólks af völdum flóða á Ítalíu
1951 og á Hollandi á s. 1. ári.
Af innlendum verkefnum og
starfi má nefna þetta: Hann
heifir sutt Verarhjálpina í starfi
hennar og unnið að því, að
koma börnum til sumardvalar
í svéit. Hann hefir haft með
höndum fræðslustarfsemi í
hjúkrun og hjálp í viðlögum
og gefið út tímarit um heil-
brigðismál, „Heilbrigt líf.“ R.
K. I. kom upp sjúkraskýli i
Sandgerði og hefir starfrækt
þar hjúkrun. Hann hefir eign-
azt sjúkrabifreiðir og séð um
rekstur þeirra. Auk þessa fékk
R. K. I. sérstakt verkefni í sið-
ustu heimsstyrjöld, þ. e. að
undirbúa hjálp og hjúkrun, ef
slys skyldu verða af völdum
loftárása. Ástandið í heimin-
um getur þvi miður leitt til
þess, að þessu verkefni þurfi
að sinna er minnst von um
varir. R K. I. vill því vera við-
búinn með sjúkrahjálp, svo
sem hjúkrunarlið, rúm, með-
ul o. fl., og er nokkuð af þessu
nú fyrir hendi, en ekki nóg.
Þarf til þess raeira fé, en R K. I.
hefir yfir að ráða. Þess vegna
meðal annars snýr félagið sér
til allra landsmanna og biður
þá að gerast félagar. Það er
ódýrt, en getur verið félaginu
mikill styrktrr.
Því er hér með beint til Ak-
urnesinga, að gerast félagar i
Akranesdeild R. K. I. I því
skyni eru menn beðnir að gefa
sig fram við símstjóra Karl
Helgason, formann deildarinn-
ar, frú Ingunni Sveinsdóttur,
gjaldkera, eða frú Helenu Hall-
dórsdóttur, ritara deildarinnar.
Á. Á.
Bæjarfréttir
Hjúskapur:
Laugardaginn 23. aprfl s. 1. voru
gefin saman í hjónaband ungfrú
Arndís Halla Guðmundsdóttir, Laug-
arbraut 26 hér í bæ og Þórir Þor-
steinsson, Laugateig 26, Reykjavík.
Hjúskaparheit:
1. mai s.l opinberuðu trúlofun sína
ungfrú Sjöfn Jónsdóttir, Kirkjuhvoli
og Daði Eiðsson frá Akureyri.
Söngkennari sambands
ísl. karlakóra
ungfrú Ingibjörg Steingrímsdóttir frá
Akureyri hefur dvalið hér síðan
laust fyrir miðjan apríl s. 1. við
raddþjálfun hjá Karlakórnum Svön-
um.
Framhald á 4. sáðu
Tveir nemendur Iðnskólans,
þeir Gísli Teitur Kristinsson
og Ingvi Guðmundsson, luku
bæði 2. bekkjar prófi og burt-
fararprófi nú í vor. Hlaut Gísli
hæstu einkunn í 2. bekk eða
1. eink. 8,71. I 1. bekk hlaut
Smíðar kenndar drengjum í
fyrsta skipti í vetur; að auki
bókband og burstagerð. Hand-
iðja stúlkna með líkum hætti
og áður.
Heilsufar var gott, og þrifn-
aður góður. — Lýsisgjafir með
líkum hætti og áður.
Skýrsla tannlæknis 1953
(30/4)
Svo sem flestum mun kunn-
ugt, hefur bærinn gert samn-
ing við tannlækninn um tann-
aðgerðir skólabarna. Skýrsla
tannlæknis er á þessa leið.
Til mín hafa komið too börn
til tannviðgerða og tanndrátt-
ar, þar af 52 börn úr 7, 8, 9,
10 og 11 ára bekkjum og 48 úr
12 ára bekkjum. I 12 ára börn-
um hafa 400 tennur verið
skemmdar, og hefi ég gert við
og dregið úr 318. — Eftir eru
þá 82 tennur óviðgerðar en 12
ára börn geta fengið viðgerð
á, ef þau koma á næstu tveim
mánuðum, eftir því, sem ég
mæli fyrir. — Börn, sem til
mín hafa komið, úr yngri bekkj
um, hafa fengið viðgerð vegna
þess, að ég taldi annað óhjá-
kvæmilegt.
Haukur Gígja hæstu einkunn,
1. einkunn 8,40.
Iðnaðarmannafélag Akra-
ness hefur árlega veitt þeim
nemenda Iðnskólans bókaverð-
laun, sem hæstu einkunn hlýt-
ur á burtfararprófi.
Þessi börn eru 52 að tölu, og
hefi ég gert við og dregið úr
86 tennur, eða alls 404 í eldri
og yngri skólabörnum. —
Skólastjóri biður alla
foreldra þeirra 12 ára barna,
sem ekki hafa enn mætt
í tannlæknis stofunni, að hvetja
þau til að heimsækja tannlækn
inn að fyrirmælum hans —
í maí eða júní.
Nokkrar tölur varðandi lest-
ur: I október í haust lásu 7
ára börnin (rétt) a. m. t. 40,9
ára börnin (rétt) a. m. t. 409
atkv. á (1) mín., í vor (apríl)
lásu sömu börn 81,9 atkv. á
sama tíma. Framfarir 7 ára
barna a. m. t. 41 atkv. á mín.
I haust lásu 8 ára börn rétt
a. m. t. 102 atkv. á mínútu. I
vor lásu sömu börn 156 atkv.
rétt á sama tíma.
Framfarir 8 ára barna a. m.
t. 54 atkv. á mínútu. —
Einkunnir í barnaprófi féllu
þannig, að 14 börn hlutu 2.
einkunn 24 börn 1. einkunn og
1 ág. einkunn. — Eitt barnið
var veikt, 11 hafa ekki lokið
barnaprófinu að fullu, vantar
flest sundpróf, en fáein fleira.
350 BÖRN í BARNASKÓLANUM
Á AKRANESI
Skólanum fyrir eldri börnin var slitið í kirkjunni
30. apríl s. I.
3 50 börn sóttu skólann, þegar þau voru flest. Deildir voru
14. Koma þá a. m. t. 25 börn í deild. Mest áherzla er aS sjálf-
sögðu lögS á MÖÐURMÁL (lestur, réttr. og mádfræÓi) og
REIKNING. Auðvitáð kenndar að auki allar lögboðnar náms-
greinar barnaskólanna.