Skessuhorn - 31.08.2000, Side 10

10
FIMMTUDAGUR 31. AGUST 2000
JkUavnuki i
'fóÖfegt (jom
Gómfylluárásir
Heilir og sælir lesendur góðir til sjávar og sveita.
Frá örófi halda hafa laxveiðar verið stundaðar á Islandi.
Atlantshafslaxinn, salmo salar, gengur upp í a.m.k. 80 ár hérlendis. Laxinn
gengur sjaldan langt upp eftir ánum vegna ófærra fossa og flúða, en þó
hefur hann fundist lengst frá sjó í 100 km fjarlægð frá árósum.
Margir hafa velt fyrir sér ástæðum þess að þessi skrýtni fiskur kýs að
leggja sig í bráða lífshættu með því að synda árlega upp straumharðar ár til
klaks, rækilega oísóttur af stórhættulegum skaðræðisskepnum, aðallega
minkum og mannskepnum.
Þetta vissu þeir menn sem hér námu land. Þá er goðin voru orðin Loka
Laufeyjarsyni svo reið sem von var, hljóp hann á braut og fal sig á. En oft
um daga brá hann sér í lax líki, og falst þá þar sem heitir Fránangursfoss.
Þá hugsaði hann fyrir sér hverja vél æsir myndu til finna að taka hann í
fossinum. En æsir gerðu sér og köstuðu í fossinn. Hélt Þór öðrum
netshálsi og öðrum héldu allir æsir, og drógu netið. En Loki fór fyrir og
leggst niður í milli steina tveggja. Drógu þeir netið yfir hann og kenndu að
kykt var fyrir. Þór greip eftir honum og tók um hann og renndi hann í
hendi honum svo að staðar nam höndin við sporðinn. Og er fyrir þá sök
laxinn afturmjór.
Æma ástæðu höfðu æsir til fjandskapar við Loka en ekki er mér
kunnugt um að laxmenn nútímans eigi neitt sökótt við bráð sína. Ahugi
þeirra á að hafa hendur í hreistri hennar skýrist af drengskap og hreysti.
Laxveiðimenn em, að eigin sögn, miklir garpar sem sækjast eftir
heilbrigðri útiveru og heyja hraustlega einvígi við villta bráð þar sem báðir
aðilar eiga möguleika í jöfnum leik.
Hugum nú aðeins betur að þessum jafna leik. Lágmarksútbúnaður
veiðmanns er Neopren vöðlur (hér eftir kallaðar pollabuxur), óbrjótanleg
stöng, handunnar og sérhnýttar gerviflugur, polaroid gleraugu, háfur og
hmfur. Ekkert af þessum hjálpartækjum hefur laxinn. Hann hefur ekki
einu sinni hendur til að losa krókinn úr kjaftinum. Meðal laxveiðimaður
er 80-100 kg. að þyngd en laxinn þetta þrjú til fjögur. Einhvern tíma hefði
slíkur munur afls og aðstöðu flokkast undir það að níðast á minni máttar
en það á ekki við hér því pollabuxnahraustmennin eiga fullt í fangi með að
granda þessu htla dýri og tekst það yfirleitt ekki fyrr en eftir eyktarlöng
átök. Þá er fiskurinn orðinn algjörlega máttvana af átökum og jafnframt
viti sínu fjær af skelfingu og lyppast loks upp á land.
Tekur þá síst skárra við. Nú til dags þykir það ekki lengur fint að binda
endi á þjáningar laxins eftir þessa útreið og réttlæta svo meðferðina með
því að nýta hann til matar. Ö, nei. Nú þykir enginn maður með
mönnum i veiðbransanum nema hann hendi laxinum rakleiðis út í á aftur.
Hvemig haldið þið nú að laxinum líði þegar hann er aftur kominn í
ána? Hann er auðvitað í taugalosti og þarf á áfallahjálp að halda sem
auðvitað er ekki í boði. Hann er helaumur í kjaftinum eftir að öngull
stakkst á bólakaf í hann. Sjálfur lenti ég í því fyrir viku að dreginn var úr
mér endajaxl. Eftir að deyfingin fór úr (laxar era ekki deyfðir) hef ég verið
að steindrepast í kjaftinum en held rænu og einhverju af sönsum með því
að bryðja parkódín í stóram stíl.
Ég hef því fúllan skilning og ríka samúð með þeim sem verða fyrir
gómfylluárásum og verða að bera harm sinn í hljóði parkódínlausir.
Eftir tvo til þrjá daga fer laxinn aðeins að hressast og fær þá aftur
matarlystina. Goggar hann þá fyrr en síðar í black silver flugu einhvers
pyntingameistarans á árbakkanum. Upphefst þá helförin öðra sinni, engu
blíðar en fyrr. Nú er erfiðara en fyrr að losa öngulinn vegna samgróninga
í gamla sárinu og liggur laxi við bráðri köfhun í vatnsleysinu á bakkanum
áður en honum er aftur hent útí. Þannig endurtekru þetta sig aftur og
aftur allt sumarið, þangað til um haustið þegar maðkahollin koma.
Maðkaholl era nokkurs konar dauðasveitir laxánna. Fylkingar þessar
raða sér meðfram sitthvorum árbakkanum, maður við mann, og ryksuga
upp það sem eftir er af lax í ánni, svona rétt til að vega upp á móti
sleppingarhefð sumarsins.
Laxveiðimönnum þykir mikilvægt að fólk átti sig á því að laxveiðin sjálf ;
er í raun ekki aðalástæða þess að þeir fara í veiðiferðir. Aðalatrðið er að
njóta útivera í góðra vina hópi og slappa af.
Þrátt fyrir það borga þeir hiklust 100.000 kr og meira á dag fyrir
veiðileyfi. Þó er vitað að útivera, vini og afslöppun megi fá fyrir ekki neitt.
Skýrist þetta með því að menn borga yfirleitt ekki veiðileyfin sín sjálfir
heldur bankinn sem þeir vinna hjá.
Hugtökin útivera, vinir og afslöppun verða í þessu ljósi að sldljast sem
fyllerí, mútuþægir útlendingar og gengilbeinur er bera mönnum kaffi og
kraðerí og draga af þeim vosklæði.
I því felst munaðurinn því þegar allt kemur til alls er ekkert gaman að
standa úti í ískaldri á í grenjandi roki og rigningu að kvelja málleysingja
sem geta enga björg sér veitt. En af því það er dýrt þá er það flínt og það
er alltaf gaman að gera það sem aðrir hafa ekki efhi á að gera. Sérstaklega
þegar maður þarf ekki að borga sjálfur.
Verið kært kvödd á fyrsta Þórsdegi í Tvímánuði.
Bjarki Már Karlsson
sjálfskipaður þjóðháttafrœðingur
Skagamenn í hrakningum
Sumarfií
Heimferð IA frá Belgíu, efdr leik
þeirra við Gent síðastliðinn
fimmtudag, gekk ekki sem skyldi.
Áætlað var að fljúga frá Amster-
dam föstudaginn 25. ágúst kl.
14:00 að staðartíma, og þar sem
það er um þriggja tíma keyrsla ffá
Gent til Amsterdam var lagt af
stað klukkan átta árdegis. Eftir
um tveggja tíma ráf í flugstöðinni
var fólki hóað út í vél. Flugvélin
komst þó aldrei lengra en tíu
metra frá rampinum. Leikmenn
og aðrir farþegar Flugleiðavélar-
innar Valdísar máttu dúsa í vélinni
tvo og hálfan tíma áður en flug-
stjórinn tilkynnti að ekkert yrði úr
heimferð þann daginn vegna
vélarbilunar í vinstri hreyfli vélar-
innar. Eftir þriggja tíma bið á
Sciphol þar sem ýmsum mögu-
leikum var velt fyrir sér, s.s. flug í
gegnum Kaupmannahöfn, var
loks ákveðið að gista um nóttina í
Amsterdam. Ekki vildi þó betur til
en svo að öll hótel vora uppbókuð
í Amsterdam. Rotterdam, sem er í
um klukkutíma fjarlægð, var því sá
staður sem stefnan var tekin á.
Flugleiðir sýndu skipulagshæfi-
leika sína í verki og létu rútuna
skila okkur til Amsterdam kl. 8:30
daginn eftir, þrátt fyrir að vélin
ætti ekki að fara í loftið fyrr en
klukkan 14:00! I um fimm tíma
reikuðu menn því stefhulausir um
Schiphol og er það mér til efs að
til sé sá leikmaður Skagaliðsins
sem ekki gæti gengið með bundið
fyrir augun á milli McDonalds
staða flughafnarínnar sem eru
tveir eða þrír eftir þessi nánu
kynni við eina af stærstu flughöfn-
um Evrópu.
Klukkan 17:00 laugardaginn
26. ágúst komu menn loks á
áfangastað rúmum 30 tímum eftir
að fyrst var lagt af stað heim.
Menn höfðu þó lítinn tíma til að
knúsa kellu því Olafur hafði boð-
að til æfingar klukkutíma seinna,
eiginkonum og unnustum til mis-
mikillar ánægju, enda stuttur tími
til stefnu áður en berja skyldi á
súkkulaðidrengjunum úr Safa-
mýrinni. HH
Nú í sumarlok hef ég verið að
leiða hugann að því hvað sauð-
svartur almúginn hefur haft fyrir
stafhi þetta sumarið og hvernig
hann hefur varið sumarfríi sínu.
Sumir ráðast í framkvæmdir á lóð-
um sínum og gróðursetja jafnvel
nokkrar hríslur yfir sumarið, aðrir
mála húsin sín, þeir allra hörðustu
nota fríin sín til þess að vinna og
auka þannig tekjur sínar. Enn
aðrir grafa upp gamla tjaldið sitt
og skreppa með fjölskyldunni í
ferðalag um okkar ástkæru ylhýru
fósturjörð og þeir allra rólegustu
gera hreinlega alls ekki neitt nema
máske að steyta nokkram ölum úti
á svölum og grilla pylsur. Allt
fellur þetta undir mína skilgrein-
ingu á að vera í sumarfríi. En það
sem ég hefi aldrei getað skilið er
allur þessi fjöldi fólks sem þarf að
fara út fyrir 200 mílna lögsöguna
til fjarlægra landa til þess eins að
liggja í sólbaði með öllum hinum
Islendingunum og skaðbrenna á
tám og fingri.
Á hverju hausti að afloknu sum-
arfríi fer allt þetta fólk að þjást
þegar það fer að hugsa til þess
hvert í ósköpunum það geti farið
næsta sumar. Alltaf er útkoman
sú sama: Grasið er grænna hinum
megin við hafið. Fólk ákveður að
fara í sólarlandaferð og farnar eru
sætaferðir á vegum flugfélaganna
til sólarlanda. Eg myndi svo sem
skilja það að vilja breyta aðeins til
ffá Fróni og skoða erlenda grund.
En þegar fólk kemur á áningarstað
tekur aðeins eitt við því, nefnilega
hundruðir Islendinga í söniu er-
indagjörðum, að slaka á frá hinu
íslenska amstri og fá smá sól-
brúnku. Þetta er orðið svo yfir-
þyrmandi að nú hafa verið opnað-
ir sérstakir Islendingabarir og
jafnvel heilu hótelin. En alveg
kejnði nú um þverbak þegar ég
heyrði af því að það væri farið að
bjóða upp á séríslenskan mat fyrir
þessa blessuðu Frónbúa, svið,
súrsaða punga og fleira í þeim dúr.
Ætli það næsta verði ekki að opna
sérstakan miðbæ þar sem íslenskir
ung og gamlingjar geti veltst um
sauðdrukknir eins og þeim er ein-
um lagið.
A meðan flykkjast hingað til
landsins túristar alls staðar að úr
heiminum og hertaka landið með
sínum framandi tungumálum og
lifnaðarháttum. Þess vegna finnst
mér oft eins og ég sé staddur er-
lendis á sumrin þó ég sé eingöngu
heima í mínu heiðarbóli. Island
tekur því stakkaskiptum yfir sum-
arið og verður hálfpartinn mitt út-
land, það eina sem minnir mig á
að ég sé ennþá á Islandi er veðrið.
É1 í júlí og slydda á 17. júní.
Því er það mín kenning að ef ég
vil tilbreytingu frá þjóðinni minni
þá held ég mig á skerinu yfir sum-
artímann og ef ég þoli ekki veðrið
þá loka ég mig bara inni.
Veljum íslenskt, íslenskt já takk!
Ragnar Gunnarsson
Islendingur
Greinarhöfundur er nemi og hefur
aldrei farið út fyrir landssteinana ef
undan eru skildar ein keppnisferð til
Noregs og nokkrar til Vestmanna-
eyja.
Heygar&shorniti
Viðvörun á
vínflöskum
Nú er verið að hanna viðvöran-
armerki í Bandaríkjunum til að
setja á áfengisflöskur. Ljósrit af
því fór á flakk, svo hér má sjá
sýnishorn af því sem Bandaríkja-
menn ætla hugsanlega að setja á
allar vínflöskur:
1) Þú átt á hættu að dansa eins og
fífl ef þú drekkur úr þessari
flösku.
2) Neysla áfengis getur orðið
þess valdandi að þú segir sömu
leiðinlegu söguna aftur og aftur,
þar til vini þína Iangar mest til að
berja þig.
3) Neysla áfengis getur orðið til
þess að þú „þegir þlutina þvona“.
4) Neysla áfengis getur komið
þeirri ranghugmynd inn hjá þér
að fyrrverandi elskhugar þrái að
heyra í þér klukkan fjögur að
inorgni.
5) Neysla áfengis getur orðið
þess valdandi að þú hafir ekki
hugmynd um hvar nærbuxurnar
þínar eru niðurkomnar.
6) Neysla áfengis getur orðið til
þess að þegar þú opnar augun
morguninn eftir sjáirðu eitthvað
sem vekur hjá þér ótta (eitthvað,
sem þú getur ómögulega munað
hvað heítir).
7) Neysla áfengis getur valdið því
að þú teljir þig miklu laglegri og
gáfaðri en þú ert, sem getur leitt
til óteljandi vandræða!
Jamm
„Heyrðu Benni, þú ættir að
draga gardínurnar fyrir þegar þú
og konan erað að kela á kvöldin,
ég sá til ykkar í gærkvöldi." „Ha
ha ha, ég var ekki einu sinni
heima f gærkvöldi.“
✓
Omótstæðileg
Hún var af þeirri tegund kvenna
sem geta komið mönnum til þess
að kasta sér í ár, klöngrast upp á
fjöll eða klifra upp í ljósastaura...
Já... alveg rétt ...kona með öku-
skírteini.
Bréfaskipti
El$ku pabbi: VeiStu hver$ ég
þarfnast me$t? Alveg rétt, þú
vi$$ir það. $endu það $trax. Bið
að heil$a. Þinn el$kandi $onur
Siggi-
Elsku Siggi. Ég get ekki NEI-
tað því, að það var óNEItanlega
skemmtilegt að fá seinasta bréfið
þitt, alveg gNEIstandi af kímni.
Ég vissi, að þú myndir ekki
sNEIða hjá bröndurunum. Ég er
vanur að ljúka bréfum með ein-
hverjum hinna gömlu málshátta:
NEYðin kennir naktri konu að
spinna.
Þinn NEYðarlegi faðir.
Skotinn var að enda bréf til
vinar síns: Ég ædaði að senda þér
10 pundín sem ég skulda þér en
ég fattaði það ekki fyrr en ég var
búin að loka umslaginu.
A