Skessuhorn - 08.09.2004, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER 2004
^uiisaunu^

Heiðarskóli í hættu staddur
Viðræður um samstarf í
skólamálum eru fyrirhugaðar
milli Skilmannahrepps og
Akraneskaupstaðar að beiðni
sveitarstjórnar Skilmanna-
hrepps. Gangi áætlanir Skil-
menninga eftir er grundvöllur
fyrir rekstri Heiðarskóla brost-
inn. En er ekki betra að reikna
dæmið tíl enda áður en endan-
legar ákvarðanir eru teknar?
Nemendur í grunnskólum
Akraness eru sjálfsagt rétt yfir
900. Samkvæmt Arbók sveitar-
félaga 2003 kostaði rekstur
skólanna 543 milljónir árið
2002. Nemendur voru 892 og
kostnaður á hvem nemanda
því 609 þ.kr. Miðað við 3%
hækkun á ári má áætla rúmar
640 þ.kr. á nemanda á þessu
ári. Meðaltal fyrir Vesturland
allt árið 2002 er 693 þ.kr. á
nemanda. I Borgarnesi er
kosmaðurinn 740 þ. kr. á hvern
nemanda.
I Heiðarskóla eru 113 nem-
endur úr fjórum hreppum og
er kostnaður á hvern nemanda
um 900 þ.kr. auk skólaaksmrs.
Meðtalinn er allur reksmr og
viðhald skólans, íþróttahúss og
sundlaugar en ekki er mér ljóst
hvemig þessum útreikningvtm
er háttað á Akranesi. Frá því
sveitarstjórnirnar tóku við
rekstri skólans hefur faglegt og
fjárhagslegt eftírlit og stefiiu-
mörkun einnig verið í lágmarki
og skapað rekstrarvanda sem
núverandi stjórnendur em að
glíma við.
Framlög úr
jöfnunarsjóði
Minni skóli er óhagkvæmari
í rekstri enda er tekið tíllit til
þess í úthlutunum úr Jöínunar-
sjóði sveitarfélaga samkvæmt
reglugerð nr. 351/2002 um
framlög til reksturs grunn-
skóla. Framlög reiknast aðal-
lega á grundvelli nemenda-
þölda í hverjum skóla. Aætluð
framlög vegna Heiðarskóla
árið 2004 er 26,2 milljónir og
er greiðslum skipt milli hrepp-
anna fjögurra eftir íbúafjölda.
Það gera tæpar 232 þ.kr. á
hvern nemanda eða rúmlega
fimmfalt það sem greitt er með
nemendum á Akranesi. Gert er
ráð fyrir 39,8 milljóna króna
ffamlagi til Akraneskaupstaðar
eða rúmum 44 þ.kr. með hverj-
um grunnskólanema. (Hér eru
ekki talin með ffamlög vegna
skólaaksturs eða sérþarfa fatl-
aðra nemenda).
Kostnaður Akranesbæjar á
hvern nemanda er því rétt um
600 þ.kr. en hreppanna fjög-
urra um 670 þ.kr. Sparnaður
um 10% í Heiðarskóla myndi
jafna þessar tölur en fyrirhug-
aðar sparnaðaraðgerðir stefha
að því að gera gott betur!
Minni tekjur
Breytingarnar myndu leiða
til verulega skertra tekna allra
hreppanna fjögurra. Helst ber
þar að nefna að ffamlög úr
Jöfnunarsjóði vegna reksturs
grunnskóla myndu lækka enda
eru framlögin reiknuð út ffá
nemendafjölda í hverjum
skóla. Ahrifanna myndu gæta á
Akranesi einnig en ffamlag á
nemanda lækkar með hverjum
auka nemanda upp að 550.
Hefði breytingin verið kom-
in til framkvæmda á þessu ári
hefði tekjuskerðing hreppanna
orðið 21,3 milljónir miðað við
núverandi hlutfall. Þessar 21,3
milljónir fara í að borga laun
starfsmanna skólans, íbúa
hreppanna.
Framlag vegna sérþarfa fatl-
aðra nemanda nemur 1,7 millj-
ónum á þessu ári. Sá peningur
hefði farið á Akranesið einnig.
Þetta fer að nálgast 100 millj-
ónir á einu fjögurra ára kjör-
tímabili!
Þess ber þó að geta að sam-
kvæmt áðurnefndri reglugerð
nr. 351/2002, 3. grein, I.A.5
segir „Leggi sveitarfélag niður
skóla og nemendur hans eru
færðir í annan eða aðra skóla
geta sveitarfélög sótt um að
skólar séu reiknaðir út eins og
var fyrir breytingu. Fallist ráð-
gjafamefnd á slíkt erindi skal á-
kvörðunin gilda í fimm ár.“
Þessi leið var farin þegar skóla-
hald var lagt niður í Kjósar-
sveit. Varla em miklar forsend-
ur fyrir slíkum sérsamningi,
alla vega hjá sumum hrepptm-
um. Enda myndi Akranesbær
hafa samið illa af sér ef hann
fengi ekki þetta hugsanlega
aukaframlag upp á tugi millj-
óna.
Minni framlög frá Jöfnunar-
sjóði er ein hlið þessa máls.
Hin er að talsverður fjöldi
starfa flyst úr hreppunum og út
á Akranes. Við Heiðarskóla
starfa nú hátt í þrjátíu manns
beint eða óbeint. Þetta fólk
myndi að langmestu leyti missa
sína vinnu ef til flutnings
kæmi. Samkvæmt Arbók sveit-
arfélaga 2003 má sjá að á Akra-
nesi er eitt stöðugildi fyrir
hverja 7,2 nemendur árið 2002
og hefur það hlutfall varla auk-
ist. Það þyrfti því að bæta við
um 16 stöðugildum við grunn-
skólana á Akranesi. Laun þess
ágæta fólks á Akranesi sem
myndi fylla stöðurnar 16 yrðu
greidd af íbúum hreppanna en
útsvarið þeirra færi til Akranes-
Brynjólfur Þorvarðarson
kaupstaðar. Hér er því enn ein
tekjuskerðing hreppanna.
Aukinn kostnaður
Breytingarnar geta hæglega
leitt af sér aukinn kostnað,
einkum er varðar skólaaksmr. I
Heiðarskóla er skólahald
skipulagt með skólaakstur í
huga og því er öllum nemend-
um keyrt heim á sama tíma. A
Akranesi lýkur skóladegi fyrr
hjá yngri nemendum en hjá
þeim eldri. Þá þyrfti annað
hvort að vista yngri börnin eft-
ir skóla eða keyra þau heim á
undan þeim eldri. Hvort
tveggja hefur í för með sér auk-
inn kosmað.
Vegna fjarlægðar myndi
kostnaður Innri-Akranes-
hrepps minnka talsvert vegna
skólaaksmrs og framlag úr
Jöfnunarsjóði þangað vegna
skólaaksmrs minnka að sama
skapi en það nemur 5,3 millj-
ónum á þessu ári. Kostnaður
Skilmannahrepps myndi
aukast talsvert, sem og Hval-
fjarðarstrandarhrepps en hvor-
ugt sveitarfélagið fær greitt úr
Jöfnunarsjóði vegna skólaakst-
urs (þau eru of tekjuhá).
Kosmaður Leirár- og Mela-
hrepps myndi aukast talsvert
en framlag úr Jöfnunarsjóði
einnig en hreppurinn fær 1,2
milljónir á þessu ári vegna
skólaaksturs. Mestur raunvera-
legur kosmaðarauki yrði því í
Hvalfjarðarstrandarhreppi en
einnig talsverður í Skilmanna-
hreppi.
Kostnaður á hvern keyrðan
kílómetra gæti hins vegar
lækkað með útboði en í Inn-
kaupastefnu Akranesbæjar seg-
ir m.a.: „Oll mál er varða inn-
kaup á vöru og þjónustu yfir
1,5 mkr. án vsk. skal bjóða út í
opnum útboðum." (grein 5c)
Mikið í húfi
Svona Iítur nú dæmið út.
Það er ódýrara að reka stóra
skóla í þéttbýli en litla skóla í
dreifbýli. Sparnaður sveitarfé-
laganna sjálfra yrði hins vegar
lítill. Þvert á móti yrði jafnvel
um aukinn kosmað hreppanna
að ræða fyrir utan veralega
tekjuskerðingu.
En hér er meira í húfi en
bara peningar. An Heiðarskóla
er ekkert samfélag sunnan
Skarðsheiðar. Heiðarskóli er
kjarni samfélagsins enda er
annar hver íbúi hreppanna og
gott bemr viðriðinn skólann á
einn eða annan hátt, sem nem-
andi, foreldri eða starfsmaður.
Stór hluti íbúanna sem kýs
að búa á þessu svæði hefur sest
hér að vegna skólans og hefúr
þá varla áhuga á að búa hér
lengur ef skólahald flyst út á
Akranes. Fækkun fólks vegna
flutnings starfa og jafnvel for-
eldra leiðir jafnffamt til lækk-
unar fasteignaverðs.
Loks verður að líta til fram-
tíðar. Framundan er uppbygg-
ing við Grundartanga sem ef-
laust mun leiða af sér fjölgun
íbúa í hreppunum. Takist að slá
vörð um Heiðarskóla núna
gæti hann orðið kjarni stærra
og sterkara samfélags hér
sunnan Skarðsheiðar f ffamtíð-
inni, samfélags sem gaman
verður að tilheyra.
Brynjóljnr Þorvarðarson
Leiðbeinandi
Fjölskyldudagur Björgunarfélagsins
Björgunarfélag
Akraness stóð fyrir fjöl-
skyldudegi á Þórisstöð-
um í Svínadal um helg-
ina. Þar gafst gestum
kosmr á því að spreyta
sig á sjóskíðum og
kajakróðri auk þess sem
björgunarbátur félags-
ins fór ótaldar ferðir á
Þórisstaðavami. Þá var
farið í ratleiki og Survi-
vorleik þar sem tvö lið
keppmst við að leysa
hinir ólíklegusm þraut-
ir. Seinni partinn var
slegið upp grillveislu
og loks tók við kvöld-
vaka sem stóð fram eft-
ir kvöldi.
ALS Menn hættu sér mislangt út á vatnið í kajakn- Þessir vösku krakkar tóku þátt í sjóræningjaratieik, hér er hugað að
um, en mikið var þetta nú samt spennandi. sáraumbúnaði aftur í björgunarbílnum.
Oll rifin
fiindin
Það er elcki ofsögum sagt með
afköst og uppfmningar
fornleifafræðinga hin síðari ár.
Eins og allir vita var því haldið
fram að fyrsta konan hafi verið
sköpuð með því að taka eitt
rifbein úr síðu fyrsta karlsins.
Fornleifafræðingar hafa
hinsvegar fundið umræddan
fyrsta mann, ótrúlega heillegan,
og komist m.a. að því að í honum
hafa varðveist öll rifbeinin. Þ\d
hafa þeir afsannað fyrri kenningu
fræði- og vísindamanna. Þrátt
fyrir inikla leit hafa þeir
hinsvegar ekki fundið vitlausa
beinið úr honum!