Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.05.1990, Blaðsíða 21

Sveitarsjóðareikningar 1979-1981
19
hið síðasta. Hins vegar er þar ekki beitt fyllstu
sundurliðun á 3. og 4. sæti og formið gerir ekki ráð fyrir
tegundasundurliðun skv. 5.-7. sæti lykilsins. Eftirtöldum
meginreglum um færslu bókhalds og reikningsskil
sveitarfélaga er beitt í uppgjöri Hagstofunnar:
Allar tekjur og gjöld, sem tilheyra hverju
uppgjörstímabili, þ.e. almanaksárinu, eru bókfærð á
því tímabili án tillits til hvenær greiðsla fer fram.
Þannig eru óinnheimtar tekj ur færðar til tekna á rekstrar-
reikningi og til eignar í efnahagsreikningi. Ogreidd
gjöld eru á sama hátt færð til gjalda í rekstrarreikningi
og til skuldar í efnahagsreikningi.
Gerður er greinarmunur á rekstri sveitarfélaga,
gjaldfœrðri fjárfestingu og eignfœrðri fjárfestingu í
einu heildaryfirliti, sem nefnist rekstrar- og
framkvœmdayfirlit. A rekstur eru færðar allar tekjur
og gjöld sem varðarekstur sveitarsjóðs. kgjaldfœrðar
fjárfestingu færast úgjöld vegna allra framkvæmda og
eignabreytinga, sem ekki eru eignfærð í
efnahagsreikningi. Þannig teljast liðir eins og götur,
holræsi, leikvellir, skrúðgarðar, innanstokksmunir,
vélar, áhöld og tæki til gjaldfærðrar fjárfestingar. I
tekjuhlið er færð bein þátttaka annarra aðila í
viðkomandi gjaldfærðri fjárfestingu, svo sem
gatnagerðargjöld og framlög annarra. Til eignfœrðrar
fjárfestingar teljast útgjöld til kaupa á fasteignum,
vinnuvélum, bílum og vélasamstæðum. Þessar eignir
eru færðar í eignahlið á efnahagsreikningi. Bein þátttaka
annarra aðila í eignfærðri fjárfestingu, t.d. framlög úr
ríkissjóði, eru færð í tekjuhlið rekstrarreiknings. Ekki
er reiknað með árlegri afskrift húseigna eða annarra
varanlegra rekstrarfjármuna sveitarsjóðs, heldur er
verðmæti eigna fært í samræmi við mat eins og það er
á hverjum tíma. Gert er ráð fyrir að slík breyting á
matsverði séfœrð á endurmatsreikning undir eigið fé
í efnahagsreikningi.
Úrvinnsla ársreikninga 1979 til 1981. Hér á undan
hefur verið lýst meginreglum bókhaldslykils
sveitarfélaga sem tekinn var í notkun í ársbyrjun 1979.
Þar var meðal annars gert ráð fyrir að útgjöld til
málaflokka skyldu brúttófærð og var við það miðað í
reikningseyðublöðum Hagstofu. Fyrstu árin var þó
algengt að sveitarfélög sendu inn reikninga þar sem
aðeins komu fram nettóútgjöld til rekstrar á málaflokka.
Þetta átti einkum við lítil og meðalstór sveitarfélög.
Ennfremur gætti nokkurrar ónákvæmni fyrstu árin í
gjaldfærslu og eignfærslu fjárfestinga, þ.e. einhver
tilhneiging var til að eignfæra frekar en gjaldfæra
fjárfestingu eða til að færa á rekstur það sem réttara
hefði verið að færa á gjaldfærða fjárfestingu. Við
úrvinnslu Hagstofu var reynt að leiðrétta slíkt og
samræma eins og kostur var.
Vegna þess er hér á undan segir um ófullnægjandi
upplýsingarfyrstu árin um rekstrartekjuroggjaldfærða
og eignfærða fjárfestingu hjá nokkrum sveitarfélögum,
eru tekjur og verg gjöld í rekstri ekki sundurgreind eftir
málaflokkum við töflugerð í þessari úrvinnslu. Ekki er
heldur greint á milli gjaldfærðrar og eignfærðar
fjárfestingar eftir málaflokkum. Heildartölur þessara
liða eru þó sýndar eftir sveitarfélögum í töflunum, en
ætla má að rekstrartekjur, sem þar koma fram, séu
eitthvað vantaldar og að nokkurrar ónákvæmni gæti í
skiptingu milli gjaldfærðrar og eignfærðrar fjárfesting-
ar. Hvorug skekkjan er þó ýkja stór í heildar-
niðurstöðum.
I þessu hefti eru þrjár megintöflur fyrir hvert hinna
þriggja ára, þrjár gerðir sem eru eins fyrir hvert ár.
Tafla I (fyrir hvert ár) sýnir alla úrvinnslu reikning-
anna eftir kjördæmum, kaupstöðum, sýslum og eftir
hreppum með yfir 400 íbúa. Tölur eru í þúsundum
krónaoghafafjárhæðiráranna 1979og 1980hafaverið
færðar til samræmis við gildandi mynt eftir mynt-
breytinguna 1. janúar 1981. Varðandi mörk hreppa
miðað við 400 íbúa er rétt að taka fram, að hreppar sem
einhvern tíma á tímabilinu hafa 400 eða fleiri íbúa eru
teknir með í þessari sundurliðun. Tafla I hefst á að sýnd
er heildarfjárhæð sameiginlegra tekna og viðkomandi
sveitarfélags sundurliðun þeirra. Til sameiginlegra
tekna sveitarfélaga eru taldar almennar skatttekjur, þ.e.
skattar sem ekki eru markaðir til ákveðinna verkefna,
vaxtatekjur og aðrar tekjur sem ekki eru sérmerktar
ákveðnum verkefnum. Þar á eftir sýnir taflan
heildarfjárhæðir rekstrargjalda og rekstrartekna, en
síðan fylgir sundurliðun rekstrargjalda að frádregnum
rekstrartekjum á 16 málaflokka með nokkurri grein-
ingu á deildir og starfsemisþætti innan málaflokka. Hér
eru eingöngu sýnd rekstrargjöld að frádregnum rekstrar-
tekjum. í þriðja hluta töflunnar kemur fram heildar-
skipting gjaldfærðrar og e i gnfærðrarfjárfestingar ásam t
framlögum þar á móti. Þá fylgir sundurliðun fjárfestinga
og framlaga þar á móti á 16 málaflokka og nokkur
sundurliðun á deildir og starfsemisþætti innan
málaflokka. Fjórði hluti töflunnar sýnirfjármagnsyfirlit
og greiningu þess eftir uppruna og ráðstöfun fjármagns.
Fimmti hluti töflunnar sýnir efnahagsreikning og
sundurliðun hans í eignaliði, skuldaliði og mismunandi
þætti eigins fjár. Sjötti og síðasti hluti töflunnar sýnir
rekstrargjöld, rekstrartekjur, eignir og skuldir vatns-
veitna, rafveitna, hitaveitna og hafnarsjóða
sveitarfélaga, sem rekin eru sem fyrirtæki sveitarfélaga
með sjálfstœðan fjárhag.
Tafla II sýnir fjárhæðir meginstærða í töflu I í
krónum á íbúa eftir sömu skiptingu á kjördæmi,
kaupstaði, sýslur og hreppa og í töflu I. Þessi tafla
einfaldar mjög samanburð milli sveitarfélaga.
Tafla III sýnir sundurliðun í 36 liðum á gjöldum,
tekjum, eignum og skuldum sveitarfélaga með færri en
400 íbúa, þ.e. þeirra sveitarfélaga sem ekki koma fram
nema í samtölum í töflum I og II.