Alþýðublaðið - 06.04.1925, Síða 3

Alþýðublaðið - 06.04.1925, Síða 3
 eru í prentuðum orfiabókum og enginn heflr mór vitanlega hneyksl- ast á. Latmæli í venjulegum skiiningi eru þar heldur eDgin. Að vísu eru einstaka orö í bálkinum dálítið ólíkt framborin í ýmsum lands hlutum, eins og t. d. sögnin aö tjasla, sem sums staðar er frambor in ’tasla og á enn þá öðrum stöð- um sS djada. En ef þér bæruö nokkuð skyn á tilgang orðasöfn unar, þá mynduð þér ekki gera yður að þeim ganta aö víta roig fyrir, að óg safna mismunandi orð- myndum, eins og t. d. tjasla, djasla og tasla. Málsaga allra tungna mannkynsins er latmæla- saga í vissura skilningi. Ihalds- pranga arnir í Rómaborg hinni fornu höföu á boðstólum cae- mentum. Þér auglýsið eement. f að er latmæli. Að eg hafl tekið >bögumœli og jafnvel afbökuð orð málhaltra roanna< — það er auðvitað sama vitleysan og alt hitt, sem þór sögðuð um orðasöfnun mína. Meðan guð haflr forð&Ö safni mínu frá orðinu >v@rðbólgnun< og öðr- um álíka félegum gersemum, þá vona eg, að það sé að mestu leyti >klárt og kvitt< frá bögumælum. Orðasafnara skiftir það reyndar engu máli, hvað nokkrir menn telja rótt eða rangt mál. Fyrir honum eru öll orð, sem annars tíðkast í mæltu máli, jafnrótt. Starf hans er ekki málhreinsun. Það er vís- indaleg vinna i þágu málfræði, sögu, menningarsögu og mann- fræði þjóðarinnar. Og til elíkrar fræðslu eru öll orð og allar orð- myndir daglegs máls jafngóð heim- ildargögn. Oiðabókarhöfundarnir eru hins vegar um það, hvað af þessum osðaforða skuli tekið upp í oiðabækur. Það kemur safnar- anum ekki við. Safnaranum hvilir sú skylda á berðum að draga að sem allra mestan og fjölbreyttaat an orðaforða til þess að vinna úr. Pví minni likur eru til, að safn hans vanti heimildargögn að lær- dómum þeim, sem það á að veita visindunum x) öll þau orð, sem óg birti í Timanum, tiðkuðust þá meira og minna í mæltu máll alþýðu, sum á Suðurlandi, önnur á Yestuiiandi 1) Dr. Ottó Jesporsen segir, að orða- gafnara beri að taka öli orð, og þar fram eftir götunum. Og flest eða öll voru þau íslénzk í þeim skilnlngi. að þau höfðu tíðk- ast hór um langt skeið. Porri þeirra hefir seanilega átt hér sveitfestu frá landnámstíð, þótt sum af þeim væru þá orðin mjög sjaldgæf og nálega gleymd úr mál- inu. Pau voru kann ske ekki öil jafnfögur. Og þá kem ég að mál- spilííngunni. sem þér sakið mig um, Ég hefl sýnt yður fiam á, að ég hafi ekki dreift út klúryrðum, latmælum, bögumælum og jafnvel afbökuðum orðum málhaltra manna í orðabálkinum í Timanum >Mál- spilling< mín getur því ekki íerið afleíðing slíkra synda. Hins vegar játa ég, að oröin í Timanum voru kann ske misjafnlega >fögur<. Ef þér meinið það með m&ispilliBgu minni, að é% opinberaði t d. Vestflrðingum í orðabáikinuro, að til væru mismun- andifögur orð áSuðurlandi,ogSunn- Iendingum, að á Vestfjðrðum væri þessu eins farið, — ef málspilling ' mín er t þessu falin, þá hafið þór um eitt skeið verið höfuðforkólfur íslenzkrar málspillingar. Og nú skal segja yður söguna af Því. Áður en þér fenguð Jyst til að fórna yður fyrir þann atvinnu- rekstur og hugsjónir, sem þér liflð fyrir nú, voruð þór dyggur þjónn heildarinnar. Þér voruð vagamála- etjóri landsins. Pá unnuð þór að því að bæta samgöngur innan héraða og milli héraða og lands- fjóiðunga. Og yður varð mikið ágengt ura vegalagpingar og brúa- gerðir. En með þessu stuðluðuð þér stórum að örari samgöngum og nánari viðkynningu manna á milium En í þ@ssari viðkynn- ingu fóJst einpuitt sú hætta, að ijót orð flyttust fremur en áður millum hóraða og land*fjórðunga, því að ekkeit stuðlar eins að út- brelðslu orða sem persónuleg við kynning sálar við sílu. Par með unnuð þér að máispillingu. Ég get sagt yður með fullum sanni, að þér haflð útbreyt.t á þenuan hátt fjölda >)jótra< orða. Ef til vill eruð þór nú að bæta fyrir þessar syndir yðar með því hindra samgöngu- bætur, sem raun hefir Jjósast borið vitni um, siðan þór urðuð þing- maður.. Samgöngubætur eru marg- falt hættulegri um >málspillingu« en orð og orð á stangli I blöðum, sem menn leggja fiá sór fyrir fult BSSHHSfflH Bezt næríði »« sokka íyrir konur, karla og börn m Pappír alls konar. Pappírspokar. Kauplð þar, sem ódýrast er! Herluí Cluuseu, Sirni 39. Falleg eg ódýr íermingarföt, skyrtur og slantur cýkomlð í Fstabúðina, Hafnarstræti 16. Cleymið ekki að knupa drengja-skófatnað til fermingar- iunar í Fatabúðinni. Golftreyjnr, kvenboiir, sokk- ar, hanzkar, nýkomið í stóru úr- váii i Fatsbúðlna. Ljómandi taileg og ódýr karimannatöt, mliliskyrtur, siauf- ur og sokkar nýkomlð f Fata- búðina. og alt, er þeir hafa rent augunum yflr þau. Ég er nokkurn veginn sannfærður um, að Sunnlendingar tíðka eítir sem áður lýsingarorðið rangsJcreiður, þótt ég hall einu Sinni sagt þeim á prenti, að Vest- firðingar hetðu lýsingarorðið hverf- ur yfir sama fyiirbrigði. Pett,a ættuð þór að geta skilið nú. jafn- vel þótt þér væruð einu sinni andhverfur íhaldsstefnunni. Aftur á móti hafa Vestfirðingar sagt mór, að örari vibkynning, bættar samgöngur, séu að útrýma þeirra fagra og forna orði >hverfur<. Nei, fjármálaráðherra góður I Mælgi yðar um málspillingu mína er helb«rt illgirnisrugl lítils karls, Ég get reyudar imyndað mórj

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.