Brautin - 15.12.1959, Blaðsíða 6

5
+«■
JÓLABLÁÐ BRAUTARINNAR
—■—+
Þorgerður Jónsdóttir
frá Hrútafellskoti
Þegar að Garðsauka kom, var
veður nokkuð larið að spillast
og veðurútlitið sérlega ljótt.
Var auðséð að tnikil veðrabrigði
voru í aðsigi. Ræddu menn
mikið um, hvort halda skyldi
ferðinni áfram undir kvöldið
eða hvort gista skyldi í Garðs-
auka og nærliggjandi bæjum,
þar eð veður færi ört versandi.
Urðu menn ekki á eitt sáttir
hvað gera skyldi, Mest var
þeim umhugað um að halda
áfram, sem ætluðu út í Vest-
mannaeyjar, þar eð skip lá til
byrjar í Reykjavík, sem ætlaði
til Eyjanna. Vildu þeir Eyja-
vermenn umfram allt ná þeirri
ferð og flýta þess vegna för
sinni sem mest. Það voru þeir
Jón Stefánsson í Gerðakoti,
sem ætlaði að róa á mb. France,
Ve. 159, Gísli Brynjólfur, sem
ætlaði á sama bát og Páll Ein-
arsson frá Fornusöndum, sem
ráðinn var á mb. ísland, Ve.
118. Var töluverður ágreining-
ur í umræðum þessum, sem
lauk þannig, að allir afréðu að
halda áfram ferðinni að minnsta
kosti út að Selalæk og Varmadal
á Rangárvöllum, nema þeir
bræðurnir frá Efstu-Grund,
Sveinbjörn og Gísli Brynjólfur.
Hafði Gísli látið að orðum
bróður síns um að verða eftir
í Garðsauka. Sögðust þeir
hvergi fara, og væri ekkert vit
í slíku ferðalagi undir nóttina
í þessu veðurútliti. Björn bróð-
ir þeirra fór hins vegar með
hópnum frá Garðsauka og skildi
þar með þeim bræðrum, að sitt
sýndist hvorum.
Þegar hópurinn kom út á
Hvolsvöll, var þá þegar komið
vonzkuveður, rokstormur með
sandbyl miklurn og hörkufrosti.
Versnaði veðrið eftir því sem
utar kom, og mátti þar heita
ofsaveður, gaddbylur og sand-
Kort Elisson
Fit
bylur svo mikill, að ekki sá út
úr augunum. Hlóðst mjög fyrir
vit manna og hesta klaki, snjór
og sandur, og var þvi ákaflega
erfitt að halda í móti veðrinu.
Menn reyndu af fremsta
inegni að halda hópinn og
gættu þess vel, að enginn dræg-
ist aftur úr, því að þá gat illa
farið. Þannig var haldið áfram
góða stund. Marga var farið að
kala nokkuð og þreytan að segja
til sín hjá mönnum og skepn-
um. Magnús Knútur hrópaði
þá og bað menn nema staðar
og ráðgast um, hvað gera skyldi.
Voru allir sammála um það,
að ekki væru tiltök að halda
lengur áfram, og yrði því að
leita bæja. Var ákveðið að
skipta sér og fara að Selalæk og
Varmadal. Skyldi stærri hópur-
inn fara að Varmadal en hinn
að Selalæk.
Fram að Selalæk héldu þeir
Þórður Stefánsson, Torfi Ein-
arsson, Jón Stefánsson, Páll Ein-
arsson og Eyjólfur Gríinsson í
Nikhóli í Mýrdal. Héldu þeir
þegar af stað undan veðrinu, og
var veðurofsinn þá orðinn svo
mikill, að þeir hömdu sig ekki
á hestunum og réðu ekki við
neitt. Ekki fundu þeir Selalæk
þrátt fyrir mikla leit, og leizt
þeim því ekki á horfurnar á því
að ná til bæja. Þórður Stefáns-
son sagði, að þetta þýddi ekk-
ert. Þeir myndu ekki finna bæ-
inn, og fyndist sér vitlegast að
snúa við og reyna að finna leið-
ina til baka. Væru þá ineiri lík-
ur fyrir, að þeir kæmust til
bæja, en þetta hringsól bæri
sýnilega engan árangur. Þetta
samþykktu allir. Fannst þeim
tillaga Þórðar rökrétt, þótt hann
væri aðeins sextáh ára óreyndur
unglingur í slíkum hamförum
veðursins. Þeir snéru því við og
liéldu móti veðrinu, sem ekkert
lát var á. Sóttisl íerðin seint að
vonum, og voru þeir orðnir
mjög aðþrengdir at vosbúð og
kulda, þegar þeir loks hittu
fjárhús frá Varmadal. Þar var
þá fyrir Magnús Knútur með
sinn hóp. Urðu liinir mestu'
fagnaðarfundir, því menn höfðu
búizt við hinu versta. Fóru all-
ir af baki við húsinu og leituðu
skjóls inni.
Magnús Knútur var á rauð-
skjóttum hesti, er Hemingur
var nefndur. Þegar hesturinn sá
húsið, lagðist hann á hnén við
dyrnar, sem voru mjög lágar,
og reyndi þannig að komast í
húsaskjólið. Svo mjög var skepn-
an illa haldin, og voru þó aðrir
hestarnir enn verr hraktir. Er
þar af hægt að skapa sér nokkra
hugmynd um líðan mannanna.
Var hún vægast sagt mjög slæm,
þeir aðframkomnir vegna kulda
og þreytu, meira og minna kaln-
ir í andliti og á útlimum, sand-
roknir og fannbarðir. Hestarnir
voru t. d. þannig út leiknir, að
ekki var hægt að sjá lit þeirra.
Voru þeir allir svartir vegna
sandsins og þykk klakabrynja
þar yfir.
hraustar og líflegar, og gerðu
sitt til þess að létta erfiðleik-
ana.
Ekkert lát varð á veðrinu og
seint sóttist ferðin. Loks kom-
ust þau þó að bænum í Varma-
dal og hefði það ekki mátt drag-
ast öllu lengur, því mjög var
fólkið orðið aðþrengt og alls
við þurfandi.
í Varmadai var tekið sérlega
vel á móti þessum stóra hópi
hrakningsmanna. Nutu þau þar
hvers konar umönnunar af
miklum kærleika og gestrisni,
svo að ekki varð betur gert.
Þá bjó þar Vigdís Þorvarðar-
dóttir, Guðsmundssonar frá
Litlu-Sandvík, ekkja eftir Svein-
björn frá Stekkum, orðlögð
dugnaðar- og myndarkona.
Mennirnir reyndust allir
meira og minna kalnir í andliti,
á höndum og "fótum. Einn
þeirra, Kort Elísson frá Fit,
niissti t. d. liálf eyrun vegna
kals. Verið var með kalda
bakstra við mennina alla nótt-
ina og fram á morgun, og var
líðan þeirra slæm að vonum.
En allt var gert fyrir þá, sem
hægt var í góðri hjúkrun og að-
Magnús Knútur vildi reyna
að halda áfram og finna bæinn
í Varmadal. Sá liann, að þeim
var það lífsnauðsyn, ef nokkur
kostur væri að koma mönnuiv
um af stað aftur. Var auðséð, að
þeim var bráð nauðsyn að kom-
ast þá þegar í umsjá og aðhlynn-
ingu fólks, ef vel átti að fara.
Taldi hann kjark í og seiddi
fram þrek hjá hverjum manni,
svo að allir samþykktu að halda
af stað aftur og leita Varma-
dals. Var þetta ekki álitlegt
vegna veðurofsans og þess, að
mjög var farið að draga af
mönnum og hestum. Stúlkurn-
ar báru sig vel, en nærri má
geta, að líðan þeirra hefur ver-
ið afar slæm, enda höfðu menn
miklar áhyggjur af þeim. Þær
voru mjög vel búnar að klæð-
um og vörðu andlit sín vel,
hlynning, svo að allflestir
sluppu við varanleg mein af
kalinu.
Þegar leið á morguninn fór
veður að batna. Fóru menn þá
að vonast eftir, að bræðurnir
frá Efstu-Grund kæmu frá
Garðsauka. En tíminn leið fram
yfir hádegið, og ekki komu
þeir, og ekkert fréttist af þeim.
Björn bróðir þeirra gerðist þá
mjög áhyggjufullur um afdrif
þeirra og fannst, sem eitthvað
hlyti að hafa komið fyrir þá
þrátt fyrir það, að þeir hefðu
ætlað að verða í Garðsauka um
nóttina. Það gat hafa breytzt
einhverra orsaka vegna. Björn
vildi þess vegna fyrir hvern
inun komast fram að Ægisíðu,
til þess að geta símað þaðan og
spurzt fyrir um bræðurna í
Garðsauka. Sími var þá aðeins