Brautin - 15.12.1959, Page 9

JÓLABLAÐ BRAUTARINNAR
*
9
Selmatsel jan
Ólöf er neínd ein bóndadótt-
ir; hi'jn var heima nieð foreldr-
um sínum; hún var fríð sýnum
og vel að sér gjörð; hún var
gjafvaxta nrær, er þessi saga
gjörðist, og þótti hinn bezti
kvenkostur. — Þess er getið, að
eitthvert sumar var Ólöf ráðs-
kona í seli föður síns, og var
hún þá afloft ein heima í sel-
inu um daga. Þá var það tif tíð-
inda einn dag, að það kemur
maður ókenndur til hennar í
selið og' biður ltana að gefa sér
mjólk í hylki, er hann var með.
Hún gerði þegar sem hann bað.
Fór svo fram um sumarið, að
þessi hinn ókunni maður kom
einatt til Ólafar í selið og fékk
hjá henni injólk. Finn tíma
undir selveruiok kemur hann
enn og fær mjólkina að vanda.
Ólöf hefur þá orð um, að mjólk
in sé lítil, er hann fái hjá sér
að þessu sinni. Hann mælti;
„Safnast þegar saman kemur
sopar þínir, Ólöf mín.“ Eftir
það kvöddust þau og er þess eigi
getið, að hann vitjaði oftar í
selið það surnar. Sumarið eftir
var 'Ölöf enn í seli, hún var þá
með barni. Kemur nú að þeirri
stundu, að hún tekur jóðsótt,
og var hún þá ein manna lreima
í selinu. Hún hafði sótt erfiða.
og var lengi, að hún gat eigi
fætt; og nú er hún var þar
stödd í þessum nauðum, þá
kemur kunningi hennar tif henn
ar, sá er hún hafði mjófkina
gefið sumarið áður. En er hann
kom til og fór höndum um
hana varð hún brátt féttari og
óJ sveinbarn. Hinn ókunni mað
ur faugaði sveininn og veitti
honum alfan umbúnað. Óföf
var svo máttfarin eftir sóttina,
að henni hélt við bana. Dreypti
maðurinn þá á hana fyfi úr
bauk nokkrum eður gfasi, og
hresstist hún þegar, svo að um
skammt kenndi hún sér einskis
meins. Hinn ókunni maður
lrvarf nú á brott og hafði með
sér barnið.
Er nú ekki frá tíðindum sagt,
fyrr en maður nokkur, vænn og
vel metinn, gerðist til þess að
biðja Ólafar. Hún tók því sein-
lega og fézt eigi hafa hug á að
giftast að svo komnu. Þó kom
þar um síðir, að hún játaðist
manninum með þeim skildaga,
að hann lofaði aldrei ókunnutn
manni að vera um nótt án ráði
hennar. Hann hét því; var síð-
an haldið brúðkaup þeirra, og
fór hún þá til bús með honum.
Ei er annars getið en samfarir
þeirra væru góðar. Liðu svo
nokkrir vetur, að ei varð til tíð-
inda. Þá var það eitt laugardags
kvöld, að barið var að dyrum á
bæ þeirra. Bóndi gengur til
dyra og sér ókunnan mann
standa úti og er með honum
sveinn einn stálpaður. Þeir
heilsa bónda og biður hinn
eldri maðurinn þeim gistingu.
Bóndi hefur eigi aftök um það,
en kveðst þó verða að ganga inn
fyrst og munu skjótt koina út
aftur. Gesturirtn spyr, hvort
hann hafi konuríki svo mikið,
að hann sé eigi einráður um að
hýsa mann um nótt. Bóndi seg-
ir það eigi vera. Skiptu þeir
nokkrum orðum um þetta, en
svo lauk, að bóndi stóðst eigi
frýjuorð hins ókunna manns og
ámæli við konu hans, og bað
gestí þegar ganga inn með sér.
Þeir gjörðu svo. Húsfreyja sat
á palli og heilsuðu komumenn
henni. Hana setti dreyrrauða
en mælti ekki. Bóndi spyr hús-
freyju, hvort hún vilji eigi vísa
gestum til sætis. Hún svaraði og
kvað hann geta það sjálfan, eins
og hann liefði við sitt einræði
leitt þá inn. Bóndi vísar þá gest
um til sætis á rúm eitt. Hinn
eldri maðurinn horfir mjög á
húsfreyju, svo að varla hefur
liann af henni augun. Hún nræl
ir þá og heldur stygglega: „Á
hvað horfirðu, glapi?“ Gestur-
inn mælti: „Una augu meðan
sjá, kona g'óð.“ Ekki er þess get-
ið, að þau mæltust fleira við
um kvöldið. Um morguninn
ætluðu þau hjón með fólki
sínu að fara til kirkju og vera
til altaris. En það^var þá siður
í þann tíma, að hver heima-
manna beiddi annan fyrirgefn-
ingar á öllu því, er hver kynni
að lrafa gert öðrum á móti,
áður en til kirkju var farið
þennan dag; og svo gjörðu þau
lijón og allt heimilisfólk þeirra.
En er þau voru komin út fyrir
dyr og mjög svo albúin til
kirkjuferðar, kemur bóndi að
máli við konu sína og fréttir
hana eftir, hvort hún hafi beð-
ið gestinn fyrirgefningar á því,
er hún hafi mælt til hans ó-
sæmilega í gærkvöldi; hún kveð-
ur nei við því. Bóndi biður
liana þá ganga inn aftur og frið
mælast við gestinn. Þeir sátu
enn inni gestirnir og sýndu ekk
ert fararsnið á sér. Húsfreyja er
lengi treg til inn að fara, en
lætur þó tilleiðast um síðir, er
bóndi segir annars kostar munu
bregða kirkjuferð og altaris-
göngu þann dag. Gengur liún
nú inn og að hinum ókunna
manni, og leggur báðar hendur
um háls honum, og biður hann
ei misvirða það, er hún hafi
harðlega til hans mælt í gær-
kvöldi; kveður þá hafa tímana,
að fiún hafi fegnari orðið fundi
lians, en svo sem nú sé komið.
Þau lágu bæði í faðmlögum
langa stund og fékk hvorugt
þeirra orð mælt fyrir ekka og
liarmi. Nú leiðist bónda að hús-
freyja kemur ekki út aftur, og
gengur hann inn; sér hann
brátt hvað um er að vera. Er
þá svo sagt, að hinn ókunni
inaður og húsfreyja léti þar líf
sitt þegar í stað, hvort í annars
örrnum. Bónda þótti þessi at-
burður bæði undarlegur og
Á liverju sumri skipuleggur
danskur skólamaður vikunám-
skeið og kynningardvöl fyrir
esperantista víðsvegar úr heim-
inum. Þessi maður er Lorenz
Friis frá Aarhus. Hann tekur
lnisnæði lýðskólans í Helsingör
á Norður-Sjáfandi á leigu, ræð-
ur nokkra kennara og sér allt
að 250 manns fyrir fæði og hús-
næði á þessum rólega og við-
kunnanlega stað. Hvers vegna
er nú maðurinn að leggja á sig
mikla fyrirhöfn til þess arna?
Ekki hef ég spurt að því, en ef
til vill hefur skólamaðurinn
fyrir löngu gert sér Ijóst, hversu
árangurinn af námi hinna
mörgu tungumála er í öfugu
hlutfalli við þá vinnu, sem í
kennsluna er lögð. Og hefur þá
þótt skynsamlegra að kenna eitt
mál, auk móðurmálsins, sem
keniur fólkinu að sömu noturn
eða meiri en mörg mál illa
lærð.
Nú er þar til að taka, að sum
arið 1956 fjölmerintu Vest-
mannaeyingar tnjög til Helsing-
ör, en að lokinni vikudvöl þar
skyldi sitja heimsþing esperant-
ista í Kaupmannahöfn. Það var
frítt lið, sem hélt til Danmerk-
ur með Gullfossi seint í júlí.
Og á fyrsta degi mótsins er hálf-
hörmulegur. Hann tók sveininn
og ól liann upp. Sagði sveinninn
svo, að hinn ókunni maður
hefði verið liuldumaður og fað
ir sinn, en Ólöf húsíreyja móðir
sín. Meira vissi sveinninn ekki
að segja um skipti þeirra. En
bóndi átti sér móður aldraða,
er þar var þá með honum.
Henni hafði Óföf einn tíma
sagt sögu þá alla, er hér er rituð
að framan um viðureign huldu-
mannsins og stúlkunnar í sel-
inu; hafði þá Ólöfu orðið það
á óvart, þegar hún sagði frá
því er huldumaðurinn dreypti
á stúlkuna í barnssænginni, að
hún mælti þessi orð um leið:
„Og þann sopa hef ég sætastan
sopið.“ Af því þóttist hin aldv-
aða kona skilja, að Ólöf myndi
þar hafa sagt frá sjálfri sér, sem
stúlkan var, en hún hafði dulið
alla um þenna lilut til þess að
sá atburður varð, er nú var frá
sagt. — Lýkur svo þessari sögu.
ur þriðji tugur Eyverja kominn
til borgarinnar. Þarna var ann-
ar presturinn kominn,. læknir,
lögfræðingur, mublumeistari,
bakarameistari, barnakennari
lundaveiðari, fiskdráttarmaður
og flakarar, svo nokkrir séu
nefndir. Kvenfólkið þótti bera
af annarra þjóða kvinnum og
vakti athygli fyrir glaðværð og
gítarspil. í lýðskólanum störf-
uðu tvær stúlkur íslenzkar, önn
ur frá Reykjavík, hin frá Vest-
mannaeyjum. Flöfðu þær verið
við nám í skólanum um vetur-
inn, en unnu þar nú fyrir dval-
arkostnaði næsta vetur. Ekki
undruðumst við mjög að hitta
þær, því að víða eru íslending-
ar í Danmörku, þó að fjölmenn
astir séu þeir í Höfn, en mikil
var undrun þeirra, að sjá allt í
einu samankomna í garði staðar
ins hundraðsfjórðung fólks frá
því mikla útskeri Vestmannaeyj-
um.
Helsingör eða Helsingjaeyri
er á Norður-Sjáiandi, þar sem
sundið milli Danmerkur og Sví
þjóðar er mjóst. íbúar eru 29
þús. Bærinn er ekki tilkomumik
ill, en ekki óviðkunnanlegur.
Hann geymir nokkrar merkar
söguminjar og er Krónborgar-
Haraldur Guðnason, bókavörður:
Vikudvöl á Helsingjaeyri