Fréttablaðið - 04.03.2020, Blaðsíða 16

18
milljarðar króna var heild-
arfjárfesting norska olíu-
sjóðsins á Íslandi í lok 2019.
Norski olíusjóðurinn, sem er stærsti fjárfestingarsjóður í ríkiseigu í heiminum, fjár-
festi í hlutabréfum í Marel fyrir
ríflega 1,2 milljarða króna á síðasta
ári. Þetta má lesa út úr yfirliti yfir
allar fjárfestingar sjóðsins sem birt
var samhliða útgáfu ársskýrslu
hans í síðustu viku.
Olíusjóðurinn keypti á árinu 0,26
prósenta hlut í Marel, langsamlega
stærsta fyrirtækinu í Kauphöllinni,
með markaðsvirði upp á um 420
milljarða króna, og var hluturinn
metinn á 89,8 milljónir norskra
króna, jafnvirði liðlega 1,2 milljarða
króna, í bókum sjóðsins í lok síðasta
árs.
Þess má þó geta að markaðsvirði
félagsins og þar með eignarhlutar
norska sjóðsins hefur lækkað um
ellefu prósent frá áramótum.
Fjölmargir erlendir fjárfestingar-
sjóðir bættust sem kunnugt er í
hluthafahóp Marels í hlutafjárút-
boði sem félagið efndi til síðasta
vor samhliða skráningu í kaup-
höllina í Amsterdam. Sjóðirnir,
þar á meðal sjóðir á vegum Capi-
tal Group, Teleios Capital, Baron,
Blackrock, Investec, Vanguard og
Janus Henderson, hafa margir
hverjir bætt við hlut sinn í
félaginu á undanförnum
mánuðum.
Fjárfestingar norska
olíusjóðsins í íslenskum
ríkisskuldabréfum og
skulda- og hlutabréfum
íslenskra félaga námu
samanlagt tæplega 18,1
milljarði króna í lok síð-
asta árs og
jukust um
rúm þrjá-
tíu pró-
sent frá fyrra ári þegar þær voru um
13,7 milljarðar króna.
Það skýrist einkum af kaupum
sjóðsins í Marel og íslenskum
ríkisskuldabréfum en eign hans í
síðarnefnda eignaflokknum jókst
um nær helming á árinu. Átti olíu-
sjóðurinn íslensk ríkisskuldabréf
að virði alls 727 milljónir norskra
króna, jafnvirði um 9,9 milljarða
króna, í árslok 2019.
Auk þess átti norski olíusjóð-
urinn í lok síðasta árs 0,14 pró-
senta hlut í Arion banka að virði
215 milljónir króna, skuldabréf í
Landsvirkjun upp á 6,6 milljarða
króna og kröfur á hendur eignar-
haldsfélögunum Kaupþingi og
LBI, sem halda utan um eignir
Kaupþings banka og gamla Lands-
bankans, fyrir samanlagt ríf lega 90
milljónir króna.
Vöxtur olíusjóðsins, sem er
til húsa á sama stað og Seðla-
banki Noregs í miðborg Ósló-
ar, hefur verið ævintýra-
legur frá stofnun hans árið
1990 og áætlar Financial
Times að hlutabréfaeign
sjóðsins samsvari því að
hann eigi að meðaltali um 1,4
prósenta hlut í hverju ein-
asta skráða fyrirtæki
í heiminum.
– kij
Olíusjóðurinn keypti í
Marel fyrir 1,2 milljarða
10%
hlutafjár þurfa fjárfestar að
ráða minnst yfir til að geta
kallað eftir margfeldiskosn-
ingu á hluthafafundi.
10,5%
nemur lækkun Úrvalsvísi-
tölunnar í Kauphöllinni frá
upphafi síðustu viku.
MARKAÐURINN
ÚTGÁFUFÉLAG Torg., Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík, sími 550 5000
Netfang rit stjorn@markadurinn.is | Sími 550 5051
Ritstjóri Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Netfang auglýsingadeildar auglys ing ar@frettabladid.is Veffang frettabladid.is
Með því að auglýsa í
Atvinnublaðinu nær
þitt fyrirtæki til 89%
lesenda dagblaða*
á höfuðborgarsvæðinu.
Hópur hluthafa í Sýn, sem samanstendur meðal ann-ars af eignarhaldsfélaginu
Óskabeini, hyggst fara fram á að
margfeldiskosningu verði beitt við
stjórnarkjör á aðalfundi fjarskipta-
félagsins síðar í mánuðinum, sam-
kvæmt heimildum Markaðarins.
Mikillar óánægju gætir á meðal
hluthafanna, þar á meðal Óska-
beins og nokkurra einkafjárfesta,
með að Svanhildur Nanna Vigfús-
dóttir, fjárfestir og áður einn stærsti
hluthafi VÍS, sé ekki á meðal þeirra
frambjóðenda sem tilnefningar-
nefnd Sýnar leggur til að verði
kjörnir í stjórn félagsins, eftir því
sem heimildir Markaðarins herma.
Fjárfestahópurinn vinnur nú að
því að afla nægilegs stuðnings við
kröfuna en hluthafar sem ráða yfir
minnst tíu prósentum hlutafjár
geta lögum samkvæmt kallað eftir
margfeldiskosningu.
Svanhildur kom fyrst inn í hlut-
hafahóp Sýnar í byrjun þessa árs en
félag hennar fer með 1,6 prósenta
hlut í fjarskiptafélaginu.
Á meðal fjárfesta í Óskabeini, sem
fer með um fjögurra prósenta hlut í
Sýn í gegnum framvirka samninga,
eru viðskiptafélagarnir Andri
Gunnarsson og Fannar Ólafsson,
sem eru meðal annars í hópi eig-
enda að Keahótelum, Gestur Breið-
fjörð Gestsson, eigandi Sparnaðar,
og Engilbert Hafsteinsson, fjárfestir
og fyrrverandi framkvæmdastjóri
hjá WOW air.
Margfeldiskosning virkar á þann
veg að gildi hvers atkvæðis er marg-
faldað með fjölda þeirra stjórnar-
manna sem kjósa skal, sem eru
fimm í tilfelli Sýnar, og má hluthafi
skipta atkvæðamagni sínu, þann-
ig reiknuðu, í hverjum þeim hlut-
föllum sem hann sjálfur kýs á jafn
marga menn og kjósa skal eða færri.
Tilnefningarnefnd Sýnar leggur
sem kunnugt er til að þau Hilmar
Þór Kristinsson og Petrea Ingileif
Guðmundsdóttir verði kjörin ný í
stjórn félagsins. Þá mælir nefndin
með því að þrír núverandi stjórnar-
menn, Hjörleifur Pálsson, Sigríður
Vala Halldórsdóttir og Tanya Zha-
rov, verði endurkjörin.
– hae, kij
Vilja margfeldiskosningu í Sýn
Talsvert hefur verið um að fjármálastofn-anir hafi gert veðköll í hlutabréfum skuld-settra einkafjárfesta eftir að hlutabréfa-
markaðurinn tók dýfu í byrjun síð-
ustu viku vegna áhyggna af hraðri
útbreiðslu kórónaveirunnar á
heimsvísu og hvaða áhrif það kunni
að hafa á íslenskt efnahagslíf.
S a m k v æ mt v iðm æ l e ndu m
Markaðarins á fjármálamarkaði,
meðal annars sjóðsstjórum, miðl-
urum og fjárfestum, hafa þau veð-
köll aftur valdið meiri þrýstingi til
lækkunar á hlutabréfaverði félaga
í Kauphöllinni en ella. Þannig hafa
ýmsir einkafjárfestar, sem hafa
á síðustu misserum tekið lán til
kaupa í Marel, annaðhvort hjá inn-
lendum eða erlendum bönkum,
losað um þau bréf sín og innleyst
gengishagnað í því skyni að reiða
fram frekari tryggingar til að mæta
veðköllum sem þeir hafa fengið á
sig vegna skarpra lækkana á gengi
hlutabréfa í öðrum félögum. Í þeim
tilfellum sem fjárfestar hafa ekki
getað útvegað nægjanlegar trygg-
ingar hafa bankarnir selt bréfin
um leið út á markaðinn í stað þess
að leysa þau til sín á bækurnar.
Eftir samfelldar lækkanir í Kaup-
höllinni sex daga í röð, þar sem
Úrvalsvísitalan hafði fallið í verði
um 13,5 prósent við lokun markaða
síðasta mánudag, rétti hlutabréfa-
markaðurinn úr kútnum í gær.
Úrvalsvísitalan hækkaði þá um
3,35 prósent í samtals 4,2 milljarða
króna viðskiptum. Lækkun vísi-
tölunnar frá því við upphaf síðustu
viku nemur núna 10,5 prósentum –
hún er á sama stað og í lok október í
fyrra – en hlutabréf Icelandair hafa
lækkað langsamlega mest, eða um
rúmlega 29 prósent á tímabilinu.
Eitthvað hefur einnig verið um
innlausnir í hlutabréfasjóðum
rekstrarfélaga á undanförnum
dögum, einkum af hálfu einstakl-
inga, en að sögn sjóðsstjóra sem
Markaðurinn hefur rætt við hafa
þær fjárhæðir í heildina ekki verið
verulegar. Þá hafa minni einka-
fjárfestar, samkvæmt heimildum,
sömuleiðis verið að bregðast við
óróa á mörkuðum með því að selja
hlutabréf sín í gegnum einkabanka-
þjónustu viðskiptabankanna.
Skuldsetning fjárfesta fyrir hluta-
bréfakaupum hefur aukist nokkuð
á allra síðustu árum. Samkvæmt
tölum frá Nasdaq, sem rekur Kaup-
höllina hér á landi, var markaðs-
virði veðsettra hlutabréfa um 182
milljarðar í lok febrúar, eða um tæp-
lega 16 prósent af heildarmarkaðs-
virði skráðra félaga. Talsvert meira
hefur verið um skuldsetta fjárfesta
í minni félögunum í Kauphöllinni,
meðal annars í Skeljungi, Sýn og
Kviku, en í þeim stærri. Viðmæl-
endur Markaðarins benda á að þrátt
fyrir að það hafi færst í aukana að
fjárfestar fái lán fyrir hlutabréfa-
kaupum kref jist bankarnir nú
mun hærra hlutfalls eigin fjár en
þekktist á árunum fyrir fjármála-
hrun og þeir grípi einnig fyrr inn í ef
skilyrðin fyrir lánveitingunni hafa
verið brotin.
Þær lækkanir sem hafa verið
á hlutabréfum í Kauphöllinni á
síðustu dögum, sem hafa sumpart
verið meiri en á hlutabréfamörk-
uðum erlendis, koma á sama tíma
og erlendir fjárfestingasjóðir hafa
verið að losa um eignarhluti sína
í skráðum félögum á Íslandi að
undanförnu. Þá hafa lífeyrissjóðir
ekki verið að auka hlutfallslega við
eignarhlut sinn í skráðum félögum
auk þess sem hlutabréfasjóðum
hefur farið fækkandi og eignir
þeirra minnkað.
Að sögn viðmælenda Markaðar-
ins hafa lífeyrissjóðirnir ekki verið
að koma inn á hlutabréfamarkað-
inn frá því að lækkunarhrinan
hófst, nema þá í mjög takmörk-
uðum mæli, með því að kaupa í
félögum. Á meðan sumir gagnrýna
að þeir hafi þannig staðið að mestu
á hliðarlínunni, á sama tíma og þeir
hafa mikilla hagsmuna að gæta sem
stærstu fjárfestarnir á hlutabréfa-
markaði, þá benda aðrir á að það sé
eðlilegt að sjóðirnir vilji bíða og sjá
ef þeir hafi væntingar um að botn-
inum sé ekki enn náð.
hordur@frettabladid.is
Veðköll á fjárfesta ýtt
undir meiri lækkanir
Skuldsettir einkafjárfestar fá á sig veðköll frá bönkum eftir að markaðurinn tók
dýfu. Selt í Marel til að innleysa gengishagnað og reiða fram frekari tryggingar.
Lífeyrissjóðir hafa verið hikandi við að kaupa þrátt fyrir miklar lækkanir.  
Skuldsett hlutabréfakaup hafa aukist nokkuð síðustu ár. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Svanhildur
Nanna Vigfús-
dóttir, fjárfestir
Yngve
Slyngstad.
4 . M A R S 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R2 MARKAÐURINN