Fréttablaðið - 04.03.2020, Blaðsíða 28

Leggist álfram-
leiðsla af eða dragist
saman á Íslandi eru yfir-
gnæfandi líkur á að hún
færist til landa þar sem
orkugjafar eru sem menga
margfalt meira.
Staðan er sú að
næstum fjórði hver
starfsmaður á aldrinum
20-59 ára er innflytjandi
samanborið við 7% árið
2005.
Vanda verður til verka við aðlögun innf lytjenda að íslensku samfélagi. Þeir
verða að fá sömu tækifæri og heima-
menn til menntunar og virkrar
þátttöku. Það kallar á aðgerðir, bæði
stjórnvalda og atvinnulífs.
Á síðustu fimm árum, árunum
2015-2019, fjölgaði störfum, sem
starfsfólk á aldursbilinu 20-59 ára
sinnti, um 22.000. Af þeim voru
Íslendingar aðeins 2.000 en inn-
flytjendur 20.000.
Á þessu tímabili fjölgaði íbúum
á aldrinum 20-59 ára einnig um
22.000. Af þeim voru Íslendingar
1.000 og innflytjendur 21.000.
Hver árgangur ungs fólks sem
kemur inn á vinnumarkaðinn er
um 4.500 manns en árgangar þeirra
sem eru á síðasta hluta starfsævinn-
ar eru um 4.000. Mismunurinn er
um 500 manns. Að teknu tilliti til
dánartíðni og miklum flutningum
Íslendinga til útlanda fjölgar Íslend-
ingum ekki á vinnumarkaðnum.
Hagvöxtur krefst f leiri starfs-
manna og fjölgun innflytjenda var
óhjákvæmileg í uppsveiflu síðustu
ára. Atvinnulífið í núverandi mynd
hvílir að stórum hluta á framlagi
þeirra.
Staðan er sú að næstum fjórði
hver starfsmaður á aldrinum 20-59
ára er innflytjandi samanborið við
7% árið 2005.
Reynslan frá tíma fjármálakrepp-
unnar sýnir að flestir innflytjendur
ílengjast hér þótt atvinnuástand
versni um hríð. Það er eins gott því
að á komandi árum verður þörf
fyrir enn fleiri innflytjendur.
Samskipti Íslendinga og innflytj-
enda fara yfirleitt fram á ensku.
Setja þarf skýra stefnu um hvernig
hlúð verður að tungumálinu. Sam-
félagið þarf að aðstoða fjölskyldur,
sem hingað flytja í atvinnuleit, við
að festa rætur, meðal annars með
því að tryggja sem bestan aðgang
að íslenskukennslu. Styðja þarf sér-
staklega við börn innflytjenda svo
þau standi jafnfætis innfæddum.
Aðlögun innflytjenda 
Hannes G.
Sigurðsson
aðstoðar-
framkvæmda-
stjóri Samtaka
atvinnulífsins
Í nýlegri skýrslu norrænu ráð-herranefndarinnar um losun g r ó ð u r hú s a lo f t t e g u nd a á
Norðurlöndum kom fram að losun
Íslands hefðist aukist um tæpan
þriðjung á árunum 1990 til 2017.
Töldu einhverjir þessa þróun til
marks um að Ísland væri ekki að
standa við sitt í loftslagsmálum, sér-
staklega í ljósi þess að losun hefði
dregist saman í Svíþjóð, Finnlandi
og Danmörku á sama tímabili.
Öllu minna fór fyrir ummælum
ráðherranefndarinnar í sömu
skýrslu: „Losun Íslands sýnir þó
bara einn hluta f lókinnar sviðs-
myndar loftslagsmála í hnattrænu
samhengi. Raunar mætti líta losun
gróðurhúsalofttegunda á Íslandi
í jákvæðara ljósi þar sem hinir
umhverfisvænu orkugjafar sem
knýja íslenskan iðnað koma í stað
mengandi orkugjafa [sem yrðu ell-
egar nýttir] annars staðar í heim-
inum.“
Ein helsta ástæðan fyrir aukinni
losun gróðurhúsalofttegunda á
Íslandi á árunum 1990 til 2017 er
stóraukin framleiðsla áls. Fram
kemur í tölum Hagstofunnar að
útflutningur áls frá Íslandi var tæp-
lega 87 þúsund tonn árið 1990, en
2017 hafði þessi tala hækkað í 888
þúsund tonn. Samkvæmt tölum frá
OECD, sem liggja til grundvallar
áðurnefndri skýrslu ráðherra-
nefndarinnar, jókst losun gróður-
húsalofttegunda á Íslandi því úr
3,6 milljónum tonna í 4,75 milljónir
tonna á árunum 1990 til 2017.
En þrátt fyrir að Ísland hafi aukið
losun sína um 1,15 milljónir tonna
á þessu 17 ára tímabili, er alveg
öruggt að ef álverin við Grundar-
tanga og Reyðarfjörð hefðu ekki
orðið að raunveruleika, hefðu þau
verið byggð annars staðar þar sem
rafmagnsframleiðsla til að knýja
þau hefði að öllum líkindum meng-
að miklu meira.
Samkvæmt gögnum frá fagtíma-
ritinu Aluminum Insider nemur
meðalkolefnisfótspor álframleiðslu
á heimsvísu um 11,5 tonnum af kol-
tvísýringi fyrir hvert tonn af áli
sem framleitt er. Til samanburðar
nemur kolefnisfótspor álfram-
leiðslu Fjarðaáls við Reyðarfjörð um
1,67 tonnum á hvert framleitt tonn
af áli, að því er fram kemur í tölum
frá Sjálfbærniverkefni Austurlands.
Ef horft er til síðustu 10 ára þar
sem hagtölur um álútf lutning frá
Íslandi liggja fyrir, nemur sparn-
aður kolefnislosunar um 90 millj-
ónum tonna, sé miðað við að áður-
nefnd kolefnislosun á hvert áltonn
sé stöðug á tímabilinu. Það er hins
vegar afar varlega áætlað vegna þess
að mestur vöxtur álframleiðslu á
síðastliðnum árum hefur verið í
Kína, þar sem kol eru meginorku-
gjafi rafmagnsframleiðslu og kol-
efnisfótsporið er hærra en 11,5 tonn
á hvert tonn af áli. Á sama tíma er
árleg kolefnislosun Svíþjóðar, Finn-
lands og Danmerkur á bilinu 49 til
55 milljón tonn í hverju landi fyrir
sig.
Sé litið til Íslands eins og sér nam
sparnaður losunar álframleiðslu á
Íslandi árið 2018 um 8,6 milljónum
tonna, sem heggur nærri því að vera
tvöföld heildarlosun Íslands. Þetta
er hinn raunverulega kjarni máls
í umfjöllun norrænu ráðherra-
nefndarinnar – það verður að líta
á loftslagsmál í hnattrænu sam-
hengi. Þrátt fyrir að íslensk fram-
leiðsla standi undir litlum hluta
eftirspurnar áls á heimsvísu (ríflega
1% á árinu 2018), þá tryggja hinir
umhverfisvænu orkugjafar lands-
ins að losun gróðurhúsalofttegunda
vegna álframleiðslu á heimsvísu er
átta til níu milljónum tonna minni
á ári en ella.
Til samanburðar nam losun
Íslands vegna samgangna um millj-
ón tonnum árið 2017. Þrátt fyrir að
herferðir um breytt samgöngu-
mynstur landans séu góðra gjalda
verðar og til fyrirmyndar, eru þær
hjóm eitt í hinu stóra samhengi
loftslagsmála.
Leggist álframleiðsla af eða drag-
ist saman á Íslandi eru yfirgnæfandi
líkur á að hún færist til landa og
svæða þar sem orkugjafar menga
margfalt meira, svo sem Kína (kol)
eða Persaflóa (jarðgas).
Það virðist því augljóst að mikil-
verðasta framlag Íslands til alþjóð-
legra loftslagsmála er og verður um
fyrirsjáanlega framtíð áframhald-
andi álframleiðsla á Íslandi.
Mesta framlag Íslands
til loftslagsmála
Þórður
Gunnarsson,
sérfræðingur
á sviði hrávöru-
markaða og
sjálfstætt
starfandi
Lenny Messina
heimsækir Fjallkonuna
Spennandi 6 rétta matseðill
undir áhrifum matargerðar
Miðausturlanda
BYRJAR Í DAG!
Baladi eggaldin
Furuhnetur | Granatepli | Tahini
Pítubrauð
Shish Barak Nauta-dumplings
Skyr | Aleppo chili | Furuhnetur
Grillaður Kolkrabbi
Hvítar baunir | Chorizo | Harissa
Bleikja
Arak | Fennil | Karamelliseruð mjólk
Lambarumpsteik
Zataar kryddblanda | Mólassi
Brennt eggaldin
Halva Parfait
Ristaðar möndlur | Pressaðar döðlur
Lenny Messina ...
... starfar sem yfirmatreiðslumaður á veitinga-
húsinu LOLA, sem hann rekur ásamt eiganda
staðsins Michael Ginor.
LOLA á Long Island hefur hlotið fjölda verðlauna
og viðurkenninga m.a. þann mikla heiður að fá
umsögnina „excellent“ í New York Times.
Staðurinn býður upp á sælkerarétti undir fjöl-
breyttum áhrifum miðjarðarhafsmatarðgerðar.
Hafnarstræti 1–3 > fjallkona.is
FJALLKONAN FAGNAR ÞÉR!
Borðapantanir á fjallkona.is eða í síma 555 0950
4. – 8. MARS
>8.900 kr.
4 . M A R S 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R14 MARKAÐURINN