Bændablaðið - 14.01.2016, Side 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 14. janúar 2016
Fréttir
Landssamband kúabænda:
Metframleiðsla á mjólk
Innvigtun á mjólk nam 146 millj-
ónum lítra á síðasta ári sem er
mesta mjólk sem vigtuð hefur verið
inn frá upphafi. Framleiðslan 2015
var 12,5 milljón lítrum meiri en
árið 2014
Í frétt á heimasíðu Landssambands
kúabænda segir að fyrstu sex mánuði
ársins 2015 hafi aukning innvigtunar
verið tiltölulega hófleg. Aukning á
innvigtun einstakra vikna var 4 til
6% að jafnaði. Í viku 27 urðu síðan
vatnaskil, er aukning vikuinnvigtun-
ar varð 12% og hélst sú aukning á
bilinu 12 til 14% svo að segja út
árið 2015. Heildarniðurstaðan varð
9,4% aukning innvigtunar 2015 frá
árinu áður.
Þegar litið er til þróunar í fjölda
burða undanfarin ár sést að fram-
an af ári fjölgaði burðum um 3 til
8% miðað við sömu mánuði árið
á undan. Hlutfallslega varð mesta
aukningin þegar kom fram á sumar.
Skráðir burðir í júní og júlí voru 14
til 15% fleiri en árið á undan. /VH
Þrjár virkjanir í athugun á austanverðum Vestfjarðakjálkanum:
Bræður frá Bakkafirði skoða öfluga
vatnsaflsvirkjun í Skjaldfannardal
Undirbúningsvinna er nú hafin
við Austurgilsvirkjun við upp-
tök Selár í Skjaldfannardal
við Ísafjarðardjúp. Indriði
Aðalsteinsson, bóndi á
Skjaldfönn, segist telja að þessar
hugmyndir séu mjög jákvæðar
fyrir svæðið í heild.
Á bak við þetta verkefni stendur
Bjartmar Pétursson, sem er fiskút-
flytjandi og núverandi eigandi
Laugalands í Skjaldfannardal. Með
honum er bróðir hans, Kristinn
Pétursson, en þeir eiga uppruna að
rekja á Bakkafjörð. Kristinn mun
hafa verið að vinna að undirbúningi
rannsóknarhlutans, en hann sat m.a.
á Alþingi fyrir Sjálfstæðisflokkinn á
Austurlandi á árunum 1988 til 1991.
Indriði Aðalsteinsson, bóndi á
Skjaldfönn, telur að ef af verði geti
þetta orðið mikil lyftistöng fyrir
innanvert Ísafjarðardjúp. Ekki sé
verra að þeir sem að baki þessum
hugmyndum standa séu mjög skarp-
ir og vel meinandi menn.
Vegslóði gerður að rótum
Drangajökuls
Í sumar var ruddur vegaslóði inn
sunnanverðan dalinn og upp undir
Drangajökul, eða að því svæði sem
líklegt er fyrir uppistöðulón hugs-
anlegrar virkjunar. Segir Indriði að
Vegagerðin hafi afsalað sér íhlutun
vegna þessarar vegagerðar að öðru
leyti en því að gerð hafi verið krafa
um að framkvæma þetta með eins
litlu raski og mögulegt væri. Ólafur
Örn Haraldsson, þjóðgarðsvörður
á Þingvöllum, heimsótti Indriða
á Skjaldfönn og skoðaði svæðið í
haust ásamt fleirum.
Uppsett afl áætlað 35 megawött
Bjartmar sagði í samtali við
Bændablaðið að virkjanahug-
myndirnar hafi verið settar í mats-
ferli rammaáætlunar á síðasta ári.
Samkvæmt skýrslu Orkustofnunar
er gert ráð fyrir að uppsett afl
Austurgilsvirkjunar yrði 35
megawött (MW) og áætluð orkugeta
á ári 228 gígawattstundir (GWh).
Hún myndi nýta vatnsafl sem
fengist úr Vondadalsvatni sem er í
414 metra hæð yfir sjó, Skeifuvatni
og Djúpa polli. Ráðgert er að með-
alhæð inntakslóns í Vondadalsvatni
yrði í 435 metra hæð yfir sjó. Þaðan
yrði lögð 3,9 km löng vatnspípa úr
trefjaplasti að stöðvarhúsi við Selá í
Skjaldfannardal sem yrði í 45 metra
hæð yfir sjó. Reiknað er með að
nær allt jökulrennsli Selár fari í
inntakslónið.
Til samanburðar má nefna
Hvalárvirkjun í Ófeigsfirði á
Ströndum sem nú er í undirbúningi.
Þar er gert ráð fyrir 55 megawatta
virkjun. VesturVerk áformar að
umhverfis-, vatns- og jarðfræðirann-
sóknum vegna Hvalárvirkjunar verði
lokið fyrir árslok 2016. Þá er þriðja
virkjunin, en nokkru minni, í undir-
búningsferli á Ströndum, en það er
Skúfnadalsvirkjun.
Indriði Aðalsteinsson segir að
hann sem landeigandi á Skjaldfönn
og aðrir landeigendur í dalnum hafi
á síðasta ári gefið leyfi til rannsókna
sem talið sé að taki um 3 til 4 ár að
framkvæma.
Lítið umhverfisrask
„Allt varðandi þessa virkjun er að
mínu mati mjög jákvætt. Svæðið
sem kæmi til með að fara undir vatn
við suðurenda Drangajökuls er ekk-
ert nema tjarnaklasar, snjóskaflar
og stórgrýtisurð. Virkjunarsvæðið
yrði að mestu í landi Laugalands.
Vatnamælingamenn og aðrir sem hafa
skoðað þetta eru mjög bjartsýnir á að
þarna fáist nægilegt og stöðugt vatn.“
Minnkar flóðahættu og skapar
möguleika fyrir ferðaþjónustu

„Þá mun þetta lón jafna mikið
vatnsrennsli Selár þannig að flóð í
ánni sem hafa verið að kvelja mann
og pína á undanförnum árum yrðu
sennilega alveg úr sögunni. Þá gæti
þetta bætt fiskgengd í Selá. Með
vegagerð vegna virkjunarinnar
yrði í fyrsta sinn hægt að komast
akandi alveg að Drangajökli. Þetta
gæti skapað mikla möguleika fyrir
ferðamennsku og akstur vélsleða og
jeppa á jökulinn yfir sumartímann
á auðveldari máta en verið hefur.“
Hringtenging getur stóraukið
afhendingaröryggi raforku á
Vestfjörðum
Ótryggt afhendingaröryggi raforku
á Vestfjörðum hefur verið mjög í
umræðunni á undanförnum árum. Eitt
stærsta vandamálið þar er aðflutn-
ingur raforku frá raforkuflutnings-
kerfi Landsnets inn á Vestfirði og
skortur á hringtengingu rafmagns á
Vestfjörðum ef einhvers staðar verður
truflun eða rof á línum. Því hafa verið
uppi hugmyndir um að leggja raf-
streng frá Hvalárvirkjun í Ófeigsfirði
á Ströndum yfir í Ísafjarðardjúp og
þaðan mögulega með sæstreng
í Álftafjörð eða í Arnarnes við
Skutulsfjörð. Slík lagning yrði
þó mjög dýr í framkvæmd. Með
Austurgilsvirkjun í Skjaldfannardal
yrðu flutningsleiðir og tengingar við
landskerfið mögulega einfaldari og
ódýrari auk þess sem tenging við
Hvalárvirkjun myndi styrkja báða
virkjunarkostina.
„Ef þetta gengur eftir verður þetta
mikil bylting fyrir alla möguleika á
svæðinu sem ekki voru áður fyrir
hendi eins og vegna ferðaþjónustu,“
segir Indriði Aðalsteinsson. /HKr.
Skjaldfannardalur. Bærinn Laugaland er fremst til hægri á myndinni, en innar í dalnum vinstra megin við Selá
er bærinn Skjaldfönn. Myndir / Úr skýrslu Orkustofnunar
Vatnasvæði Austurgilsvirkjunar.

40%
50%50%
60%
40%
40%
70%
70%
Útsala
Original CROCKS skór
40% afsláttur
Vatteraðir jakkar
20% afsláttur
Hlægilegt verð
Bonito ehf. • Friendtex • Faxafen 10 • 108 Reykjavík • sími 568 2870 • www.friendtex.is
Opið alla virka daga kl. 11:00-17:00, laugardag kl. 12:00-16:00.
Mjólkursamsalan með aukna nýtingu á mysu:
Vinnur vínanda úr
mjólkursykurvökva
Mikið magn af mysu fellur
til árlega í mjólkurvinnslu
Mjólkursamsölunnar við
ostagerð. Að sögn Björns S.
Gunnarssonar, vöruþróunar-
stjóra Mjólkursamsölunnar, er
magnið um 45-50 milljónir lítra
sem inniheldur um fimm pró-
sent mjólkursykur. Hægt er að
vinna um tvær milljónir lítra af
etanóli úr þessu magni, en innan
Mjólkursamsölunnar er nú leitað
leiða til að auka verðmæti mysu-
vökvans.
Mjólkursykurvökvi verður etanól
Eins og staðan er í dag er mysu-
próteinþykkni unnið úr mysu-
vökvanum og er aðalhráefnið
fyrir íþróttadrykkinn Hleðslu
sem Mjólkursamsalan framleiðir.
Mjólkursykurvökvinn sem eftir
verður hefur að mestu leyti verið
seldur í svínafóður. Björn segir að
með því verkefni sem nú er farið í
gang er leitast við að bæta nýtingu
og auka verðmæti framleiðslunnar,
auk þess sem umhverfislegur ávinn-
ingur sé með þeirri vinnslu.
„Í augnablikinu er fyrst og
fremst verið að skoða þennan
möguleika, að framleiða etanól
úr laktósanum í mysunni. Aðrir
möguleikar eru í skoðun varðandi
próteinhlutann. Það eru í raun þrír
möguleikar í stöðunni varðandi svo
nýtinguna á etanólinu sem fæst úr
mysunni; víngerð, sem eldsneyti
eða framleiðsla á iðnaðarspíra. Það
er ljóst að verðmæti þessara afurða
er mismunandi og verðmætast er að
framleiða vín, en þær koma allar til
greina þegar afurðin hefur tekið á
sig form etanóls.“
Samstarf við Matís, Háskólann á
Akureyri og Foss distillery
Mjólkursamsalan hefur verið með
verkefnið í rannsóknarferli, fyrst í
Háskólanum á Akureyri þar sem
ákveðnir gerlar voru prófaðir til að
umbreyta mjólkursykurvökvanum í
etanól við mismunandi aðstæður. Í
framhaldsrannsókn sem nú er fyr-
irhuguð stendur til að þróa frekari
víngerð úr etanólinu, meðal annars
í samstarfi við Matís, Háskólann á
Akureyri og Foss distillery. Búið
er að sækja um styrk til Rannís svo
hægt sé að hraða þeim tilraunum.
„Samstarfið og verkefnið í
heild er núna á byrjunarstigi. Í
samstarfinu við Foss hafa ýmsir
möguleikar verið viðraðir og þeir
sjá mikla markaðsmöguleika í að
nota íslenskan spíra í sínar vörur.
Verkefnið verður reynt að vinna
eins hratt og auðið er. Enn er of
snemmt að segja til um hvenær
fyrsta varan getur litið dagsins ljós,
en vonandi sem fyrst,“ segir Björn.
/smh